Đầu tư công là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Năm 2024 là năm thứ 4 thực hiện kế hoạch 5 năm 2021-2025, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo đà để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu của cả giai đoạn. Tuy nhiên, theo đánh giá của Chính phủ, tình hình thế giới vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

Nhiều nền kinh tế lớn đang đối mặt với sự suy giảm tăng trưởng, thậm chí một số quốc gia đã rơi vào suy thoái. Tình trạng này đã tác động mạnh mẽ đến đầu tư và tiêu dùng toàn cầu, khiến nền kinh tế Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng mạnh. Mặc dù vậy, nền kinh tế trong nước vẫn duy trì được đà phục hồi tích cực, và môi trường kinh doanh được cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, những khó khăn, thách thức lớn vẫn đang hiện hữu, đòi hỏi những giải pháp sáng tạo và quyết liệt để duy trì sự ổn định và phát triển.

Ông Dương Bá Đức chia sẻ, trong bối cảnh này, đầu tư công được coi là một trong những yếu tố then chốt để giúp nền kinh tế Việt Nam vượt qua khó khăn và đạt được mục tiêu tăng trưởng. Việc đưa vốn đầu tư công vào nền kinh tế không chỉ giúp phát triển kết cấu hạ tầng mà còn tạo ra động lực và không gian phát triển cho các ngành, lĩnh vực khác.

Đầu tư công không chỉ thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, mà còn tạo ra hàng triệu việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Đặc biệt, đầu tư công đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện ba đột phá chiến lược mà Chính phủ đề ra: hoàn thiện thể chế, đào tạo nguồn nhân lực và phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng.

Các diễn giả tham gia phiên thảo luận tại diễn đàn. Ảnh Đức Minh
Các diễn giả tham gia phiên thảo luận tại Diễn đàn Tài chính Việt Nam 2024. Ảnh Đức Minh

Tổng vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2024 được Quốc hội quyết nghị, Thủ tướng Chính phủ giao cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương là 678 nghìn tỷ đồng bao gồm: Vốn ngân sách trung ương (NSTW) là 246 nghìn tỷ đồng (vốn trong nước là 225,5 nghìn tỷ đồng, vốn nước ngoài là 20 nghìn tỷ đồng) và vốn ngân sách địa phương (NSĐP) là 432,3 nghìn tỷ đồng.

Trong đó, vốn NSTW bố trí cho các dự án, nhiệm vụ thuộc 3 chương trình mục tiêu quốc gia là 27 nghìn tỷ đồng, bố trí cho các dự án quan trọng quốc gia, dự án cao tốc, liên vùng, đường ven biển, dự án trọng điểm khác là hơn 118 nghìn tỷ đồng. Kế hoạch vốn cân đối NSĐP năm 2024 các địa phương giao tăng so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ là hơn 68 nghìn tỷ đồng; kế hoạch vốn các năm được cho phép kéo dài là 56 nghìn tỷ đồng.

Tổng vốn đầu tư công nguồn NSNN năm 2024 đưa vào nền kinh tế hơn 802 nghìn tỷ đồng, cao hơn bình quân các năm (năm 2021 là 607,6 tỷ đồng, năm 2022 là 734,2 nghìn tỷ đồng, năm 2023 là năm lượng vốn đầu tư công đưa vào nền kinh tế lớn nhất để phục hồi nền kinh tế sau dịch Covid-19). Đây là một nguồn lực quan trọng, góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy các dự án cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện cho các ngành nghề, lĩnh vực phát triển mạnh mẽ hơn.

Năm 2024, NSTW bố trí 27,2 nghìn tỷ đồng để thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Qua triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội vùng nông thôn, miền núi được cải thiện nhiều.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến hết tháng 8/2024, cả nước có 6.292/8.162 đạt tỷ lệ khoảng 77,1% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 2.167 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 471 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, bình quân cả nước đạt 17,1 tiêu chí/xã.

Có 296 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm 45% tổng số đơn vị cấp huyện của cả nước), trong đó đã có 11 huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Có 22 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Tuy nhiên, việc phân bổ nguồn vốn này không chỉ dừng lại ở việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng vật chất mà còn phải hướng đến việc phát triển các dự án mang tính chiến lược, có tác động lâu dài đến nền kinh tế.

