TP. Hồ Chí Minh: Nửa thế kỷ - dệt giấc mơ Trung tâm tài chính quốc tế

Bưu ảnh chợ Bến Thành năm 1921. Ảnh tư liệu

Từ dấu vết chiến tranh, thành phố vươn mình, định hình một đô thị toàn cầu bản sắc

Năm 1975, khi tiếng súng ngừng vang, thống nhất đất nước, ngày 2/7/1976 TP. Sài Gòn - Gia Định vinh dự mang tên mới: TP. Hồ Chí Minh, mở ra một chương sử mới đầy khát vọng.

Dẫu đối mặt với vô vàn thử thách - dấu vết chiến tranh, cơ chế kế hoạch hóa tập trung ngột ngạt, cùng 20 năm cấm vận của Mỹ (1975 - 1994), thế nhưng, trong nghịch cảnh, tinh thần bất khuất của “Hòn ngọc Viễn Đông” vẫn lặng lẽ toả sáng.

Cơ chế bao cấp như gọng kìm làm cản trở sự phát triển của thành phố. Dân số lúc bấy giờ khoảng hơn 3,5 triệu người, phần lớn sống trong cảnh khó khăn, thiếu thốn về lương thực và có nguy cơ bị đói. Các doanh nghiệp (DN) như dệt may, bột giặt, nhu yếu phẩm… không có nguyên vật liệu để sản xuất, dẫn đến hàng loạt lao động thất nghiệp, kinh tế gần như suy thoái.

Giữa lằn ranh ấy, những lãnh đạo như Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, Thủ tướng Võ Văn Kiệt - khi ấy là Bí Thư Thành ủy và Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh đã đưa ra phương châm “tự cứu lấy mình”, chấp nhận có thể bị ảnh hưởng rủi ro chính trị, nhưng đặt lợi ích của người dân lên trên hết, không để dân đói khổ, thất nghiệp, càng không để thành phố gục ngã. Những chính sách đột phá thời kỳ này được gọi là “xé rào, bung ra” cho thành phố vươn lên.

Một trong những bước đi táo bạo là việc lãnh đạo thành phố trực tiếp đi đến Đồng bằng sông Cửu Long, thu mua lúa gạo với giá cao hơn giá bao cấp, chuyển về thành phố để lo an ninh lương thực cho khoảng hơn 3,5 triệu người dân. Những nỗ lực ấy không chỉ cứu nguy cho thành phố mà còn thắp lên ngọn lửa hy vọng, khẳng định bản lĩnh của một đô thị không bao giờ chịu khuất phục.

TP. Hồ Chí Minh đã hồi sinh bằng ý chí kiên cường, bản sắc độc đáo. Không phải tài nguyên hay công nghệ, mà là ý chí của con người với tinh thần phóng khoáng, sáng tạo - đã trở thành động lực để thành phố đứng dậy.

Dưới bóng bao cấp, TP. Hồ Chí Minh vẫn tìm cách “bung nở”. Thành phố trở thành trung tâm phân phối hàng hóa cho miền Nam, nơi giao thoa của những luồng di cư, mang theo sức sống từ khắp đất nước. Dù bước đi chậm chạp, nhưng cũng đã giữ được linh hồn của mình: Một đô thị dám mơ, luôn vươn mình giữa muôn vàn khó khăn.

Đến năm 1986, chính sách đổi mới như một luồng gió mát lành, thổi bay những ràng buộc của quá khứ và đánh thức tiềm năng của TP. Hồ Chí Minh. Thành phố nhanh chóng vươn lên, trở thành ngọn cờ đầu của Việt Nam trong hành trình hội nhập kinh tế toàn cầu.

Các khu công nghiệp như: Khu Linh Trung, Tân Thuận, Tân Tạo, Tân Bình mọc lên, thu hút dòng vốn từ Nhật Bản, Hàn Quốc, và phương Tây. Những cây cầu như cầu Sài Gòn, hay những đại lộ như Nguyễn Văn Linh được xây dựng, không chỉ kết nối giao thông mà còn nối liền quá khứ với giấc mơ về một tương lai hiện đại.

