Tăng tốc hỗ trợ để hộ kinh doanh kê khai, nộp thuế

Bỏ thuế khoán không phải để tăng thu cho ngân sách

Trước ngưỡng cửa xóa bỏ thuế khoán, nhiều tiểu thương, hộ kinh doanh vẫn tỏ ra băn khoăn, lo lắng khi thực hiện phương thức kê khai, nộp thuế sẽ phức tạp, tốn kém chi phí, sợ bị sai sót…

GS.TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội khẳng định, mục đích bỏ thuế khoán để chuyển sang kê khai, chuyển hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, không phải để tăng thu cho ngân sách. Trong thực tế, với thuế khoán hiện tại, Nhà nước thu được nhiều hơn vì cơ quan thuế có quyền áp mức khoán.

Theo GS.TS Hoàng Văn Cường, hiện nay, phần lớn hộ kinh doanh đang hoạt động theo kiểu truyền thống, không có hệ thống sổ sách kế toán bài bản, dẫn đến tình trạng không biết lời lỗ ra sao. Do đó, việc chuyển đổi sang thuế kê khai, sang doanh nghiệp, tăng tốc chuyển đổi số sẽ giúp hộ kinh doanh quản lý hàng hóa, doanh thu và lợi nhuận hiệu quả hơn.

Ông Cường phân tích thêm, do thói quen hoạt động theo kiểu truyền thống, nên nghe đến việc xuất hóa đơn, lập sổ sách kế toán, hộ kinh doanh nào cũng cảm thấy ghê gớm, nhưng thực tế đơn giản như việc in hóa đơn trong siêu thị, chỉ cần thiết bị nhỏ là làm được. Khi hệ thống được kết nối đồng bộ giữa hộ kinh doanh và cơ quan thuế, hàng tháng cơ quan thuế có thể từ cơ sở dữ liệu đó để hỗ trợ thông báo, hướng dẫn, thậm chí “làm thay” một phần cho tiểu thương. Khi đó, tiểu thương, hộ kinh doanh sẽ dễ dàng nắm bắt thông tin, biết rõ lời lỗ và kinh doanh hiệu quả hơn.

Công ty cổ phần Công nghệ Sapo đang phối hợp cùng Thuế cơ sở 16 - Thuế TP Hồ Chí Minh triển khai hỗ trợ hộ kinh doanh. Ảnh: TN

Phản ánh băn khoăn, lo lắng, ông Lâm Phương Toàn, chủ một cửa hàng hoa trên đường Dương Quảng Hàm (quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh cũ) cho biết, vướng mắc lớn nhất khi áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nằm ở khâu hóa đơn đầu vào. Bởi phần lớn các nhà vườn và hộ trồng hoa là kinh doanh nhỏ lẻ, không có thói quen cũng như điều kiện để phát hành hóa đơn. Khi quy định yêu cầu đầy đủ chứng từ đầu vào, nhiều người buộc phải “mua” hóa đơn từ các đơn vị trung gian để hợp thức hóa, làm phát sinh thêm chi phí đáng kể.

GS.TS Hoàng Văn Cường chỉ ra rằng, thách thức lớn nhất hiện nay không nằm ở kỹ thuật, mà ở rào cản tâm lý và thói quen cũ. Nhiều tiểu thương hoạt động lâu năm tại các chợ truyền thống vẫn e ngại việc kê khai thuế hay sử dụng hóa đơn điện tử.

Để hỗ trợ tiểu thương, hộ kinh doanh chuyển sang phương pháp kê khai nộp thuế được thuận lợi, ông Cường đề xuất nên có các phần mềm hỗ trợ với mức giá thấp, hoặc được trợ giá, để tiểu thương dễ tiếp cận.

Tạo thuận lợi tối đa để hộ kinh doanh kê khai thuế

Phó Cục trưởng Cục Thuế - Mai Sơn cho biết, dưới góc độ là cơ quan quản lý thuế, ngành Thuế thấu hiểu những băn khoăn, e ngại của tất cả những hộ kinh doanh đang nộp thuế theo phương pháp khoán, chuẩn bị chuyển đổi sang hình thức kê khai.

Hiện cơ quan thuế đã cung cấp miễn phí các dịch vụ thuế điện tử tích hợp từ đăng ký thuế, kê khai đến nộp thuế, giúp hộ kinh doanh có thể kê khai, nộp thuế nhanh chóng, mọi lúc, mọi nơi chỉ với vài thao tác trên điện thoại thông minh, máy tính mà không phải trực tiếp đến cơ quan thuế.

Ông Mai Sơn cho biết thêm, trong quý IV/2025 này, ngành Thuế sẽ nâng cấp hệ thống eTax Mobile và các ứng dụng liên quan, hướng tới xây dựng hệ sinh thái thuế điện tử thông minh dành riêng cho hộ, cá nhân kinh doanh. Hệ thống sẽ tự đề xuất sẵn các chỉ tiêu doanh thu, thuế phải nộp dựa trên dữ liệu như hóa đơn điện tử, thông tin đăng ký thuế của hộ kinh doanh. Khi đó, hộ kinh doanh chỉ cần kiểm tra và xác nhận thông tin.

Ông Mai Sơn khẳng định, đây chính là bước cải cách tạo thuận lợi tối đa, giúp việc kê khai thuế trở nên đơn giản, nhẹ nhàng, giảm thiểu sai sót và thời gian cho hộ kinh doanh. Đặc biệt, thực hiện tốt việc xuất hóa đơn không chỉ làm rõ doanh thu, chi phí, mà còn giúp chứng minh nguồn gốc hàng hóa với cơ quan quản lý thị trường.

Tại Hội nghị đánh giá công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh và triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền mới đây, lãnh đạo Cục Thuế chỉ đạo các Thuế tỉnh, thành phố tiếp tục đẩy mạnh triển khai sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền theo quy định đến hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn để hình thành thói quen lập hóa đơn điện tử khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, tạo tiền đề cho công tác quản lý thuế hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán từ năm 2026.

Đồng thời, lãnh đạo Cục Thuế chỉ đạo các đơn vị Thuế tỉnh, thành phố tiếp tục báo cáo UBND tỉnh, thành phố có cơ chế hỗ trợ hộ kinh doanh; cũng như phối hợp với các doanh nghiệp công nghệ thông tin để có hỗ trợ các gói phần mềm hóa đơn điện tử cung cấp cho hộ kinh doanh với chi phí ưu đãi.

Ông Kim Viết Tiến - chủ hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống trên địa bàn tỉnh Phú Thọ cho biết, việc áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền rất thuận tiện cho việc kinh doanh của hộ kinh doanh, hơn nữa khách hàng rất hài lòng về loại hóa đơn này so với việc hóa đơn giấy trước đây.

“Bước đầu áp dụng hình thức hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền không tránh khỏi những bỡ ngỡ, vướng mắc, song đến nay, hộ kinh doanh đã rất thành thạo với các thao tác khi xuất hóa đơn. Việc xuất hóa đơn điện tử rất nhanh chóng, dễ thực hiện, khách hàng nhận hóa đơn nhanh, gọn, dễ lưu trữ…” - ông Tiến chia sẻ.