Đây là nhận định của ông Phạm Xuân Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội cho thuê tài chính Việt Nam.
PV: Nhìn lại một năm kinh tế nhiều biến động vừa qua, ông đánh giá thị trường CTTC có những thuận lợi, khó khăn gì, thưa ông?
Ông Phạm Xuân Hòe: Năm qua, xét về tổng quan thì thị trường CTTC có những thuận lợi như kinh tế vĩ mô 2023 của Việt Nam cơ bản ổn định, lạm phát, tỷ giá được kiểm soát tốt. Chính sách tiền tệ nới lỏng hỗ trợ nền kinh tế, chính sách về cơ cấu nợ, giữ nguyên nhóm nợ giúp doanh nghiệp, người dân tiếp tục tiếp cận vốn của các tổ chức tín dụng, trong đó có CTTC.
Giải ngân đầu tư công được đẩy mạnh nên cũng tạo những thuận lợi đối với ngành CTTC trong việc cho thuê thiết bị máy móc xây dựng, phương tiện vận tải… Tổng cầu thế giới suy giảm, giá cả hàng hóa xuất nhập khẩu rẻ cũng tạo thuận lợi cho việc nhập thiết bị máy móc để cho thuê giá hợp lý hơn.
Ngoài ra, ngày càng nhiều doanh nghiệp FDI biết và sẵn sàng sử dụng dịch vụ CTTC. Đây là cơ hội tốt để mở rộng thị trường dịch vụ CTTC.
 |
| Ông Phạm Xuân Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội cho thuê tài chính Việt Nam. |
| Theo ông Phạm Xuân Hòe, một trong những khó khăn về pháp lý với lĩnh vực CTTC là quy định về tỷ lệ an toàn chi trả của tổ chức tín dụng phi ngân hàng ở mức quá cao. Công ty CTTC là tổ chức tín dụng nhưng thực tế hoạt động rất khác với ngân hàng thương mại. Họ không huy động tiền gửi của người dân như ngân hàng nhưng lại vẫn phải giữ tỷ lệ an toàn chi trả tới 20%, gây lãng phí vốn. Đây là vấn đề đã nhiều lần được Hiệp hội Cho thuê Tài chính Việt Nam kiến nghị. |
Tất nhiên, bên cạnh đó thị trường CTTC cũng đối mặt không ít khó khăn khi nguồn lực của doanh nghiệp đã kiệt quệ sau thời gian dịch Covid-19 kéo dài. Nhu cầu trong nước và thế giới đều suy giảm, triển vọng phục hồi kinh tế vẫn chưa rõ ràng, rủi ro nợ xấu gia tăng…
Đặc biệt là những thay đổi về chính sách, quy trình mới trong đăng ký, quản lý phương tiện giao thông vận tải, xử lý hành chính trong các lĩnh vực để hướng tới quản lý áp dụng công nghệ số chưa đồng bộ và nhất quán, chưa lường hết những phát sinh từ thực tế nên tạo thêm những rào cản về pháp lý, gia tăng nhiều chi phí tuân thủ, làm mất đi cơ hội phát triển dư nợ của ngành CTTC.
PV: Trong bối cảnh như vậy, kết quả hoạt động của các công ty CTTC năm qua có những điểm gì nổi bật, thưa ông?
Ông Phạm Xuân Hòe: Đến cuối năm 2023, tổng tài sản của 6 công ty hội viên đạt trên 41 ngàn tỷ đồng, tăng 10,65% so cuối năm 2022. Tổng nguồn vốn huy động là 19,8 ngàn tỷ đồng, tăng trưởng 25,76%, gấp hơn 2 lần mức tăng chung của toàn hệ thống các tổ chức tín dụng.
Tổng dư nợ cho thuê tài chính của công ty hội viên đạt 37,2 ngàn tỷ đồng, tăng 13,75% so cuối năm 2022. Dư nợ CTTC tăng đều đặn qua các quý, với số lượng hợp đồng cho thuê cả năm 8.403 hợp đồng, tăng 18,3% so với năm 2022. Các công ty hội viên đều kinh doanh có lãi, mức ROE đạt từ 8% đến trên 10%.
Đáng chú ý là đối tượng CTTC ngày càng phát triển đa dạng. Cho thuê ô tô các loại có dư nợ 6,6 ngàn tỷ đồng, tăng 17,03% so cuối năm 2023. Cho thuê máy móc xây dựng, khai khoáng có dư nợ 3,2 ngàn tỷ đồng, tăng 49,41%; thiết bị y tế là 162 tỷ đồng tăng 55,2%; dây chuyền máy sản xuất đạt 7.110 tỷ đồng, tăng tới 183,49% so cuối năm 2022…
Đặc biệt, 100% khoản cấp tín dụng qua CTTC đều được đánh giá rủi ro về môi trường, xã hội. Có thể nói, CTTC là lĩnh vực đi đầu trong cung cấp tín dụng xanh, nhiều khoản CTTC đã góp phần xanh hóa ngành dệt may… Tỷ lệ nợ xấu được kiểm soát tốt ở mức bình quân dưới 1%. Tổng quỹ trích dự phòng rủi ro đạt 260,8 tỷ đồng, tăng 360,51% so năm 2022, điều này cho thấy doanh nghiệp và hộ kinh doanh thực sự gặp nhiều khó khăn nên phát sinh nợ có vấn đề và nợ xấu.
