Tăng giá thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, giảm gánh nặng ngân sách

Mức thu của Hà Nội đang thấp hơn so với các tỉnh, thành phố

TP. Hà Nội đang tổ chức lấy ý kiến nhân dân và các tổ chức liên quan vào dự thảo quy định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

TP. Hà Nội cho biết, giá thu gom rác tại Hà Nội đang được áp dụng theo Quyết định số 54 ngày 31/12/2016. Theo đó, cá nhân cư trú tại các phường phải đóng 6.000 đồng/tháng, tương đương 24.000 đồng/hộ/tháng, còn tại các xã là 3.000 đồng/tháng, tương đương 12.000 đồng/hộ/tháng.

Thành phố vừa đề xuất điều chỉnh tăng giá theo lộ trình. Cụ thể, mức thu tại các phường sẽ tăng lên 21.000 đồng/người/tháng trong năm 2025 và 43.000 đồng/người/tháng vào năm 2026. Tại khu vực xã, mức thu sẽ là 10.000 đồng/người/tháng vào năm 2025 và 23.000 đồng/người/tháng vào năm 2026.t

Đối với nhóm cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, khu dịch vụ tập trung và cụm công nghiệp, mức phí được đề xuất áp dụng là 1.175 đồng/kg, tính theo đúng khối lượng rác phát sinh thực tế. Thành phố khẳng định nguyên tắc tính đúng, tính đủ chi phí để bảo đảm nguồn lực cho toàn bộ chuỗi thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải.

Thống kê của Sở Tài chính cho thấy, trong năm 2024, tổng số thu phí từ dịch vụ thu gom rác chỉ đạt gần 568 tỷ đồng, trong khi tổng chi phí cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn lên tới gần 2.300 tỷ đồng, gấp 4 lần số thu. Nhiều năm qua, ngân sách thành phố phải chi một khoản rất lớn để bù đắp cho hoạt động này.

Tăng giá thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, giảm gánh nặng ngân sách. Ảnh minh họa

So sánh với các địa phương khác có điều kiện kinh tế – xã hội tương đồng, mức thu hiện hành của Hà Nội đang ở mức thấp. Ví dụ, TP. Hồ Chí Minh áp dụng 84.000 đồng/hộ/tháng, Hải Phòng 40.000 đồng, Hưng Yên 60.000 đồng tại khu vực phường và 40.000 đồng tại khu vực xã, trong khi Đà Nẵng và Quảng Nam cùng áp dụng mức 30.000 đồng/hộ/tháng. Vì vậy, việc điều chỉnh theo lộ trình được xem là phù hợp với mặt bằng chung, đồng thời tạo dư địa để thành phố đầu tư bổ sung phương tiện, cải tiến quy trình và nâng cao chất lượng dịch vụ vệ sinh môi trường đô thị.

Cũng theo TP. Hà Nội, căn cứ pháp lý cho đề xuất này dựa trên Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, trong đó quy định hộ gia đình, cá nhân có trách nhiệm chi trả chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý rác sinh hoạt dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại.

Việc tăng phí gắn với mục tiêu chuyển dần từ phương thức thu cố định bình quân sang cơ chế “trả tiền theo lượng thải”. Cách làm này không chỉ khuyến khích người dân hạn chế phát sinh rác, phân loại tại nguồn và sử dụng hiệu quả tài nguyên mà còn giúp đơn vị cung ứng dịch vụ có thêm điều kiện đầu tư công nghệ, nhân lực, phương tiện chuyên dụng và hệ thống giám sát, giảm thất thoát và nâng chuẩn vận hành.

Giảm gánh nặng chi phí cho ngân sách nhà nước

Theo TP. Hà Nội, đề xuất tăng giá cũng là cơ sở để giúp thành phố giảm gánh nặng ngân sách nhà nước, đồng thời khuyến khích người dân giảm thiểu phát sinh chất thải rắn sinh hoạt, nâng cao ý thức, trách nhiệm cộng đồng khi tiến tới thu giá đúng đủ theo khối lượng phát thải.

Thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho thấy, trung bình mỗi ngày thành phố phát sinh khoảng 7.500 tấn rác thải sinh hoạt. Thành phố đã đưa vào hoạt động hai nhà máy điện rác là Thiên Ý (bãi rác Nam Sơn) và Seraphin (bãi rác Xuân Sơn), tổng công suất vận hành hơn 6.200 tấn/ngày, phát điện 120MW.

Việc tăng giá thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sẽ giúp giảm áp lực cho ngân sách thành phố nói chung và nâng cao hiệu quả xử lý rác thải cho các nhà máy điện rác nói riêng, qua đó góp phần xây dựng thành phố ngày càng xanh và đẹp hơn.

Lượng rác thải rắn sinh hoạt mỗi ngày trên địa bàn TP. Hà Nội phát sinh khoảng 7.000 - 7.500 tấn. Ảnh minh họa

Theo TP. Hà Nội, những năm qua, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, công tác vệ sinh môi trường, chỉnh trang đô thị và xây dựng nếp sống văn minh trên địa bàn Thủ đô đã có những chuyển biến rõ nét. Nhiều tuyến đường, khu phố đã trở nên sạch đẹp, xanh mát hơn; ý thức của cán bộ và nhân dân từng bước được nâng lên.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận: Vẫn còn tình trạng rác thải tồn lưu ở các khu dân cư, vi phạm quảng cáo rao vặt, lấn chiếm vỉa hè, lòng đường, ô nhiễm các dòng sông trong khu vực nội đô chưa được xử lý triệt để; ý thức bảo vệ môi trường của một bộ phận cán bộ và người dân vẫn còn hạn chế…

Những bất cập đó đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có giải pháp đồng bộ, liên tục và quyết liệt hơn. Chúng ta không thể để tình trạng rác thải đổ không đúng nơi quy định, đổ tràn lan ra đường phố gây mất mỹ quan đô thị; xả rác xuống sông, hồ gây ô nhiễm môi trường nước; đốt rác và phụ phẩm nông nghiệp gây ô nhiễm môi trường không khí... làm ảnh hưởng đến chất lượng môi trường sống.

Mới đây, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội kêu gọi toàn thể cán bộ, đảng viên, người dân Thủ đô bằng những hành động cụ thể, từ việc nhỏ nhất như việc bỏ rác đúng thời gian, đúng nơi quy định; giữ gìn vệ sinh nơi sinh sống, làm việc, đến việc tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng, hãy cùng nhau biến việc giữ gìn vệ sinh môi trường thành một nét văn hóa, một thói quen hằng ngày. Đặc biệt trong tháng 8 này, Hà Nội đón Tết Độc lập; các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, nhất là Tổng Bí thư Tô Lâm mong muốn Thủ đô ta sạch đẹp như ngày Tết.