Gần một nửa số hàng nhập khẩu của Mỹ đang chịu mức thuế quan cao

Hơn 300 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu bị áp thuế

Trong suốt năm qua, Tổng thống Trump đã liên tục ban hành hàng loạt mức thuế mới, nhắm vào hầu hết các quốc gia trên thế giới ở mức độ chưa từng thấy trong gần một thập kỷ. Tính hợp pháp của phần lớn các mức thuế quan mới hiện đang bị đe dọa, khi Tòa án Tối cao Mỹ bắt đầu xét xử vụ kiện vào ngày 5/11 về việc Tổng thống sử dụng thẩm quyền khẩn cấp, được gọi là Đạo luật Quyền hạn Kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA), để nhanh chóng tăng và giảm thuế quan đối với hàng chục đối tác thương mại.

Tổng thống Donald Trump đã công bố mức thuế quan cao áp dụng với nhiều đối tác thương mại vào tháng 4/2025. Ảnh TL

Nếu tòa án ra phán quyết bất lợi cho Tổng thống, điều này sẽ vô hiệu hóa một công cụ quan trọng trong chương trình nghị sự thương mại của Tổng thống Trump. Phân tích của tờ Times cho thấy, Tổng thống đã sử dụng luật đang bị tranh cãi, Đạo luật IEEPA, để áp thuế lên khoảng 29% tổng lượng hàng nhập khẩu của Mỹ. Tính đến nay, các mức thuế khẩn cấp này đã tác động đến hơn 300 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu.

Điều này minh chứng cho việc Tổng thống Donald Trump đã thay đổi chính sách thương mại lâu đời của nước Mỹ theo hướng ủng hộ thuế quan bảo hộ và sẽ phải chịu rủi ro thế nào trong cuộc chiến pháp lý đang diễn ra.

Phân tích của tờ Times, dựa trên dữ liệu nhập khẩu sản phẩm trong nhiều năm, cung cấp một trong những cái nhìn đầy đủ nhất từ ​​trước đến nay về nỗ lực của Nhà Trắng nhằm sắp xếp lại trật tự thương mại toàn cầu.

Phân tích cũng cho thấy trước nhiệm kỳ thứ 2 của Tổng thống Trump, hầu hết hàng nhập khẩu đều được áp dụng theo các quy tắc thương mại lâu đời đã được thống nhất trong Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Tuy nhiên, đến tháng 7 năm nay, khi nhiều mức thuế quan bắt đầu có hiệu lực, xu hướng đó đã đảo ngược.

Hiện nay, hơn 90% hàng nhập khẩu của Mỹ phải chịu một số khía cạnh trong chính sách thương mại của Tổng thống Trump - mức thuế mà ông công bố trong năm nay hoặc trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, hoặc miễn trừ toàn diện cho một số sản phẩm, ít nhất là tạm thời.

Tổng thống Trump đã sử dụng nhiều thẩm quyền tổng thống để ban hành thuế quan trong năm nay, như đã áp đặt các mức thuế cụ thể cho từng ngành đối với thép, ô tô, gỗ xẻ và các sản phẩm khác, sử dụng một điều khoản an ninh quốc gia được gọi là Mục 232. Những mức thuế quan đó - cũng như các khoản thuế được ban hành theo các thẩm quyền pháp lý riêng biệt, một số trong đó bắt nguồn từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông - sẽ không bị Tòa án Tối cao bác bỏ.

Điều đó có nghĩa là bất kể phán quyết của thẩm phán ra sao, gần 16% hàng nhập khẩu của Mỹ vẫn sẽ phải chịu mức thuế quan cao.

Hậu quả khác nhau

Mỗi quốc gia đều chịu ảnh hưởng khác nhau bởi sự kết hợp khác nhau của các quy tắc thương mại mới này, nghĩa là phán quyết của tòa án lật ngược đạo luật về quyền hạn khẩn cấp có thể gây hậu quả nghiêm trọng hơn nhiều đối với một số quốc gia so với các quốc gia khác.

Đơn cử như Trung Quốc và các nước trong Liên minh châu Âu (EU). Trung Quốc vốn đã chịu thuế quan bảo hộ được áp dụng trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump, sau đó được mở rộng dưới thời chính quyền của Tổng thống Biden. Những mức thuế quan này, ảnh hưởng đến hơn một nửa kim ngạch xuất khẩu của nước này sang Mỹ, cũng vẫn sẽ có hiệu lực bất kể phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ.