PV: Theo ông, triển vọng của thị trường CTTC trong năm 2024 ra sao?
Ông Phạm Xuân Hòe: Nói về triển vọng thì có thể thấy khó khăn thách thức vẫn bao trùm kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự báo giảm, rủi ro về địa chính trị, gián đoạn chuỗi cung ứng đang gia tăng…
Tuy nhiên, cơ hội và động lực mới luôn xuất hiện. Các điểm thuận lợi như tôi đã nói ở trên vẫn sẽ tiếp diễn trong năm 2024. Kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn cần lượng vốn tín dụng xanh, trái phiếu xanh rất lớn từ các tổ chức tín dụng, trong đó có CTTC. Việt Nam tiếp tục là điểm đến của nhiều doanh nghiệp FDI, đây là thị trường lớn cho dịch vụ CTTC. Sản phẩm mới trong ngành điện tử sẽ mở ra cơ hội nhập dây chuyền máy móc thiết bị mà ở đó CTTC đóng vai trò quan trọng.
Cùng với đó, sẽ có khung khổ pháp lý mới hướng dẫn thực hiện Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) có hiệu lực từ 1/7/2024. Theo đó, những khoản CTTC nhỏ lẻ từ dưới 100 triệu đồng tới CTTC thiết bị văn phòng, cho thuê tài sản tiêu dùng chỉ cần thiết nắm bắt mục đích sử dụng vốn không phải xây dựng phương án kinh doanh… giảm rất nhiều thủ tục. Đây là điểm rất thuận lợi cho thị trường CTTC.
Ngoài ra, luật có điểm mới nữa là công ty CTTC có thể thành lập công ty con từ vốn và quỹ dự trữ, góp phần giải quyết vấn đề liên quan đến xử lý nợ và khai thác tài sản. Công ty CTTC cũng có thể làm một số nghiệp vụ đại lý, trong đó có đại lý bảo hiểm.
Với những yếu tố này, chúng tôi đánh giá tăng trưởng dư nợ của CTTC năm 2024 khoảng 20%, dư nợ của các công ty hội viên đạt khoảng 45 ngàn tỷ đồng.
Theo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), những khoản CTTC nhỏ lẻ từ dưới 100 triệu đồng tới CTTC thiết bị văn phòng, cho thuê tài sản tiêu dùng chỉ cần thiết nắm bắt mục đích sử dụng vốn không phải xây dựng phương án kinh doanh… |
PV: Thực tế là dịch vụ CTTC ở Việt Nam còn chưa được biết đến nhiều. Vậy ông có đề xuất gì để thị trường này phát triển mạnh hơn, giảm áp lực về cấp vốn cho lĩnh vực ngân hàng?
Ông Phạm Xuân Hòe: Đúng là tỷ lệ dư nợ CTTC/GDP Việt Nam còn rất thấp, chưa đầy 0,4% so với Mỹ đạt khoảng 20% hay Trung Quốc là 18%. Để tạo điều kiện thuận lợi cho thị trường CTTC phát triển, trước tiên chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng sớm hoàn thiện nghị định hướng dẫn Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), trong đó có hướng dẫn cụ thể các nội dung về CTTC.
Bên cạnh đó, chúng tôi tiếp tục kiến nghị sớm tháo gỡ một số vướng mắc pháp lý mà trước tiên là những quy định mới về đăng ký vận hành phương tiện giao thông, hiện đang vướng mắc về thời gian đăng ký, biển số theo vùng miền… Theo thống kê sơ bộ từ 4 công ty hội viên, tổng số tiền từ các hợp đồng tín dụng không thực hiện được lên tới hơn 400 tỷ đồng. Hiệp hội chúng tôi đã có đề xuất cụ thể về biện pháp tháo gỡ…
Ngoài ra là các vướng mắc về đối tượng, sản phẩm cho thuê; tỷ lệ về an toàn trong quản trị rủi ro… Chúng tôi kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước sẽ sớm có hướng dẫn cho phép CTTC tham gia lĩnh vực vận tải biển, vận tải sông… để mở ra cơ hội cung cấp thiết bị, phương tiện cho các doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển trong lĩnh vực này.
PV: Xin cảm ơn ông!
