TP. Hồ Chí Minh: Tái định vị để dẫn dắt chu kỳ tăng trưởng mới

PV: Sau 10 tháng của năm 2025, ông đánh giá thế nào về sức khỏe tổng thể của kinh tế TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt trong bối cảnh thành phố mở rộng địa giới hành chính?

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân: Có thể nói, TP. Hồ Chí Minh đang lấy lại nhịp tăng trưởng rõ nét, khi các lĩnh vực chủ lực như công nghiệp, thương mại, dịch vụ và du lịch đồng loạt khởi sắc.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân

Điểm sáng dễ thấy nhất là du lịch - lĩnh vực đã bứt phá mạnh sau khi thành phố đẩy mạnh kết nối quốc tế và làm mới sản phẩm. Lượng khách nước ngoài tăng nhanh không chỉ giúp mang về nguồn thu ngoại tệ, mà còn kích hoạt hàng loạt ngành dịch vụ phụ trợ như lưu trú, ẩm thực và bán lẻ.

Bên cạnh đó, cấu trúc tăng trưởng của TP. Hồ Chí Minh đã linh hoạt hơn trước, vận hành đồng thời trên nhiều trụ cột thay vì phụ thuộc vào một lĩnh vực duy nhất. Xuất khẩu và logistics giữ vai trò chủ lực; chi tiêu công được thúc đẩy qua đầu tư hạ tầng, trong khi tiêu dùng nội địa phản ánh niềm tin và sức mua đang phục hồi.

Về không gian phát triển, việc mở rộng địa giới hành chính là bước ngoặt quan trọng, giúp TP. Hồ Chí Minh “nới áo” sau thời gian dài phát triển trong khuôn khổ chật hẹp. Khi mở rộng về hướng Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, thành phố có thêm “không gian thở” về đất đai, hạ tầng và đầu tư, đồng thời tái cấu trúc lại không gian kinh tế vùng.

Ba vùng nay được “phân vai kinh tế” rõ ràng: Bà Rịa - Vũng Tàu là cực logistics - cảng nước sâu, tạo cửa ngõ xuất nhập khẩu và chuỗi cung ứng; Bình Dương là trung tâm công nghiệp - công nghệ cao; còn TP. Hồ Chí Minh là trung tâm tài chính, dịch vụ, du lịch và công nghệ. Khi ba cực kết nối thông suốt, dòng vốn tài chính sẽ luân chuyển theo mô hình “vòng tròn liên kết vùng”, tạo hiệu ứng cộng hưởng vượt xa ranh giới hành chính.

Những thay đổi về không gian phát triển đang mở ra cơ hội mới, nhưng để chuyển từ “mở rộng" sang “bứt phá’", thành phố phải nhận diện đúng các động lực và xử lý kịp thời những "nút thắt" còn tồn tại.

TP. Hồ Chí Minh đã chứng kiến những thay đổi lớn về hạ tầng đô thị khi nhiều công trình trọng điểm hoàn thành và đi vào hoạt động. Ảnh tư liệu

PV: Vậy theo ông, đâu là những động lực then chốt và những “nút thắt” cần tháo gỡ để TP. Hồ Chí Minh bứt phá trong giai đoạn tới?

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân: Nếu nhìn vào cấu trúc tăng trưởng hiện nay, có thể thấy ba động lực chính của

TP. Hồ Chí Minh vẫn tập trung vào xuất khẩu, chi tiêu công và tiêu dùng nội địa, trong đó, chi tiêu công và đầu tư hạ tầng là “đòn bẩy vàng”.

Khi đầu tư công được giải ngân đúng tiến độ, không chỉ tạo việc làm, mà còn lan tỏa sang nhiều lĩnh vực như xây dựng, vật liệu, bất động sản và dịch vụ thương mại. Đây chính là cách thành phố kích hoạt chuỗi cung - cầu trong nước, thay vì chỉ trông vào dòng vốn ngoại.

Du lịch cũng đang nổi lên như một ngành mũi nhọn mới, đặc biệt sau khi thành phố tăng tốc kết nối quốc tế và tổ chức sự kiện lớn. Tác động của du lịch không chỉ ở doanh thu trực tiếp, mà còn ở khả năng kích thích tiêu dùng, mở rộng hệ sinh thái tài chính, thanh toán và đầu tư.

Ở chiều ngược lại, hạ tầng và thủ tục hành chính vẫn là hai nút thắt lớn nhất. Chi phí logistics cao khiến năng lực cạnh tranh suy giảm, trong khi thủ tục đầu tư còn rườm rà làm nản lòng doanh nghiệp. Việc TP. Hồ Chí Minh cam kết cắt giảm 30% thủ tục đầu tư là bước đi đúng hướng, thể hiện tinh thần chủ động mời gọi, thay vì chờ đợi dòng vốn.

PV: Trong bối cảnh này, TP. Hồ Chí Minh nên tập trung vào những chính sách trọng tâm nào để tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro trong năm 2026, thưa ông?

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân: Trước hết, Thành phố cần tận dụng triệt để Nghị quyết 98 – cơ chế đặc thù mở ra quyền thử nghiệm các mô hình mới về tài chính, đầu tư và quản trị đô thị.

Song song đó, Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học - công nghệ cũng cần được triển khai sâu để tạo nền tảng cho đổi mới sáng tạo.

Cụ thể, Thành phố nên khẩn trương cụ thể hóa bốn nhóm dự án then chốt:

Một là, Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC). Đây không chỉ là một tòa nhà hay khu phức hợp, mà là một thể chế tài chính hoàn chỉnh, đòi hỏi khung pháp lý riêng cho quản lý dòng vốn, thuế, bảo hiểm và fintech.

Hai là, Khu Thương mại tự do tại Cần Giờ - Bà Rịa - Vũng Tàu. Mô hình “free trade zone” kết hợp tài chính, dịch vụ và logistics theo chuẩn Dubai có thể giúp TP. Hồ Chí Minh trở thành cửa ngõ tài chính - thương mại của Việt Nam.

Ba là, hệ thống kết nối hạ tầng và logistics số hóa, hướng đến quản trị dòng tiền và hàng hóa trên nền tảng dữ liệu, giảm chi phí vận hành, tạo sức hút cho nhà đầu tư.

Bốn là, liên kết vùng công nghiệp – công nghệ cao với Bình Dương, tập trung vào các lĩnh vực cốt lõi như bán dẫn, AI, blockchain. Đồng thời, chuyển từ gia công - lắp ráp sang nghiên cứu - phát triển và công nghiệp phụ trợ, nhằm làm chủ công nghệ lõi, nâng giá trị xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nếu bốn cấu phần này vận hành đồng bộ, TP. Hồ Chí Minh có thể chuyển từ “phục hồi” sang “bứt phá”, với năng lực cạnh tranh và sức hút đầu tư cao hơn - nơi tài chính và công nghệ đóng vai trò dẫn dắt, thay cho mô hình cũ dựa vào bất động sản và sản xuất thâm dụng lao động.

Dĩ nhiên, thách thức vĩ mô vẫn hiện hữu, đặc biệt là áp lực tỷ giá, lạm phát và chi phí đầu vào. Thành phố cần phối hợp chặt với chính sách tiền tệ quốc gia để ổn định giá, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời tận dụng cơ hội từ sự mở rộng thị trường và điều chỉnh chính sách thương mại của các đối tác lớn trong khu vực.

PV: Xin cảm ơn ông!