Đầu tư vào các ngành công nghiệp trọng điểm, các lĩnh vực nghiên cứu và phát triển, công nghệ, năng lượng tái tạo… sẽ là những trọng điểm cần tập trung trong thời gian tới. Sự phân bổ hợp lý và hiệu quả của nguồn vốn đầu tư công sẽ tạo ra những bước tiến vững chắc, từ đó tạo ra động lực để thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam phát triển bền vững trong tương lai.

Ông Dương Bá Đức cũng cho biết, ngay từ đầu năm 2024, Bộ Tài chính đã có công văn đôn đốc phân bổ và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công nguồn NSNN năm 2024 gửi các bộ, cơ quan trung ương và địa phương trong đó đề nghị thực hiện nhiều giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Bộ Tài chính đã yêu cầu hệ thống Kho bạc Nhà nước chuẩn bị đầy đủ nhân lực, trang thiết bị sẵn sàng tiếp nhận giải ngân vốn được thuận tiện, nhanh chóng; 100% thủ tục hành chính đã được tích hợp trên cổng dịch vụ công quốc gia; 100% số đơn vị giao dịch thuộc đối tượng triển khai đã tham gia dịch vụ công; số lượng giao dịch chi NSNN qua dịch vụ công trực tuyến đạt tỷ lệ trên 99,6%.

Giải ngân vốn đầu tư công tạo động lực tăng trưởng kinh tế

Ông Dương Bá Đức - Vụ trưởng Vụ Đầu tư (Bộ Tài chính) chia sẻ tại diễn đàn. Ảnh: Đức Minh

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đã có nhiều văn bản gửi tới các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cũng như báo cáo Thủ tướng Chính phủ công khai tình hình giải ngân của các dự án không giải ngân được của các địa phương; hằng quý công khai tình hình giải ngân của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương; công khai tiến độ giải ngân chi tiết trên 80 dự án, tiểu dự án trọng điểm giao thông kèm theo các giải pháp đôn đốc.

Cơ hội và thách thức trong quá trình triển khai đầu tư công

Mặc dù nguồn vốn đầu tư công năm 2024 có quy mô lớn, tuy nhiên, quá trình triển khai các dự án đầu tư công cũng gặp nhiều thách thức. Các khó khăn về mặt thủ tục hành chính, sự thiếu đồng bộ trong việc triển khai các dự án, cũng như việc sử dụng hiệu quả nguồn vốn luôn là vấn đề cần phải giải quyết triệt để. Việc phân bổ và giám sát các dự án đầu tư công cần được thực hiện chặt chẽ và minh bạch để đảm bảo rằng nguồn vốn này không bị lãng phí, cũng như mang lại hiệu quả cao nhất trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế.

Một trong những yếu tố quan trọng khác là việc cải thiện năng lực quản lý và điều hành của các cơ quan nhà nước trong việc triển khai các dự án đầu tư công. Điều này không chỉ giúp các dự án hoàn thành đúng tiến độ, mà còn giúp nâng cao chất lượng công trình, đảm bảo tính bền vững của các công trình hạ tầng khi đi vào sử dụng. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong việc khai thác, sử dụng cơ sở hạ tầng cũng cần phải được thực hiện đồng bộ để phát huy tối đa hiệu quả của các dự án đầu tư công.

Năm 2024 là một năm mang tính bước ngoặt trong việc thực hiện kế hoạch 5 năm 2021-2025, với đầu tư công đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nền kinh tế phục hồi và phát triển bền vững. Mặc dù vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức từ tình hình thế giới, nhưng với chiến lược đúng đắn và sự triển khai quyết liệt các dự án đầu tư công, Việt Nam có thể đạt được những mục tiêu phát triển kinh tế đã đề ra. Từ đó, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo ra việc làm, tăng thu nhập cho người dân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn diện.

Nguồn vốn đầu tư công năm 2024 tiếp tục dành lượng vốn lớn cho các dự án quan trọng quốc gia, đặc biệt là các dự án cao tốc nhằm tạo không gian phát triển. Cụ thể, năm 2024 vốn NSNN bố trí khoảng 101 nghìn tỷ đồng trong đó NSTW khoảng hơn 79 nghìn tỷ đồng, NSĐP khoảng 22 nghìn tỷ đồng cho 09 dự án quan trọng quốc gia ngành giao thông.