Truy xuất nguồn gốc hàng hóa - "Một mũi tên trúng nhiều đích"

Việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa tạo được niềm tin cho người tiêu dùng. Ảnh tư liệu

Truy xuất nguồn gốc là bắt buộc

Theo thông tin từ Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, qua 2 tuần thực hiện cao điểm, các lực lượng chức năng, đơn vị, địa phương đã kiểm tra, phát hiện, bắt giữ hơn 450 vụ vi phạm về buôn bán, gian lận thương mại, hàng giả, trốn thuế, tổng giá trị hàng hóa, tang vật hơn 40 tỷ đồng. Bên cạnh kết quả đạt được, các lực lượng chức năng đánh giá, công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả vẫn diễn biến phức tạp.

Mặc dù có nhiều giải pháp chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng bằng tem chống hàng giả,… nhưng vấn nạn hàng giả ngày càng tinh vi, có hệ thống và quy mô lớn. Đáng lưu ý, hàng giả không dừng lại ở việc sao chép mẫu mã, mà còn giả mạo cả thông tin, dữ liệu và mã truy xuất. Do đó, những phương pháp truyền thống (tem nhãn, mã vạch đơn thuần) không còn đủ sức để đối phó với thủ đoạn tinh vi, đang bộc lộ nhiều bất cập.

Thực trạng này khiến người tiêu dùng ngày càng hoang mang và mất niềm tin vào sản phẩm sản xuất trong nước. Còn trong bối cảnh Việt Nam đã và đang hội nhập sâu rộng với các nước trên thế giới, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín quốc gia trên trường quốc tế. Do đó, doanh nghiệp muốn vươn ra biển lớn, phải đáp ứng đòi hỏi khắt khe của thị trường về chất lượng, mẫu mã, giá…

Ông Phạm Văn Thọ - Chủ tịch Công ty cổ phần Công nghệ chống giả Việt Nam cho hay, trước bối cảnh các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe, chính sách bảo hộ thương mại ngày càng nhiều, nếu không đáp ứng được yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, doanh nghiệp Việt sẽ mất đi lợi thế cạnh tranh. Với hàng hóa nhập khẩu, việc truy xuất nguồn gốc tạo được niềm tin cho người tiêu dùng và sự cạnh tranh bình đẳng giữa hàng nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước.

Ứng dụng công nghệ hiện đại để truy xuất nguồn gốc

Để ứng phó với tình trạng giả mạo xuất xứ sản phẩm cũng như yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, các doanh nghiệp đang chủ động chuyển mình bằng các giải pháp công nghệ tiên tiến. Hiến kế về giải pháp, TS. Trịnh Bá Dương - Chủ tịch AseanHub - chuyên gia đổi mới sáng tạo quốc gia cho biết, doanh nghiệp có thể kết hợp cả ba công nghệ RFID - Blockchain - AI để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa. Vị chuyên gia này khẳng định, sự kết hợp ba công nghệ trên sẽ tạo nên một hệ thống truy xuất nguồn gốc chính xác, minh bạch và tự động hóa, đủ sức đối phó với mọi hình thức làm giả hiện đại.

Về phía cơ quan nhà nước, Bộ Khoa học và Công nghệ đang dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Đặc biệt, dự thảo Luật quy định rõ việc thể hiện các thông tin về mã số, mã vạch, mã truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm theo quy định của pháp luật. Do đó, khi pháp luật có yêu cầu bắt buộc phải thể hiện các thông tin này thì người sản xuất phải tuân thủ theo. Trường hợp pháp luật chưa có quy định, người sản xuất được khuyến khích thể hiện các thông tin này.

Nhận thức vai trò quan trọng của việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa, Bộ Công thương đã đề xuất xây dựng thông tư quy định về truy xuất nguồn gốc thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công thương, tiến độ hoàn thành tháng 12/2025./.