Dự kiến thêm nhiều điểm mới trong Nghị quyết 02
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là việc mở rộng phạm vi các mục tiêu cải thiện môi trường kinh doanh bằng cách đưa nhóm chỉ số phản ánh cảm nhận của người dân và doanh nghiệp về hoạt động của chính quyền các cấp vào các mục tiêu cụ thể của Nghị quyết. Theo dự thảo, việc cải thiện các chỉ số nội địa phản ánh trực tiếp trải nghiệm thực tế của doanh nghiệp và người dân cũng sẽ được đưa vào nhóm các mục tiêu cụ thể, được đặt ngang hàng với các chỉ tiêu xếp hạng quốc tế.
Những chỉ số được dự kiến đưa vào theo dõi và định hướng cải thiện gồm chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI); chỉ số Cải cách hành chính (PAR Index); chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI); chỉ số Sự hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS). Việc lần đầu tiên tích hợp các chỉ số nội địa này vào mục tiêu cụ thể của Nghị quyết 02 dự kiến bổ sung vào mục tiêu nâng hạng ở nhóm các chỉ số trên các bảng xếp hạng quốc tế.
Cải thiện môi trường kinh doanh luôn là ưu tiên xuyên suốt của Chính phủ. Chia sẻ tại hội thảo, bà Trịnh Thị Hương - Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể cho biết, nhiều năm qua, Việt Nam đều ban hành Nghị quyết 02, được xem là một trong những văn bản trọng tâm thúc đẩy cải cách môi trường kinh doanh ngay đầu năm, song hành cùng Nghị quyết 01 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước.
Nghị quyết 02 đặt ra những mục tiêu cụ thể, như nâng hạng trên các bảng xếp hạng quốc tế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, môi trường kinh doanh và rà soát vướng mắc pháp lý để tháo gỡ các rào cản.
 |
| Bà Trịnh Thị Hương - Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể phát biểu khai mạc tại Hội thảo. Ảnh: Đức Thanh |
Theo quan điểm chỉ đạo được nêu tại Dự thảo Nghị quyết 02, các giải pháp phải đảm bảo tính kế thừa những mục tiêu và thành tựu đã có, đồng thời phải phát triển mạnh mẽ với tinh thần năng động, sáng tạo để tạo ra sự khác biệt rõ rệt và nhất quán, phù hợp với xu thế phát triển mới với phương châm "thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh".
Nhiều điểm mới được nêu trong quan điểm chỉ đạo như kiên quyết chuyển đổi tư duy trong công tác xây dựng pháp luật theo hướng lấy người dân, doanh nghiệp là đối tượng phục vụ; loại bỏ rào cản không cần thiết, hướng đến “3 dễ”: dễ kiểm tra - dễ đôn đốc - dễ đánh giá; thống nhất và quán triệt việc chuyển mạnh từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo, phục vụ, trong đó xác định rõ người dân và doanh nghiệp là trung tâm của mọi chính sách và hoạt động.
Nêu ý kiến góp ý về dự thảo Nghị định, bà Nguyễn Trà Lê - Cục Kiểm soát thủ tục hành chính, Văn phòng Chính phủ đánh giá cao 2 nội dung mới của dự thảo. Đối với việc đưa các chỉ số nội địa vào nhóm mục tiêu, bà Trà Lê cho rằng, đây là thước đo phản ánh trực tiếp cảm nhận của người dân và doanh nghiệp. Cùng đó, việc giao nhiệm vụ và đầu mối theo dõi chỉ số quốc tế cho từng bộ, ngành sẽ giúp nâng cao trách nhiệm và chất lượng báo cáo dữ liệu.
Tuy vậy, theo bà Trà Lê, dự thảo vẫn cần hoàn thiện ở nhiều điểm. Cụ thể, nên nhấn mạnh hơn nhiệm vụ tiếp nhận và xử lý thủ tục hành chính không phụ thuộc địa giới hành chính, một cải cách tác động mạnh tới người dân và doanh nghiệp; cân nhắc bổ sung nhiệm vụ triển khai cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Bà Lê cũng lưu ý, nên trình Dự thảo Nghị quyết 02 (năm 2026) trước ngày 20/12/2025. Hồ sơ cần đầy đủ, phải lấy ý kiến ít nhất là các bộ, ngành được giao nhiệm vụ riêng và một số địa phương
Là người đã gắn bó với Nghị quyết 02 nhiều năm, từ góc độ chuyên gia, TS. Nguyễn Minh Thảo - Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính (Bộ Tài chính), Nghị quyết cần thẳng thắn nhìn nhận hạn chế. Về việc đưa nhóm chỉ số nội địa vào mục tiêu cải thiện môi trường kinh doanh, TS. Nguyễn Minh Thảo cũng lưu ý, nhiều chỉ số nội địa có thể có sự “mâu thuẫn” trong kết quả, khi đưa vào mục tiêu cần rõ phương pháp đánh giá.
