Bảo hiểm xã hội Việt Nam: 30 năm đồng hành vì an sinh xã hội

Kiến tạo những dấu ấn tích cực

Trong suốt hành trình 3 thập kỷ, với sự đồng hành của cả hệ thống chính trị, cùng sự nỗ lực, tinh thần tận tụy, trách nhiệm và đoàn kết của đội ngũ công chức, viên chức, người lao động trong hệ thống, BHXH Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, góp phần đưa các chính sách an sinh xã hội nhân văn của Đảng, Nhà nước đi vào cuộc sống.

Tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện tới người dân. Ảnh: BHXHVN

Thứ nhất, cơ quan BHXH các cấp đã tích cực nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, tham mưu, đề xuất hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN theo hướng từng bước mở rộng diện bao phủ, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia, góp phần đưa chính sách đi vào chiều sâu, phù hợp hơn với nhu cầu và năng lực thụ hưởng của người dân, gắn với phát triển kinh tế của Quốc gia.

Thứ hai, số người tham gia BHXH, BHYT liên tục tăng nhanh và bền vững. Tính đến cuối năm 2024, số người tham gia BHXH đã tăng 8,9 lần so với năm 1995, chiếm 42,71% lực lượng lao động trong độ tuổi. Tỷ lệ và số người tham gia BHYT tăng nhanh, tiệm cận mục tiêu BHYT toàn dân, tăng 13,4 lần so với năm 1995, tương ứng hơn 94,2% dân số. Trong đó, số người tự đóng một phần và toàn phần do hệ thống BHXH Việt Nam phát triển được là 48,201 triệu người, chiếm khoảng 47,6% dân số.

Thứ ba, chất lượng phục vụ người dân của hệ thống BHXH Việt Nam từng bước được cải thiện theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, thân thiện với người tham gia. Toàn hệ thống đã thực hiện chuyển đổi, cải cách mạnh mẽ tác phong làm việc từ hành chính sang phục vụ, lấy người dân, doanh nghiệp là chủ thể, trung tâm phục vụ. Việc thực hiện chi trả các chế độ, chính sách luôn được triển khai kịp thời, đúng quy định của pháp luật. Mỗi năm, bình quân, hệ thống BHXH Việt Nam đã thực hiện quản lý và chi trả cho: hơn 3,3 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng; hơn 15,6 triệu lượt người hưởng các chế độ BHXH một lần, ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe; trên 40 triệu lượt người hưởng các chế độ BHTN; gần 185 triệu lượt người khám chữa bệnh BHYT.

Đáng chú ý, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ảnh hưởng nặng nề đến đời sống, lao động, việc làm của người dân, trong 3 năm (từ năm 2020 đến năm 2022), hệ thống BHXH Việt Nam đã chủ động tích cực tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân, người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do Covid-19. Đồng thời tập trung huy động mọi nguồn lực, trên cơ sở nguồn dữ liệu tập trung sẵn có để triển khai kịp thời các gói hỗ trợ từ Quỹ BHXH, BHTN với tổng số tiền hỗ trợ trên 47,2 nghìn tỷ đồng.

Thứ tư, BHXH Việt Nam tập trung đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và cải cách hành chính, chủ động rà soát cắt giảm tối đa thủ tục hành chính theo hướng đơn giản hóa, tái cấu trúc quy trình nghiệp vụ trong toàn hệ thống nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp. Hiện có khoảng: 621.000 tổ chức, doanh nghiệp đang thực hiện giao dịch điện tử với cơ quan BHXH thông qua các cổng dịch vụ công; 100% người dân có tài khoản định danh mức độ 2 có thể thực hiện các dịch vụ công trực tuyến của cơ quan BHXH...

