Xuất khẩu trực tuyến là trụ cột tăng trưởng mới, góp phần nâng cao giá trị hàng hóa Việt Nam

Năm 2025, xuất khẩu trực tuyến ước tính tăng 18% đạt 2 tỷ USD

Phát biểu tại Diễn đàn Thương mại điện tử xuyên biên giới 2025 (VOIEF) do Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) tổ chức ngày 18/12, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) cho biết, bất chấp bối cảnh còn nhiều thách thức, những năm gần đây thương mại điện tử (TMĐT) tiếp tục khẳng định vai trò là động lực tăng trưởng của kinh tế số Việt Nam; vẫn duy trì đà tăng trưởng hai con số.

Năm 2025, quy mô TMĐT bán lẻ cán mốc 31 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng hơn 25% và chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước. Việt Nam giữ vững vị trí trong Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới và đứng thứ 3 về quy mô thị trường ở ASEAN (sau Indonesia và Thái Lan).

“Những con số này cho thấy thương mại điện tử không còn là lĩnh vực bổ trợ, mà đã trở thành một động lực tăng trưởng thực sự của nền kinh tế”- bà Thúy Anh nhấn mạnh.

Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số phát biểu tại diễn đàn.

Đặc biệt, TMĐT xuyên biên giới nổi lên như một kênh mở rộng thị trường hiệu quả cho doanh nghiệp Việt Nam.

Theo con số thống kê của Bộ Công thương, năm 2024, tổng xuất nhập khẩu trực tuyến đạt 4,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu trực tuyến đạt 1,7 tỷ USD. Năm 2025, xuất khẩu trực tuyến ước tính tăng 18% đạt 2 tỷ USD, nâng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trực tuyến đạt 4,45 tỷ USD. Đây là tính hiệu tích cực cho thấy nhu cầu quốc tế đối với sản phẩm Việt Nam qua kênh số tiếp tục tăng; doanh nghiệp trong nước, nhất là doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp vừa và nhỏ, đang khai thác hiệu quả các nền tảng số, công cụ quảng bá phân phối xuyên biên giới. Cùng với đó, các điều kiện hỗ trợ như thanh toán an toàn, logistics quốc tế, tuân thủ và bảo vệ người tiêu dùng đã có bước cải thiện.

"Trên đà này, nếu tiếp tục hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng sản phẩm, dữ liệu, và thúc đẩy chuẩn hoá xanh, TMĐT xuyên biên giới sẽ còn nhiều dư địa bứt phá" - bà Lại Việt Anh khẳng định.

Tạo khung pháp lý thuận lợi cho thương mại điện tử phát triển

Tại diễn đàn, các phiên thảo luận tập trung vào chính sách và pháp luật cho TMĐT xuyên biên giới giai đoạn 2026 - 2030. Điểm nhấn là Luật Thương mại điện tử vừa được Quốc hội thông qua, bổ sung các quy định mới về quản lý nền tảng xuyên biên giới, minh bạch dữ liệu giao dịch, hiện đại hóa quy trình hải quan và tăng cường bảo vệ người tiêu dùng, góp phần tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho hoạt động xuất khẩu trực tuyến.

Theo bà Lại Việt Anh, Luật Thương mại điện tử, cùng với Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2026 - 2030 được Bộ Công thương xác định là hai trụ cột chính sách quan trọng, vừa quản lý, vừa thúc đẩy thị trường phát triển theo hướng bền vững, minh bạch và có trách nhiệm hơn.

Điểm đột phá tại Luật Thương mại điện tử là lần đầu tiên luật dành một chương riêng để quy định về thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài. Đây được xem là bước chuyển quan trọng trong tư duy quản lý, khi pháp luật không còn tiếp cận thương mại điện tử xuyên biên giới như một phần “phụ lục”, mà đặt nó vào vị trí trung tâm của hệ thống điều chỉnh.

Xuất khẩu trực tuyến còn nhiều dư địa phát triển. Ảnh minh họa

Theo quy định mới, việc xác định một nền tảng thương mại điện tử nước ngoài có hoạt động tại Việt Nam không chỉ dựa vào vị trí đặt máy chủ, mà dựa trên mức độ tham gia thực chất vào thị trường Việt Nam. Các dấu hiệu nhận diện bao gồm việc nền tảng có hiển thị tiếng Việt, sử dụng tên miền “.vn”, hoặc đạt đến một ngưỡng giao dịch nhất định với người tiêu dùng Việt Nam.

Luật Thương mại điện tử cũng quy định chặt chẽ hơn về xác thực người bán và kiểm soát hàng hóa xuyên biên giới. Người bán nước ngoài, tương tự như người bán trong nước, phải thực hiện xác thực danh tính điện tử thông qua các giấy tờ hợp pháp. Các nền tảng có trách nhiệm kiểm soát nội dung hàng hóa, ngăn chặn hàng giả, hàng lậu, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, đồng thời thực hiện đúng các cam kết về giao nhận và hoàn trả hàng hóa. Một điểm nhấn khác là yêu cầu minh bạch dữ liệu trong hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam Bùi Trung Kiên nhận định, năm 2025 sẽ là năm bản lề đối với xuất khẩu trực tuyến, là năm lĩnh vực này chuyển từ giai đoạn khởi động để bước sang giai đoạn mới, ông Bùi Trung Kiên khẳng định, trong giai đoạn 2026-2030, TMĐT không chỉ dừng lại ở câu chuyện thị trường nội địa. Đây được đánh giá là giai đoạn then chốt để Việt Nam từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm xuất khẩu TMĐT của khu vực.

Trong bối cảnh đó, xuất khẩu trực tuyến không chỉ là một kênh bổ trợ, mà cần được xác định là một trụ cột tăng trưởng mới, góp phần nâng cao giá trị hàng hóa Việt Nam, mở rộng thị trường và tăng sức chống chịu của doanh nghiệp trước những biến động toàn cầu.

Để xuất khẩu trực tuyến thực sự trở thành điểm sáng của thương mại điện tử, ông Bùi Trung Kiên cho rằng cần có sự đồng hành chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp. Trong đó, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo chính sách và hành lang pháp lý; các hiệp hội làm cầu nối, hỗ trợ thông tin, đào tạo và kết nối; còn doanh nghiệp là chủ thể trung tâm, trực tiếp đổi mới mô hình kinh doanh, nâng cao năng lực và chinh phục thị trường quốc tế.