Các mức thuế quan bổ sung được áp đặt trong tình trạng khẩn cấp quốc gia đã áp đặt mức thuế suất cao hơn cho tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, và trong nhiều trường hợp, chúng được cộng vào các mức thuế hiện hành. Điều này có nghĩa là mức thuế suất trung bình theo trọng số thương mại của Trung Quốc - hơn 40% - là một trong những mức thuế suất cao nhất thế giới.

Ngược lại, hàng hóa từ EU phần lớn được miễn thuế nhập khẩu vào Mỹ trước nhiệm kỳ thứ 2 của Tổng thống Trump. Chỉ khoảng một phần tư hàng xuất khẩu của EU sang Mỹ phải chịu thuế quan và hiện tại là khoảng 60% phải chịu thuế quan. Phần lớn số thuế quan EU phải chịu, nằm trong số thuế quan đang được Tòa án Tối cao Mỹ xem xét.

Gần một phần ba lượng ô tô xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ phải chịu thuế 25% trước khi đạt được thoả thuận thương mại giảm thuế xuống còn 15%. Ảnh TL

Ngoại lệ

Đối với một số quốc gia, thuế áp đặt trong tình trạng khẩn cấp phần lớn không có hiệu quả.

Tổng thống Trump đã sử dụng luật quyền lực khẩn cấp để áp thuế nhập khẩu đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico trong những tháng đầu nhiệm kỳ, với lý do các nước này chưa làm đủ để ngăn chặn dòng chảy fentanyl và người di cư vào Mỹ - điều mà ông coi là tình trạng khẩn cấp quốc gia.

Thuế quan đối với fentanyl, sau đó đã được điều chỉnh để chỉ áp dụng cho những hàng hóa không được nhập khẩu theo Hiệp định Thương mại Mỹ - Mexico – Canada (USMCA), một thỏa thuận thương mại tự do mà Tổng thống Trump đã ký kết trong nhiệm kỳ đầu tiên.

Tuy nhiên, hầu hết hàng nhập khẩu từ hai đối tác thương mại gần gũi nhất của Mỹ đều đủ điều kiện tham gia Hiệp định USMCA. Hàng hóa của họ hiện được miễn thuế, tránh được những điều khoản mới khắc nghiệt mà Tổng thống Trump đã ban hành.

Trên thực tế, tỷ lệ hàng hóa nhập khẩu từ Canada vào Mỹ được miễn thuế đã tăng lên kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức, bất chấp căng thẳng thương mại giữa hai nước. Nguyên nhân chủ yếu là do lượng hàng nhập khẩu từ Canada vào Mỹ đã giảm và những mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ có nhiều khả năng được miễn thuế theo Hiệp định USMCA.

Một số mặt hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico phải chịu mức thuế của Tổng thống Trump áp đối với các ngành công nghiệp như ô tô, gỗ và thép, và những mức thuế này sẽ vẫn được áp dụng ngay cả khi tòa án hủy bỏ mức thuế khẩn cấp của ông.

Khoản trợ cấp chiến lược

Chính quyền Mỹ cũng đã ban hành các miễn trừ rộng rãi đối với thuế quan, thường là để đảm bảo các sản phẩm thiết yếu từ một số quốc gia nhất định vẫn có sẵn cho người tiêu dùng. Ireland là nước xuất khẩu số lượng lớn thuốc có thương hiệu sang Mỹ, và nhiều dược phẩm từ Ireland đã được miễn trừ.

Một thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và EU cũng giới hạn mức thuế đối với dược phẩm ở 15%, giúp các mặt hàng này tránh khỏi mức thuế có thể lên tới 100%.

Nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Đài Loan cũng được miễn thuế tương tự nhờ chính sách miễn thuế đối với điện thoại thông minh, máy tính và các thiết bị điện tử khác được áp dụng vào tháng 4, ngay sau khi nhiều mức thuế quan khẩn cấp của Tổng thống Trump có hiệu lực. Chính quyền Mỹ cho biết các thiết bị điện tử này sẽ phải chịu mức thuế mới trong tương lai, mặc dù chưa rõ mức thuế có thể cao đến mức nào./.