Cảnh giác với đa cấp bất chính "hậu Covid-19"
Theo đánh giá của cơ quan chức năng và phản ánh của dư luận xã hội, thời gian qua, tình trạng kinh doanh theo phương thức đa cấp đã diễn biến phức tạp, có dấu hiệu biến tướng, tiềm ẩn các hành vi có tính chất lừa đảo. Một số tổ chức đa cấp giả mạo trang bị nhiều thủ đoạn tinh vi, đánh vào lòng tham và sự thiếu hiểu biết của nhiều người để lôi kéo, kêu gọi các thành viên tham gia mạng lưới đa cấp phi pháp.
Hiện nay, khi hoạt động kinh tế - xã hội đang phục hồi thích ứng với trạng thái bình thường mới "hậu Covid-19", các hoạt động bán hàng đa cấp biến tướng có dấu hiệu hoạt động trở lại.
Hoạt động bán hàng đa cấp có đặc thù khác biệt với các phương thức bán hàng khác, đó là việc tiếp thị bán hàng được thực hiện bằng truyền miệng, không thực hiện các hình thức quảng cáo, marketing như bán hàng truyền thống.
Theo quy định hiện nay, các hoạt động kinh doanh đa cấp bị cấm bao gồm: dịch vụ, hàng hóa nhưng không có giấy chứng nhận do Bộ Công thương cấp; các hình thức lợi dụng mô hình đa cấp khác không phải là mua bán hàng hóa như tiền ảo, huy động vốn dự án, thương mại điện tử…
 |
| Người bán hàng đa cấp sẽ phải kiểm tra kiến thức pháp luật. Ảnh minh họa. |
Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp bán hàng đa cấp bất chính chỉ tồn tại nhờ số tiền những người mới gia nhập bỏ ra mua hàng. Công ty thu lợi nhuận từ khoản tiền này và cũng dùng khoản này để chia hoa hồng cho những người có công tuyển dụng. Đó là chưa kể đến giá cả và chất lượng sản phẩm của các doanh nghiệp đa cấp thường không như thực tế quảng cáo, gây thiệt hại cho những người tham gia hệ thống bán hàng và người tiêu dùng.
Cơ quan chức năng cũng đã đưa ra khuyến cáo hình thức bán hàng đa cấp thông qua thương mại điện tử. Cụ thể, gần đây, nở rộ thủ đoạn lừa đảo người dùng Facebook bằng cách gửi tin nhắn mời chào mua hàng và thông báo trúng thưởng. Theo đó, các đối tượng thông qua tính năng Messenger để nhắn thông tin khuyến mại, hoặc trúng thưởng đến người sử dụng Facebook. Sau đó, sẽ dẫn dụ người sử dụng Facebook truy cập các trang web giả mạo để điền thông tin nhận trả thưởng. Bằng thủ đoạn này, các đối tượng sẽ dụ nạn nhân khai báo các thông tin cá nhân như số điện thoại, mật khẩu tài khoản Facebook, email, tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng... với mục đích xấu.
Chấn chỉnh hoạt động bán hàng đa cấp
Cụ thể, dự thảo thông tư bổ sung quy trình tổ chức kiểm tra kiến thức bán hàng đa cấp cho người đại diện tại địa phương với 2 phương án.
Phương án 1, Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng tổ chức đợt kiểm tra kiến thức cho người đại diện tại địa phương. Phương án 2, Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng và sở công thương tổ chức đợt kiểm tra kiến thức cho người đại diện tại địa phương.
Quy trình tập trung kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ của hồ sơ đăng ký kiểm tra xác nhận kiến thức cho người đại diện tại địa phương theo quy định.
Cùng với đó, lên kế hoạch về thời gian, địa điểm, phương thức kiểm tra và thông báo bằng văn bản tới Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng về việc tổ chức đợt kiểm tra trong trường hợp sở công thương tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức kỳ kiểm tra.
Ngoài ra, thông báo kế hoạch kiểm tra; tổ chức kiểm tra; đánh giá kết quả kiểm tra; thông báo kết quả kiểm tra và cấp xác nhận.
Bên cạnh đó, dự thảo sửa đổi, bổ sung quy định về hình thức kiểm tra và đánh giá kết quả kiểm tra. Theo đó, bài kiểm tra kiến thức pháp luật về bán hàng đa cấp, kiến thức cho người đại diện tại địa phương được thực hiện dưới hình thức tự luận, hoặc trắc nghiệm trong thời gian tối thiểu 60 phút.
Điểm kiểm tra được chấm theo thang điểm 100, yêu cầu với bài kiểm tra kiến thức pháp luật về bán hàng đa cấp, bài thi dưới 80 điểm (thay mức 90 điểm hiện hành) đối với hình thức thi trắc nghiệm và dưới 65 điểm (thay mức 75 điểm hiện nay) đối với hình thức thi tự luận là không đạt yêu cầu.
Riêng đối với bài kiểm tra kiến thức cho người đại diện tại địa phương, bài thi dưới 70 điểm đối với hình thức thi trắc nghiệm và dưới 50 điểm đối với hình thức thi tự luận là không đạt yêu cầu./.
