Bức tranh đã khác
Vào ngày 26/9 tới đây, Công ty Chứng khoán Xuân Thiện (XTSC - tiền thân là Chứng khoán Sen vàng) sẽ chốt danh sách cổ đông tham gia đợt chào bán 135 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Ngoài ra, XTSC còn có thêm đợt chào bán riêng lẻ mà bên mua là những nhà đầu tư chiến lược. Đổi chủ và tăng vốn, đại diện XTSC từng chia sẻ việc nâng vốn điều lệ từ 135 tỷ đồng lên 3.000 tỷ đồng tới đây là mới là bước đi ban đầu. Lãnh đạo công ty từng cho biết sẽ còn tiếp tục nâng vốn tiếp, hướng tới gia nhập Top 3 thị trường.
Dù không có thêm những thành viên mới được cấp phép, bức tranh nhóm công ty chứng khoán đã thay đổi rõ rệt sau làn sóng bùng nổ mạnh mẽ của thị trường năm 2021. Từ quy mô vốn điều lệ toàn ngành chỉ hơn 79.000 tỷ đồng vào quý II/2021, con số này đã tăng gần gấp ba, đạt xấp xỉ 229.000 tỷ đồng vào quý II/2025. Dòng vốn đầu tư đổ vào nhóm công ty chứng khoán vẫn còn tiếp tục gia tăng ở giai đoạn này, với hàng loạt thương vụ quy mô hàng nghìn tỷ đồng được ghi nhận.
 |
| Nguồn: Báo cáo tài chính các công ty chứng khoán. Đồ họa: PHƯƠNG ANH |
Đợt chào bán cổ phần ra công chúng với tỷ lệ đăng ký mua cao gấp 2,5 lần lượng chào bán vừa hoàn tất gần đây đã nâng vốn điều lệ của Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) tăng lên 23.113 tỷ đồng. Chỉ cần những bước cuối cùng cập nhật vào giấy phép kinh doanh, TCBS sẽ chính thức soán ngôi vương nhóm công ty chứng khoán về quy mô vốn điều lệ.
Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HSC) cũng đang trong giai đoạn chào bán gần 360 triệu cổ phiếu ra công chúng, tăng vốn từ 7.208 tỷ lên 10.808 tỷ đồng nếu phân phối thành công. Sau đợt chào bán 104 triệu cổ phiếu cho nhà đầu tư riêng lẻ, SSI đang tiếp tục kế hoạch phát hành thêm 415 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, có thể nâng vốn điều lệ lên gần 25.000 tỷ đồng, qua đó lấy lại vị trí số một thị trường. Phương án tăng vốn này sẽ được trình cổ đông thông qua ngay tuần này (25/9). Với giá chào bán dự kiến 15.000 đồng/cổ phiếu, số tiền thu về khoảng 6.200 tỷ đồng sẽ giúp SSI mở rộng quy mô cho vay ký quỹ và đầu tư vào các tài sản tài chính.
| Ngân hàng làm nóng cuộc đua ngành chứng khoán Hai thương vụ lớn IPO năm 2025 của ngành chứng khoán đều từ các công ty chứng khoán là công ty con của ngân hàng gồm Techcombank và VPBank. Làn sóng này chưa dừng lại. Thực tế, tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên, nhiều ngân hàng khác như Sacombank, MSB, SeABank và PGBank cũng đề cập đến việc mở rộng sang lĩnh vực chứng khoán thông qua M&A nhằm đa dạng hóa dịch vụ và hoàn thiện hệ sinh thái tài chính. Xu hướng này không chỉ tạo thêm nguồn lực vốn cho ngành chứng khoán, mà còn báo hiệu sự cạnh tranh ngày càng quyết liệt trong nhóm này. |
VNDirect cũng không đứng ngoài cuộc đua. Tại đại hội cổ đông bất thường tháng 10 tới, công ty dự kiến trình cổ đông phương án phát hành hơn 106 triệu cổ phiếu riêng lẻ cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và chào bán hơn 325 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu.
