Ổn định kinh tế vĩ mô tiềm ẩn nhiều rủi ro

Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, sáng 20/10, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra đánh giá kết quả thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, 5 năm 2021 - 2025; dự kiến Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026.

Việt Nam phụ thuộc lớn vào khu vực FDI

Theo Chủ nhiệm Phan Văn Mãi, mặc dù việc thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội năm 2025 và giai đoạn 2021 - 2025 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt nhiều biến động, song nước ta đã nỗ lực vượt bậc đạt kết quả toàn diện, ấn tượng trên hầu hết các lĩnh vực.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra

Hội đồng dân tộc và các Uỷ ban của Quốc hội đánh giá cao các quyết sách mạnh mẽ, quyết liệt, sự điều hành linh hoạt, kịp thời của Chính phủ nhờ đó đã đạt nhiều kết quả tích cực, nhiều chỉ tiêu vượt dự báo, tạo nền tảng quan trọng, củng cố niềm tin, ổn định vĩ mô, dư địa thuận lợi cho phát triển nhanh bền vững trong giai đoạn tới.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, theo báo cáo, tình hình kinh tế xã hội nước ta còn đối diện một số khó khăn thách thức. Trong đó, một số vấn đề cần được quan tâm lưu ý trong điều hành.

Cụ thể là mục tiêu tăng trưởng đang chịu nhiều sức ép trong bối cảnh các động lực như xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư chưa tạo được xung lực đủ mạnh, trong đó nền tảng xuất khẩu còn thiếu vững chắc, đang có dấu hiệu chậm lại, phụ thuộc lớn vào khu vực FDI và nguồn cung bên ngoài. Trong khi chính sách thuế đối ứng, rào cản kỹ thuật và các yêu cầu xanh hóa từ các thị trường lớn đang gia tăng.

Ổn định kinh tế vĩ mô cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó lạm phát được kiểm soát nhưng giá cả một số mặt hàng thiết yếu tăng cao, trực tiếp tác động đến đời sống nhân dân, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp. Đặc biệt, thị trường bất động sản cần được đánh giá đúng để có giải pháp kịp thời. Tín dụng vào lĩnh vực này đến cuối tháng 8 năm 2025 tăng gần 19,7% trong khi vốn cho sản xuất kinh doanh vẫn gặp khó khăn. Trong 21 ngành kinh tế, ngành xây dựng có tỉ lệ nợ xấu ở mức 11,33%.

Trong khi đó, ba đột phá chiến lược chưa tạo được sự chuyển biến mang tính bứt phá. Công tác hoàn thiện thể chế pháp luật tuy được đẩy mạnh nhưng chưa theo kịp yêu cầu phát triển. Đến nay còn 55 văn bản quy định chi tiết chưa ban hành. Một số quy định còn chồng chéo, thiếu nhất quán gây ách tắc trong đầu tư, đất đai, xây dựng và quy hoạch. Nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu nhất là trong các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, năng lượng, công nghệ, công nghệ cao, công nghệ số, đổi mới sáng tạo.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà và Phó Thủ tướng Mai Văn Chính tham dự phiên khai mạc.

Doanh nghiệp vừa và nhỏ chịu nhiều áp lực

Một vấn đề cần lưu tâm nữa là khu vực doanh nghiệp trong nước, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn chịu áp lực; đầu tư tư nhân chưa được phát huy đúng tiềm năng. Tín dụng toàn hệ thống tăng 12,04% nhưng dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ chỉ đạt 9,62%. Chi phí đầu vào logistic, hàng rào kỹ thuật tại một số đối tác thương mại quan trọng gia tăng làm thu hẹp biên lợi nhuận. Thủ tục hành chính vẫn còn khâu trung gian, chi phí tuân thủ cao, số hóa thiếu đồng bộ.

Bên cạnh đó, việc sắp xếp mô hình chính quyền địa phương hai cấp vẫn còn một số vướng mắc cần được tháo gỡ và tiếp tục hoàn thiện. Tốc độ già hóa dân số nhanh, biến đổi khí hậu và thiên tai diễn biến phức tạp đang đe dọa mục tiêu phát triển bền vững.

Do đó, Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội đánh giá, dù đạt nhiều kết quả tích cực nhưng nền kinh tế nước ta vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Động lực tăng trưởng lan tỏa chưa mạnh với cấu trúc của thị trường vốn và mặt bằng lãi suất hiện nay. Việc tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ là hết sức thách thức.

Để hoàn thành mục tiêu năm 2025 và cả giai đoạn 2021 - 2025, các cơ quan của Quốc hội đề nghị cần tiếp tục kiên định, ổn định vĩ mô, điều hành chính sách tiền tệ chặt chẽ, phát huy vai trò chủ đạo của tài khóa mở rộng có trọng tâm, đồng thời đẩy mạnh cải cách thể chế, các động lực tăng trưởng truyền thống và phát triển mạnh các động lực tăng trưởng mới, tạo đà phát triển bền vững cho giai đoạn 2026-2030.

Về kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2026, Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội cơ bản thống nhất với các định hướng lớn, mục tiêu tổng quát, các chỉ tiêu và 11 nhóm nhiệm vụ giải pháp chủ yếu theo báo cáo của Chính phủ. Đồng thời, nhấn mạnh một số nhiệm vụ giải pháp chủ yếu.

Trong đó có việc kiên định ổn định vĩ mô, giữ vững các cân đối lớn, điều hành linh hoạt, chủ động, thận trọng trong chính sách tài khóa, tiền tệ, bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh tài chính quốc gia, quản lý hiệu quả thị trường vàng, tiếp tục khơi thông dòng vốn, hướng dòng vốn tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng của nền kinh tế; thực thi hiệu quả chính sách nâng hạng thị trường chứng khoán, xây dựng cơ chế chính sách thu hút hiệu quả các quỹ đầu tư quốc tế…