Đồng tình với việc đưa bộ chỉ tiêu trong nước như PCI, PAPI, PAR Index… vào mục tiêu cụ thể trong Nghị quyết 02, TS. Nguyễn Thị Ngọc Mai - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh, nên cân nhắc kỹ hơn về cách thức thực hiện và tiếp cận với các tổ chức quốc tế như World Bank. Theo bà Mai, môi trường kinh doanh phụ thuộc rất nhiều vào chính quyền địa phương, do đó, việc chọn lựa các chỉ tiêu ý nghĩa sẽ giúp các địa phương thực hiện cải cách hành chính tốt hơn.
 |
| TS. Nguyễn Thị Ngọc Mai đóng góp ý kiến cho dự thảo Nghị quyết 02. Ảnh: Đức Thanh |
Bức tranh môi trường kinh doanh: Tín hiệu tích cực, nhưng còn phải tiếp tục nỗ lực
Trình bày tóm tắt báo cáo về tình hình và kết quả thực hiện Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 8/1/2025 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2025, bà Ngô Thùy Dung - Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể cho biết, tình hình phát triển doanh nghiệp năm 2025 ghi nhận nhiều kết quả tích cực.
| Số liệu đến tháng 10/2025 cho thấy sự phục hồi tương đối rõ nét của khu vực doanh nghiệp. Cả nước có 255.871 doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường, tăng hơn 26% so với cùng kỳ. Dù vậy, tỷ lệ doanh nghiệp rút lui vẫn cao hơn mốc mục tiêu 10% dù tốc độ doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường đã giảm. |
Ở nhóm chỉ số quốc tế, Việt Nam đạt kết quả tích cực ở chỉ số EGDI - Chính phủ điện tử. Chỉ số này đạt 0,7709 điểm, thuộc nhóm “rất cao”, xếp 71/193 quốc gia. Về chỉ số Quyền tài sản quốc tế (IPRI), điểm số IPRI của Việt Nam năm 2025 giảm 0,1 điểm, còn 4,306 điểm, nhưng lại tăng về thứ hạng, Việt Nam tăng 2 bậc (xếp thứ 13 tại khu vực châu Á và châu Đại Dương) và tăng 3 bậc (xếp thứ 82/193 trên thế giới) so với năm 2024, đạt mục tiêu nêu tại Nghị quyết số 02/NQ-CP.
Trong khi đó, chỉ số Năng lực đổi mới sáng tạo (GII) giữ vị trí 44/139, chưa đạt mục tiêu tăng hạng; chỉ số Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) năm 2025 đạt 73,4 điểm (trên thang điểm 100), đứng vị trí thứ 61 trong tổng số 167 quốc gia được xếp hạng, chưa đạt mục tiêu vào Top 50.
 |
| Bà Ngô Thuỳ Dung - Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể tóm tắt báo cáo đánh giá Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 8/1/2025. Ảnh: Đức Thanh |
Theo đại diện Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, việc hoàn thiện các khung khổ pháp lý để tháo gỡ các vướng mắc nhìn chung được đẩy nhanh tiến độ, kịp thời. Trong đó, Luật Đầu tư năm 2020 (được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 90/2025/QH15) đã quy định giảm số lượng ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện xuống còn 237 ngành, nghề; các yêu cầu điều kiện về phù hợp với quy hoạch hoặc có phương án, kế hoạch kinh doanh cũng được cắt giảm đáng kể; các yêu cầu về vốn được bãi bỏ ở hầu hết các lĩnh vực...
Nhằm tiếp tục hoàn thiện các quy định về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và điều kiện đầu tư kinh doanh, đồng thời cắt giảm một số ngành, nghề không cần thiết, bất hợp lý, Bộ Tài chính đang hoàn thiện, trình Quốc hội xem xét, ban hành Luật sửa đổi toàn diện Luật Đầu tư.
Dự thảo Luật dự kiến bổ sung quy định làm rõ nguyên tắc xác định điều kiện đầu tư kinh doanh làm cơ sở để rà soát, sàng lọc và phân định các ngành, nghề đầu tư kinh doanh thực sự cần thực hiện “tiền kiểm” và chuyển các ngành, nghề đang quy định điều kiện đầu tư kinh doanh áp dụng đối với sản phẩm, dịch vụ đầu ra mà có thể kiểm soát bằng các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật mà cấp có thẩm quyền ban hành sang cơ chế “hậu kiểm”.
 |
| Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Đức Thanh |
Tại Hội thảo, các chuyên gia đưa ra nhiều ý kiến đóng góp thiết thực cho nội dung Báo cáo. Đại diện từ Cục Kiểm soát thủ tục hành chính Văn phòng Chính phủ kiến nghị đưa kết quả của 7 bộ chỉ số quốc tế và 4 chỉ tiêu về thủ tục hành chính liên quan đến nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp vào một phụ lục trong báo cáo, tương tự 2 phụ lục trong nghị quyết. Ngoài ra, TS. Nguyễn Thị Ngọc Mai đề xuất, có thể xây dựng 2 báo cáo, gồm báo cáo về tình hình và kết quả thực hiện Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 8/1/2025 ngắn gọn và báo cáo đánh giá môi trường kinh doanh ở cấp độ nghiên cứu khoa học.
Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh và cải cách thể chế mạnh mẽ, Nghị quyết 02 có định hướng rõ ràng, mục tiêu khả thi và dữ liệu cập nhật sẽ đóng vai trò quan trọng trong cải thiện môi trường kinh doanh, tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển bền vững.
