Tầm nhìn chiến lược cho siêu đô thị
Sự sáp nhập TP. Hồ Chí Minh với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu từ ngày 1/7/2025 đã tạo ra một siêu đô thị với tiềm năng kinh tế vượt trội, nhưng cũng đặt ra những thách thức mới.
Chia sẻ tại hội thảo “Kinh tế số – Động lực tăng trưởng mới cho TP. Hồ Chí Minh”, ông Lâm Đình Thắng - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh, siêu đô thị mới mang lại cơ hội về quy mô kinh tế, dân số đông đảo và thị trường rộng lớn, nhưng cũng đối mặt với chênh lệch về trình độ số hóa giữa các khu vực, an ninh mạng và sự đồng bộ về hạ tầng số.
 |
| Ông Lâm Đình Thắng - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh chia sẻ tại hội thảo. Ảnh: Lạc Nguyên |
Để đạt mục tiêu cơ cấu kinh tế đến năm 2030, với dịch vụ chiếm trên 60%, công nghiệp và xây dựng khoảng 27 - 64% và nông nghiệp công nghệ cao dưới 6,5%, kinh tế số được xác định là động lực cốt lõi.
| Việc sáp nhập TP. Hồ Chính Minh với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu tạo thành một siêu đô thị có quy mô hơn 6.770 km2, dân số trên 14 triệu người. Đây là một mô hình phát triển mới, đòi hỏi năng lực quản trị số hiện đại, cùng mô hình tăng trưởng dựa trên năng suất và công nghệ cao |
TP. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ và công nghiệp hiện đại mang tầm khu vực và quốc tế. Để đạt được điều này, ba trụ cột chiến lược đã được xác định: chính sách đột phá, hạ tầng số hiện đại và nguồn nhân lực chất lượng cao. Những trụ cột này không chỉ đáp ứng nhu cầu nội tại, mà còn giúp TP. Hồ Chí Minh tận dụng cơ hội từ các chính sách đặc thù, như Nghị quyết 98/2023/QH13, để thúc đẩy kinh tế số.
Chìa khóa cho kinh tế số
Khẳng định vai trò của nguồn nhân lực trong việc đáp ứng nhu cầu kinh tế số, ông Bùi Quang Hùng - Phó Giám đốc Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh cho biết, nhà trường luôn cải tiến chương trình đào tạo để tạo ra những công dân toàn cầu, không chỉ giỏi về chuyên môn, mà còn có năng lực số, kỹ năng ngoại ngữ và tư duy phát triển bền vững.
Hiện nay, Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh đã tích hợp kiến thức số vào tất cả các chương trình đào tạo, từ kinh doanh nông nghiệp kết hợp thương mại điện tử đến các ngành mới như Fintech (công nghệ tài chính), Martech (công nghệ marketing) và ArtTech (kết hợp nghệ thuật và công nghệ).
Ông Lâm Đình Thắng lưu ý rằng, dù TP. Hồ Chí Minh sở hữu nguồn nhân lực dồi dào với hàng trăm trường đại học, cao đẳng, việc đào tạo chuyên sâu trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), vi mạch bán dẫn hay công nghệ chiến lược vẫn cần được đầu tư mạnh mẽ hơn. Chính sách thu hút nhân tài, từ ưu đãi thị thực đến hỗ trợ nhà ở, sẽ là yếu tố then chốt để giữ chân chuyên gia và đáp ứng nhu cầu phát triển của siêu đô thị.
 |
| Sau sáp nhập, TP. Hồ Chí Minh mới có quy mô hơn 6.770 km2, dân số trên 14 triệu người. Ảnh minh hoạ. |
Tại hội thảo, ông Trần Minh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Kinh tế số - Xã hội số, Bộ Khoa học và Công nghệ đã bổ sung vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) trong chuyển đổi số. SMEs chiếm 97% tổng số doanh nghiệp và đóng góp 60% GDP, nhưng năng suất lao động của họ thấp hơn 3-4 lần so với mức trung bình khu vực.
Để khắc phục, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng bộ chỉ số đánh giá chuyển đổi số cho SMEs, đề xuất các giải pháp như chữ ký số, hóa đơn điện tử, thương mại điện tử và các nền tảng AI phù hợp với từng ngành.
“Chúng tôi chọn SMEs làm điểm nhấn vì tính đơn giản của mô hình kinh doanh và tiềm năng tăng năng suất 15 - 20% khi chuyển đổi số thành công" - ông Tuấn cho biết.
| Về chính sách, TP. Hồ Chí Minh dự kiến thành lập Ban Chỉ đạo phát triển kinh tế số do lãnh đạo UBND thành phố đứng đầu, đồng thời đề xuất các cơ chế tài chính đặc thù, như hợp tác công - tư (PPP), để hỗ trợ chuyển đổi số cho SMEs và hộ kinh doanh. |
Trong khi đó, TP. Hồ Chí Minh đang tiên phong trong việc xây dựng hạ tầng số đồng bộ. Ông Thắng cho biết, Thành phố sẽ thí điểm các chính sách mới, như hỗ trợ chuyển đổi số bằng ngân sách thành phố, để tạo tiền đề nhân rộng ra cả nước.
Dù có nhiều thuận lợi, nhưng TP. Hồ Chí Minh mới cũng đối mặt với không ít thách thức. Sự chênh lệch về trình độ số hóa giữa các khu vực, đặc biệt giữa TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, đòi hỏi chiến lược phát triển không đồng đều. An ninh mạng là một vấn đề lớn khi quy mô siêu đô thị gia tăng rủi ro tấn công mạng. Ngoài ra, việc thay đổi tư duy và văn hóa số của người dân và doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs, vẫn là một hành trình dài.
Ông Tuấn nhấn mạnh, TP. Hồ Chí Minh đóng góp 30% GDP cả nước. Nếu không đạt tăng trưởng hai con số, cả nước khó đạt được mục tiêu này. Hệ sinh thái đa dạng của TP. Hồ Chí Minh, từ du lịch, logistic đến công nghiệp và tài chính, cùng với hạ tầng số hiện đại, tạo nền tảng vững chắc để thử nghiệm các mô hình kinh tế số mới, như tài sản số, tiền kỹ thuật số hay công nghệ UAV.
Do đó, để hiện thực hóa tiềm năng kinh tế số, TP. Hồ Chí Minh đang khẩn trương xây dựng chiến lược và kế hoạch 5 năm (2025 - 2030), với các hội thảo chuyên đề để tổng hợp ý kiến từ chuyên gia, doanh nghiệp và viện trường.
"Chúng tôi sẽ cụ thể hóa bằng các đề án chi tiết, từ đào tạo nhân lực đến phát triển hạ tầng, để đảm bảo kinh tế số trở thành động lực tăng trưởng bền vững” – ông Thắng nói./.
