Hộ kinh doanh tính thuế như thế nào khi chuyển sang kê khai?

Thay đổi rõ rệt về nhận thức của hộ kinh doanh

Ông Ngô Đình Hùng - Phó Trưởng Thuế TP. Đà Nẵng cho biết, ngay từ đầu triển khai, chủ trương này đã tạo ra những thay đổi rõ rệt về nhận thức của hộ kinh doanh, từng bước hình thành thói quen chủ động kê khai, tự chịu trách nhiệm về nghĩa vụ thuế của mình. Trong thời gian tới, lộ trình này sẽ tiếp tục được cụ thể hóa bằng các quy định, chính sách mới của Nhà nước nhằm giúp hộ kinh doanh tiếp cận và thực hiện đúng, đủ nghĩa vụ thuế.

Một trong những nội dung được hộ kinh doanh quan tâm nhất là ngưỡng doanh thu chịu thuế. Theo ông Ngô Đình Hùng, các quy định mới đã nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế từ 100 triệu đồng lên 500 triệu đồng/năm. Theo đó, hộ kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đồng trở xuống sẽ không phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Đây được xem là thay đổi có lợi cho phần lớn hộ kinh doanh nhỏ, giúp giảm áp lực nghĩa vụ thuế và phù hợp hơn với thực tế hoạt động.

Đại diện Thuế TP Đà Nẵng và chuyên gia hướng dẫn, giải đáp băn khoăn đến hộ kinh doanh.

Đối với hộ kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm sẽ phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân theo quy định. Tuy nhiên, cách tính thuế đã có sự điều chỉnh theo hướng rõ ràng và linh hoạt hơn so với trước đây.

Đối với thuế giá trị gia tăng, ông Ngô Đình Hùng cho biết, số thuế phải nộp được xác định bằng doanh thu tính thuế nhân với tỷ lệ thuế của ngành nghề, áp dụng trên toàn bộ doanh thu, không trừ phần doanh thu dưới ngưỡng. Ví dụ, hộ kinh doanh có doanh thu 600 triệu đồng/năm, nếu thuộc ngành nghề có tỷ lệ thuế giá trị gia tăng là 0,5% thì thuế giá trị gia tăng được tính trên toàn bộ 600 triệu đồng.

Đối với thuế thu nhập cá nhân, đây là điểm thay đổi quan trọng và được nhiều hộ kinh doanh quan tâm. Theo đó, hộ kinh doanh có quyền lựa chọn một trong hai phương pháp tính thuế.

Phương pháp thứ nhất là tính theo tỷ lệ trên doanh thu vượt ngưỡng. Với ví dụ doanh thu 600 triệu đồng/năm, hộ kinh doanh sẽ lấy 600 triệu đồng trừ đi 500 triệu đồng không chịu thuế, phần còn lại là 100 triệu đồng để tính thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ quy định của ngành nghề.

Phương pháp thứ hai là doanh thu trừ chi phí. Theo đó, hộ kinh doanh được trừ các khoản chi phí hợp lệ như chi phí mua hàng hóa, nguyên liệu, chi phí hoạt động sản xuất - kinh doanh có đầy đủ hóa đơn, chứng từ. Phần lợi nhuận còn lại sẽ nhân với thuế suất (dự kiến khoảng 15 - 17%).

Lãnh đạo Thuế TP. Đà Nẵng cho rằng, phương pháp này đặc biệt phù hợp với các hộ kinh doanh có chi phí đầu vào lớn, giúp phản ánh sát thực tế hiệu quả kinh doanh và đảm bảo công bằng trong nghĩa vụ thuế.

Đơn giản tối đa chế độ sổ sách kế toán để hộ kinh doanh áp dụng

Những băn khoăn phổ biến của hộ kinh doanh là việc ghi chép sổ sách, kế toán khi chuyển sang kê khai. Làm rõ về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Thu Lương, Phó Trưởng Thuế cơ sở 3 TP. Đà Nẵng thông tin, chế độ kế toán áp dụng cho hộ kinh doanh được thiết kế theo chuẩn mực tối giản, không giống với kế toán doanh nghiệp.

Các loại sổ sách kế toán dành cho hộ kinh doanh có nội dung đơn giản, dễ ghi chép. Đối với các hộ sử dụng hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán hoặc phần mềm bán hàng, dữ liệu từ hóa đơn sẽ được tự động cập nhật vào sổ sách, thậm chí hình thành tờ khai thuế gợi ý, giúp hộ kinh doanh chỉ cần kiểm tra và xác nhận trước khi nộp.

Cán bộ công chức Thuế TP. Đà Nẵng tuyên truyền hướng dẫn hộ kinh doanh. Ảnh: Hạnh Trang

Đối với hộ kinh doanh nhỏ, chưa bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử, việc ghi sổ vẫn được thiết kế phù hợp với khả năng thực hiện. Trường hợp mua hàng từ người dân trực tiếp sản xuất không có hóa đơn, hộ kinh doanh được phép lập bảng kê thu mua theo quy định để làm căn cứ hạch toán chi phí hợp lệ.

Đại diện Thuế TP. Đà Nẵng khẳng định, việc xóa bỏ thuế khoán không phải là thay đổi đột ngột, mà là lộ trình có chuẩn bị, đi kèm nhiều giải pháp hỗ trợ. Cơ quan thuế đã và đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn theo từng nhóm hộ kinh doanh, phân loại theo quy mô, ngành nghề và mức độ ứng dụng hóa đơn điện tử.

Bên cạnh đó, các ứng dụng công nghệ như cổng thông tin điện tử, eTax Mobile, tờ khai gợi ý tự động tiếp tục được hoàn thiện nhằm giảm tối đa thao tác thủ công, hạn chế sai sót cho người nộp thuế.

Mục tiêu của chính sách không phải tăng gánh nặng, mà là tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, giúp hộ kinh doanh từng bước nâng cao năng lực quản lý, tiếp cận phương thức kinh doanh hiện đại và phát triển bền vững.

Nêu quan điểm về vấn đề này, ông Đầu Xuân Đức - Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ kế toán và Tư vấn thuế Đầu Xuân Đức cho rằng, chuyển sang kê khai sẽ giúp hộ kinh doanh chuẩn hóa dữ liệu, quản lý được dòng tiền, xác định rõ mặt hàng lãi - lỗ và từng bước tiếp cận phương thức quản trị của doanh nghiệp.

Đối với băn khoăn của hộ kinh doanh về chi phí dịch vụ kế toán - thuế, ông Đầu Xuân Đức cho rằng, đây không phải là gánh nặng bắt buộc mà là khoản đầu tư hợp lý, linh hoạt theo quy mô, giúp hộ kinh doanh giảm rủi ro và phát triển bền vững. Hộ kinh doanh cần nhìn nhận đầy đủ rằng, dịch vụ hỗ trợ kê khai thuế không phải là một khoản chi phí cứng, áp dụng giống nhau cho tất cả các hộ kinh doanh. Trên thực tế, các giải pháp dịch vụ hiện nay được thiết kế linh hoạt, phù hợp với từng quy mô và nhu cầu cụ thể của hộ.

Theo thống kê của Thuế TP. Đà Nẵng, tính đến nay, đơn vị đã hoàn thành khảo sát 83.216 hộ kinh doanh với số phiếu thực hiện 110.637 phiếu, đạt tỷ lệ 100%, đồng thời cập nhật cơ sở dữ liệu trên ứng dụng cơ sở dữ liệu hộ kinh doanh, đạt 100% số hộ kinh doanh phải rà soát cơ sở dữ liệu đúng thời hạn yêu cầu của Cục Thuế./.