Không kém phần quyết liệt, Hội đồng quản trị Chứng khoán LPBank (LPBS) vừa thông qua kế hoạch cụ thể triển khai chào bán tối đa 878 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Nếu thành công, LPBS sẽ nâng vốn điều lệ gấp hơn 3 lần lên 12.600 tỷ đồng. Với sự hậu thuẫn từ ngân hàng mẹ, LPBS đang nổi lên như một trong những tân binh vốn lớn của thị trường. Tương tự, VPBankS cũng bước vào sân chơi bằng kế hoạch IPO 375 triệu cổ phiếu, dự kiến triển khai từ quý III/2025 đến quý II/2026. Sau thương vụ mua lại Chứng khoán ASC vào năm 2022 và đổi tên thành Công ty Chứng khoán VPBank để hoàn thiện hệ sinh thái tài chính, VPBankS cũng đang trở thành một trong những điểm nhấn mới trên bản đồ ngành.
Bài toán hiệu quả
Một loạt thương vụ tăng vốn từ những tân binh như XTSC, LPBS, VPBankS đến những gương mặt truyền thống SSI, VNDirect, HSC, TCBS… không chỉ cho thấy làn sóng tăng vốn đang “nóng” trở lại, mà còn đang ghi nhận những thương vụ quy mô chưa từng có trước đây. Đằng sau các con số nghìn tỷ đồng còn là chiến lược chuẩn bị dài hạn, nhằm đón đầu cơ hội lớn từ khả năng nâng hạng thị trường, quy mô giao dịch mở rộng và cả những mảng kinh doanh mới.
Theo ước tính, dư nợ margin đang ở mức cao nhất trong lịch sử chứng khoán Việt Nam, nhưng cuộc chạy đua tăng vốn các năm trước đã giúp dư địa cho vay ký quỹ nới rộng thêm rất nhiều.
Ngoài nguồn vốn cấp cho hoạt động margin, các công ty chứng khoán cũng đang chuẩn bị nguồn lực để bước vào những mảng kinh doanh mới, đặc biệt là tài sản số và tài sản mã hóa. Một số doanh nghiệp lớn đã công bố kế hoạch liên doanh hoặc hợp tác công nghệ nhằm sẵn sàng cho làn sóng dịch vụ tài chính mới khi hành lang pháp lý được hoàn thiện. Sự chuẩn bị này cũng là một phần lý do khiến cuộc đua tăng vốn trở nên sôi động hơn ở nhóm công ty chứng khoán lớn.
Theo chuyên gia từ Chứng khoán Vietcombank, ngành chứng khoán dự báo sẽ tiếp tục khởi sắc trong nửa cuối năm 2025. Kết quả kinh doanh được kỳ vọng cải thiện trên tất cả các mảng dịch vụ khi doanh thu môi giới tăng trưởng với phí giao dịch cạnh tranh, dư nợ margin tăng mạnh và hoạt động ngân hàng đầu tư (IB) khởi sắc với thị trường IPO sôi động trong diễn biến tích cực của thị trường chứng khoán.
Tuy vậy, xét trên bài toán hiệu quả, tốc độ tăng lợi nhuận thời gian qua vẫn chưa theo kịp so với tốc độ tăng vốn. Thống kê trên hơn 80 công ty chứng khoán, lợi nhuận trước thuế toàn ngành quý II/2025 đạt hơn 10.183 tỷ đồng, tăng 37% so với mức 7.445 tỷ đồng của quý II/2021. Dù tăng trưởng tích cực so với quý liền trước, nhìn ở chặng đường dài, lợi nhuận vẫn chưa tăng tương xứng khi quy mô vốn điều lệ đã tăng gần gấp ba lần trong cùng giai đoạn này.
Số lượng công ty chứng khoán cải thiện tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROEA) khi so sánh giữa quý II/2021 và quý II/2025 chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Cuộc đua tăng vốn đang mở ra dư địa lớn cho ngành chứng khoán trong việc mở rộng hoạt động, từ hoạt động truyền thống như cấp margin, tự doanh đến tài sản mã hoá. Tuy nhiên, bài toán hiệu quả trong sử dụng vốn sẽ là thước đo quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi cổ tức của các cổ đông trong tương lai mà các lãnh đạo doanh nghiệp không thể bỏ qua.