Từ đầu tàu kinh tế đến trung tâm khu vực

TP. Hồ Chí Minh chuyển mình sau nửa thế kỷ.

Mang trong mình tinh thần năng động, dám nghĩ, dám làm, TP. Hồ Chí Minh xứng danh “anh Hai” của cả nước. Dù chỉ chiếm 9 - 10% dân số và một phần nhỏ diện tích, thành phố đóng góp 25 - 27% ngân sách quốc gia, khẳng định vai trò đầu tàu không thể thay thế.

Diện mạo đô thị tái sinh: Diện mạo của TP. Hồ Chí Minh bứt phá với khu đô thị Phú Mỹ Hưng rực rỡ, lối kiến trúc hiện đại và cộng đồng quốc tế sôi động, trở thành biểu tượng thịnh vượng. Thủ Thiêm - “Phố Đông” của Việt Nam - được quy hoạch thành trung tâm tài chính với những tòa tháp chọc trời như Landmark 81, Bitexco, vẽ nên đường chân trời đầy khát vọng. Hạ tầng giao thông đột phá với metro số 1 (2024-2025), đường vành đai 3, sân bay Long Thành (giai đoạn 1 năm 2025) biến thành phố thành nút giao chiến lược, kết nối Đông Nam Á.

Chuyển đổi kinh tế: Từ nền kinh tế công nghiệp nhẹ, TP. Hồ Chí Minh chuyển dịch sang dịch vụ, tài chính, công nghệ cao. Đến 2025, dịch vụ chiếm 60% GRDP, dẫn đầu bởi ngân hàng, bảo hiểm, fintech với các startup như MoMo, ZaloPay và nền tảng blockchain tiên phong. Khu công nghệ cao và Saigon Silicon City khẳng định tham vọng sánh vai Thung lũng Silicon, nuôi dưỡng hệ sinh thái khởi nghiệp sôi động.

Thành phố thông minh: TP. Hồ Chí Minh còn tiên phong chính phủ điện tử, thanh toán không tiền mặt và ứng dụng AI, TP. Hồ Chí Minh nổi bật trên bản đồ đô thị số hóa châu Á. Trung tâm Điều hành thông minh (IOC) và chiến lược thành phố thông minh nâng chất lượng sống, tạo nền tảng cho dịch vụ tài chính số hiện đại, từ ngân hàng số đến giao dịch tài sản kỹ thuật số.

Hội nhập quốc tế: Thành phố đã tích cực tham gia ASEAN, APEC, tận dụng CPTPP, RCEP để thu hút đầu tư. Là điểm đến của các sự kiện tầm cỡ như Diễn đàn Kinh tế Thế giới về ASEAN, hội nghị fintech, TP. Hồ Chí Minh khẳng định vị thế trung tâm khu vực.

Năm 2022, Nghị quyết 31-NQ/TW của Bộ Chính trị đã vạch ra tầm nhìn đầy tham vọng, đưa TP. Hồ Chí Minh trở thành trung tâm tài chính quốc tế, sánh vai cùng Singapore, Hồng Kông, Dubai. Đây không chỉ là một cột mốc kinh tế, mà là đỉnh cao của hành trình nửa thế kỷ, nơi thành phố khẳng định vị thế trên trường quốc tế bằng bản lĩnh và khát vọng.

Nhìn lại 50 năm, TP. Hồ Chí Minh luôn là ngọn lửa tiên phong, vượt qua muôn vàn thách thức bằng sự sáng tạo và tinh thần cống hiến vì lợi ích chung. Với tinh thần “vì cả nước, cùng cả nước,” TP. Hồ Chí Minh không chỉ dẫn dắt, mà còn truyền cảm hứng cho sự phát triển bền vững của toàn quốc.