Bổ sung cơ chế tài chính để hỗ trợ báo chí phát triển

Hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí tại Điều 9, Điều 20, Điều 23 dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình.

Dự thảo Luật bổ sung quy định Nhà nước có chính sách ưu đãi thuế theo quy định của pháp luật. Theo ưu đãi về thuế cho báo chí được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, lĩnh vực này được hưởng mức thuế suất là 10%.

Về hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích, khoản 3 Điều 9 dự thảo Luật quy định chính sách Nhà nước về giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ cước vận chuyển, chi phí đăng tải, truyền dẫn, phát sóng để báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng, văn hóa, thông tin tuyên truyền về tình trạng khẩn cấp, thông tin đối ngoại, truyền thông chính sách, phục vụ thiếu niên, nhi đồng, người khiếm thính, khiếm thị, đồng bào vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo và các nhiệm vụ trọng yếu khác.

Bên cạnh đó, Luật Báo chí (sửa đổi) cũng có nhiều nội dung mới về làm rõ các loại hình báo chí trong bối cảnh mới, làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy; xác định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú; quy định cụ thể về thẻ nhà báo, trách nhiệm pháp lý đối với nội dung thông tin; quyền yêu cầu cải chính, gỡ bỏ thông tin vi phạm trên các nền tảng…

Luật quy định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng phê duyệt. Chính phủ quy định chi tiết cơ chế đặc thù về tài chính đối với từng cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện phù hợp với mức độ tự chủ.

Khoản 1 Điều 17 dự thảo Luật quy định các đối tượng được phép thành lập cơ quan báo chí. Theo đó, chỉ những cơ quan, tổ chức đủ điều kiện theo quy định mới được thành lập cơ quan báo chí.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, hiện nay, theo Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí đến năm 2025 và tại dự thảo Luật (về Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí) đều xác định một nguyên tắc: doanh nghiệp tư nhân và tập đoàn kinh tế nhà nước không được thành lập cơ quan báo chí; chỉ được xuất bản các sản phẩm thông tin có tính chất báo chí và thực hiện các hoạt động liên kết, liên doanh, quảng cáo với cơ quan báo chí.

Quy định này nhằm bảo đảm định hướng quản lý thống nhất, giữ vững tính độc lập của hệ thống báo chí, đồng thời bảo đảm sự phát triển minh bạch của thị trường thông tin trong bối cảnh thực hiện chủ trương quy hoạch, sắp xếp tinh gọn hệ thống báo chí.

Kết quả biểu quyết thông qua Luật Báo chí (sửa đổi)

Phải học bồi dưỡng nghiệp vụ trước khi được cấp thẻ nhà báo lần đầu

Về việc cấp, đổi, thu hồi thẻ nhà báo, Luật quy định, người được xét cấp thẻ nhà báo gồm: lãnh đạo cơ quan báo chí, cơ quan thông tấn quốc gia; trưởng phòng (ban), phó trưởng phòng (ban) nghiệp vụ báo chí, phóng viên, biên tập viên của cơ quan báo chí, cơ quan thông tấn quốc gia.

Quay phim, đạo diễn chương trình phát thanh, truyền hình (trừ phim truyện) của các đơn vị được cấp giấy phép hoạt động báo chí trong lĩnh vực phát thanh, truyền hình và sản xuất phim tài liệu của Nhà nước, cũng được xét cấp thẻ nhà báo.

Ngoài ra, còn có người đã được cấp thẻ nhà báo nhưng được điều chuyển sang làm công tác giảng dạy chuyên ngành báo chí tại các cơ sở giáo dục đại học, người được điều chuyển sang làm cán bộ chuyên trách tại hội nhà báo các cấp, người trực tiếp làm công tác quản lý nhà nước về báo chí.

Để được xét cấp thẻ nhà báo, những đối tượng trên phải là công dân Việt Nam, có địa chỉ thường trú tại Việt Nam; phải có bằng tốt nghiệp đại học trở lên. Trường hợp là quay phim của cơ quan báo chí có loại hình truyền hình, người dân tộc thiểu số đang thực hiện các ấn phẩm báo chí in, chương trình phát thanh, chương trình truyền hình, chuyên trang của báo chí điện tử, kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng bằng tiếng dân tộc thiểu số phải có bằng tốt nghiệp cao đẳng trở lên.

Trường hợp cấp thẻ lần đầu, phải có thời gian công tác liên tục tại cơ quan báo chí đề nghị cấp thẻ từ 2 năm trở lên tính đến thời điểm xét cấp thẻ và đã qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp. Lãnh đạo các cơ quan báo chí đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản đồng ý bổ nhiệm không áp dụng điều kiện này.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý Điều 29 dự thảo Luật theo hướng quy định các biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng bảo đảm tính chặt chẽ tương tự như đối với các loại hình báo chí truyền thống.

Dự thảo Luật cũng đã được rà soát, bổ sung các quy định liên quan tới sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí tại Điều 39 và các điều có liên quan; giao Chính phủ quy định chi tiết về trách nhiệm của cơ quan báo chí trong việc sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo.

Luật Báo chí (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026.