Dấu ấn 80 năm ngành Tài chính Việt Nam trong hội nhập quốc tế

Đi đầu trong cải cách, đổi mới và hội nhập

Trong giai đoạn 1945 - 1985, Việt Nam tập trung vào công cuộc kháng chiến kiến quốc, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng dân tộc ở miền Nam. Ngoài nhiệm vụ quản lý thu, chi tài chính, vận động toàn dân thực hiện nghĩa vụ đóng thuế, ngành Tài chính còn đảm nhận nhiệm vụ vận động bạn bè quốc tế chi viện ở mức cao nhất sức người, sức của cho công cuộc xây dựng và thống nhất đất nước.

Trong tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam, ngành Tài chính phụ trách quản lý điều hành các lĩnh vực như: tài khóa, thuế, thị trường tài chính, vay nợ viện trợ, dự trữ, kho bạc nhà nước... đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, an ninh tài chính, môi trường kinh doanh thuận lợi, thúc đẩy năng lực cạnh tranh của đất nước trong điều kiện toàn cầu hóa và hội nhập sâu của nền kinh tế.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chụp ảnh lưu niệm cùng các Bộ trưởng Tài chính ASEAN tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng trung ương ASEAN lần thứ 12, tại Malaysia. Ảnh: Duy Thái.

Bên cạnh đó, ngành Tài chính cũng đóng vai trò chủ chốt trong xây dựng và thực hiện các cam kết hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam, cụ thể là về thuế xuất nhập khẩu và về thị trường tài chính. Hội nhập kinh tế quốc tế trong lĩnh vực tài chính đã góp phần quan trọng vào thành tựu của đất nước trong phát triển kinh tế - xã hội.

Trong quá trình hội nhập mở cửa, ngành Tài chính đã thực sự đi đầu trong cải cách, đổi mới và hội nhập, khơi thông các nguồn vốn trực tiếp đầu tư nước ngoài và vốn viện trợ chính thức để phục vụ cho đầu tư, sản xuất và cải cách đất nước theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa.

Trong quá trình đàm phán cam kết và triển khai thực hiện các cam kết hội nhập trong lĩnh vực tài chính giai đoạn từ 1995 - 2020 cho thấy, Việt Nam đã có nhiều cam kết hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, thể hiện rõ nét trong lĩnh vực tài chính (thuế quan xuất nhập khẩu, mở cửa thị trường dịch vụ tài chính, mua sắm chính phủ, cam kết về doanh nghiệp nhà nước, trợ cấp, bảo hộ đầu tư nước ngoài..).

Trong giai đoạn 2021-2030, ngành Tài chính tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc tìm kiếm, khơi thông các nguồn lực tài chính, dẫn dắt các kênh đầu tư hướng tới các mục tiêu ưu tiên tăng trưởng xanh và bền vững gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế trong điều kiện nền kinh tế nước ta ngày càng hội nhập sâu với thế giới và khu vực.

Gia tăng tiềm lực quốc gia - Nâng tầm vị thế Việt Nam

Trên nền tảng thể chế vững vàng, ngành Tài chính đã tập trung nguồn lực để nâng cao tiềm lực quốc gia. Sức mạnh tài chính đất nước được củng cố trên mọi cấp độ, từ tài chính nhà nước, doanh nghiệp đến dân cư.

Uy tín quốc gia không ngừng được nâng cao, thể hiện qua việc các tổ chức xếp hạng tín nhiệm hàng đầu thế giới như Moody's, S&P và Fitch liên tục cải thiện mức đánh giá cho Việt Nam. Việc đạt được xếp hạng ở mức Ba2 (Moody’s) và BB+ (S&P, Fitch), với triển vọng "Ổn định" ngay cả trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, là một sự công nhận quốc tế cho sự ổn định kinh tế vĩ mô và năng lực điều hành chính sách tài khóa của Việt Nam.

Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã trở thành động lực tăng trưởng quan trọng, với tổng vốn đăng ký lũy kế đến cuối năm 2024 đạt gần 503 tỷ USD, góp phần tạo ra hàng triệu việc làm và thúc đẩy chuyển giao công nghệ. Nguồn vốn ODA và các khoản vay ưu đãi trị giá hơn 90 tỷ USD đã góp phần quyết định vào việc hiện đại hóa cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội. Cột mốc Việt Nam chính thức "tốt nghiệp" chương trình vay vốn ưu đãi IDA của Ngân hàng Thế giới (WB) vào năm 2017 không chỉ là một sự ghi nhận, mà còn khẳng định sự trưởng thành và khả năng tự chủ ngày càng cao của nền kinh tế.

Mang trong mình một tâm thế và vị thế mới, Việt Nam đã từ vị thế của người tham gia trở thành một thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm trong các định chế tài chính toàn cầu. Ngành Tài chính đã đưa Việt Nam trở thành một tiếng nói có trọng lượng tại các định chế tài chính như WB, Quỹ Tiền tệ quốc tế, Ngân hàng Phát triển châu Á và khẳng định vị thế là một thành viên tích cực, định hình các sáng kiến và giữ vai trò chủ chốt trong các khuôn khổ, diễn đàn, hợp tác tài chính khu vực và quốc tế như ASEAN, ASEAN+3, APEC, ASEM và hợp tác với OECD.

Ngành Tài chính đã đồng hành cùng các bộ, ngành khác trên mặt trận ngoại giao kinh tế, đi đầu trong việc đàm phán, ký kết và thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, mở ra cánh cửa đưa kinh tế Việt Nam hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu. Quán triệt sâu sắc Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị, công tác hội nhập tài chính sẽ tiếp tục được đẩy mạnh theo chiều sâu, một cách chủ động và kiến tạo, nhằm nâng cao hơn nữa vị thế quốc gia trên trường quốc tế.