Thứ năm, Quỹ BHXH, BHYT đã trở thành các quỹ an sinh lớn nhất, được quản lý, sử dụng đúng mục đích, an toàn, hiệu quả, công khai, minh bạch dưới sự giám sát của Quốc hội, Chính phủ, Hội đồng quản lý BHXH. Quy mô các quỹ tăng qua từng năm, khẳng định tính bền vững và đảm bảo cân đối trong dài hạn. Tỷ lệ chi từ nguồn Quỹ BHXH ngày càng tăng là những minh chứng rõ nét, khẳng định quan điểm đúng đắn của Đảng trong việc khuyến khích người dân nâng cao năng lực tự bảo đảm an sinh xã hội.

Tinh gọn, sắp xếp bộ máy hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả

Từ năm 1995 đến nay, BHXH Việt Nam đã liên tục hoàn thiện và tinh gọn bộ máy để đáp ứng yêu cầu phát triển của hệ thống qua từng giai đoạn. Đặc biệt, thực hiện chủ trương sắp xếp lại tổ chức bộ máy, ngày 1/3/2025, BHXH Việt Nam trở thành đơn vị đặc thù thuộc Bộ Tài chính. Toàn hệ thống BHXH Việt Nam đã triển khai sắp xếp, tinh gọn bộ máy từ 1.464 đơn vị thu gọn còn 747 đơn vị đầu mối (giảm 717 đơn vị, tương ứng 49%), vượt chỉ tiêu được Trung ương giao.

Ngay từ khi hoạt động theo mô hình mới, BHXH Việt Nam đã khẩn trương ổn định tổ chức bộ máy, đảm bảo mọi mặt công tác được diễn ra thông suốt, không gián đoạn và phục vụ tốt nhất quyền lợi của người tham gia. Song song với việc tổ chức bộ máy trước và sau sắp xếp, các nhiệm vụ của hệ thống thường xuyên được định kỳ đánh giá, đặc biệt là công tác mở rộng độ bao phủ và giải quyết chính sách, chế độ cho người dân, người tham gia và thụ hưởng.

Bên cạnh đó, dự báo được những khó khăn, vướng mắc, vấn đề phát sinh trong thực hiện nhiệm vụ, phát huy những mặt tích cực trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025, BHXH Việt Nam đã chủ động chuẩn bị những điều kiện cần thiết “từ sớm, từ xa”. Từ đó chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố triển khai thực hiện mọi công tác đảm bảo thông suốt, không gián đoạn, phục vụ tốt nhất cho người dân trong các giao dịch với cơ quan BHXH.

TS.Lê Hùng Sơn, Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam

Nhờ vậy, tính đến hết ngày 30/6/2025, BHXH Việt Nam tiếp tục đạt kết quả tốt trong công tác thu, phát triển và phục vụ người tham gia. Các chỉ tiêu đều giữ được đà tăng trưởng ổn định, cao hơn so với cùng kỳ năm 2024. Hiện toàn quốc có 18,958 triệu người tham gia BHXH, tăng 652 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Tổng số thu BHXH, BHYT, BHTN lũy kế từ đầu năm đến hết tháng 6/2025 đạt 50,7% dự toán Thủ tướng Chính phủ giao, tăng 55.634 tỷ đồng (22,8%) so với cùng kỳ. Trong 6 tháng đầu năm 2025, toàn hệ thống BHXH Việt Nam đã giải quyết cho: 61.673 người hưởng các chế độ BHXH hàng tháng, tăng 58,21% so với cùng kỳ năm trước; hơn 4,4 triệu lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe; 95,59 triệu lượt khám chữa bệnh BHYT, tăng 7,44 triệu lượt (8,44%) …

Những kết quả trên cho thấy, mô hình hoạt động theo tổ chức bộ máy mới từ trung ương đến địa phương của cơ quan BHXH đã phát huy hiệu quả; đảm bảo tinh gọn, tiết kiệm; không có khó khăn, vướng mắc lớn; chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị được Bộ Tài chính quy định rõ, việc phân cấp, phân quyền được đẩy mạnh gắn với trách nhiệm của từng cấp. Hiệu quả, hiệu năng, hiệu lực hoạt động của từng đơn vị sau sắp xếp thực sự được nâng cao, khẳng định chủ trương của Đảng về sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy là hoàn toàn đúng đắn.