Vai trò của công nghệ xanh trong mô hình đô thị lấn biển

Ngày 9/12, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội), Viện Nghiên cứu bất động sản Việt Nam (VIRES) phối hợp cùng Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam (Reatimes) tổ chức Đối thoại chuyên gia với chủ đề: “Tiến biển bằng siêu đô thị ESG++: Đột phá bằng công nghệ xanh”.

Toàn cảnh phiên đối thoại chiều ngày 9/12/2025. Ảnh: Việt Dương

Yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn

Phát biểu đề dẫn buổi đối thoại, nhà báo Phạm Nguyễn Toan - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (Vnrea), Tổng Biên tập Tạp chí điện tử Reatimes, Chủ tịch Liên Chi hội Bất động sản công nghiệp Việt Nam nhấn mạnh, đây là diễn đàn đặc biệt thảo luận về những xu hướng quan trọng nhất của thế kỷ 21: “Tiến biển bằng siêu đô thị ESG++” và trường hợp điển hình đầy triển vọng của Việt Nam là Cần Giờ.

Đây là dự án mở ra mô hình tư duy, không gian kinh tế mới, khẳng định Việt Nam có đủ tiềm lực, khát vọng, nền tảng công nghệ để bước vào nhóm các quốc gia dẫn đầu về đô thị biển bền vững trong thập kỷ tới, nhất là khi biến đổi khí hậu, bão mạnh, nước biển dâng và triều cường đang diễn biến ngày càng phức tạp.

Sự xuất hiện của dự án đặt ra câu hỏi: “Liệu có thể phát triển đô thị hiện đại mà không đánh đổi hệ sinh thái mong manh?”.

TS. KTS. Trương Văn Quảng, Phó Tổng Thư ký Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho hay, biến đổi khí hậu tác động trực tiếp lên không gian sống và mức độ ngày càng mạnh. Điều này đòi hỏi chúng ta phải nâng năng lực thích ứng, tiến ra biển bằng tư duy quy hoạch hiện đại. Đây là chiến lược gắn với tầm nhìn phát triển không gian biển của Việt Nam. Trong quy hoạch quốc gia, chúng ta đã có Quy hoạch không gian biển. Lấn biển không đồng nghĩa với việc nơi nào cũng lấn, mà phải theo quy hoạch, theo phân vùng sử dụng đất và căn cứ vào điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội từng khu vực.

Trên thế giới, có nhiều ví dụ thành công khi mở rộng không gian phát triển ra biển. Với hơn 3.200 km bờ biển, không có lý do gì Việt Nam không khai thác hiệu quả tiềm năng này. Vấn đề là phải có tư duy phát triển bền vững, gắn với kinh tế đô thị, an ninh, quốc phòng và bảo vệ hệ sinh thái.

Thực tế, Việt Nam đã có chủ trương lấn biển từ nhiều năm trước. Tuy nhiên, công nghệ khi đó chưa đủ tiên tiến, tư duy quy hoạch ở một số nơi còn thiếu khoa học, dẫn tới vài dự án tiềm ẩn rủi ro môi trường và kém bền vững.

TS. Quảng cho rằng, Cần Giờ hôm nay là một câu chuyện khác. Đây là ví dụ điển hình cho cách tiếp cận mới: Dựa trên công nghệ hiện đại, triết lý quy hoạch khoa học và kinh nghiệm quốc tế. Cần Giờ đang cho thấy một mô hình tiếp cận tiên tiến, phù hợp với xu hướng của thế giới và với bối cảnh Việt Nam hiện nay.

Theo PGS.TS.KTS. Hoàng Mạnh Nguyên - Chủ tịch Viện Khoa học Công nghệ Đô thị xanh, với khoa học công nghệ phát triển từng ngày từng giờ như hiện nay, đồng thời dựa trên thông tin và bài học quốc tế, Việt Nam đã có đủ nguồn lực, kiến thức để tiến hành lấn biển theo cách thông minh, dựa trên công nghệ, ưu điểm thiên nhiên ban tặng cho từng khu vực.

Với TP.HCM, muốn tạo ra một cực tăng trưởng đột phá, thì phải có chiến lược bài bản và những dự án đủ tầm như dự án Cần Giờ. Dự án này áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, lựa chọn công nghệ tiên tiến nhất và ưu tiên những giải pháp tạo ra giá trị bền vững. Trong đó, có công nghệ ổn định bùn, công nghệ cứng hóa nền đất. Chi phí có thể cao hơn so với các phương pháp san lấp truyền thống, nhưng đổi lại là độ tin cậy.

Công nghệ ổn định bùn K-DPM tại dự án Vinhomes Cần Giờ cũng được sử dụng tại nhiều dự án lấn biển trên thế giới như sân bay Chubu và Haneda (Nhật Bản), sân bay Pudon (Trung Quốc), sân bay Đông Changi, vịnh Marina (Singapore), cảng New York (Mỹ)…

Lời giải từ K-DPM

Thực tế, một trong những công nghệ được nhắc đến nhiều nhất ở các dự án lấn biển là ổn định bùn K-DPM của Nhật Bản.

Đầu tháng 11/2025, Công ty cổ phần Đô thị Du lịch Cần Giờ (thuộc Vingroup) ký hợp đồng hợp tác với liên danh nhà thầu do Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn Đầu tư Công trình Hàng hải Việt Nam (MCIC Vietnam) đại diện, ứng dụng công nghệ K-DPM cải tạo bùn mềm thành vật liệu tôn tạo cho dự án.

Ông Trần Thành Trung - Chủ tịch HĐQT MCIC Vietnam cho hay, công nghệ K-DPM sẽ giải quyết đồng thời bài toán kỹ thuật và bài toán môi trường. Điểm đặc biệt của công nghệ này là khả năng tùy biến cao. Tùy theo tỷ lệ phối trộn và yêu cầu kỹ thuật đầu vào, chúng ta có thể điều chỉnh cường độ, độ ổn định và các đặc tính của vật liệu nền sao cho phù hợp với mục tiêu của chủ đầu tư, hay có thể thay đổi giá thành tùy mong muốn của chủ đầu tư.

Ngoài ra, một ưu điểm của công nghệ này là tốc độ thi công nhanh, vật liệu từ công nghệ nhẹ, nhưng lại đảm bảo độ cứng sau xử lý đạt mức cao và chống thấm tốt, giảm được áp lực lên nền đất và giảm lún, điều mà tất cả chúng ta đều rất quan tâm khi triển khai một dự án trên vùng địa chất Cần Giờ.

TS.KTS. Trương Văn Quảng cho rằng, tư duy “tái sinh vật liệu” rất tiên tiến, hướng tới giảm thiểu tác động lên tài nguyên tự nhiên và giảm dấu chân carbon trong quá trình thi công. Ở góc độ môi trường, việc hạn chế vận chuyển vật liệu từ xa, giảm phát thải, giảm xáo trộn đáy biển chính là những yếu tố đặc biệt quan trọng để K-DPM xứng đáng được gọi là một “cuộc cách mạng xanh” trong xây dựng ven biển.

Đối với Cần Giờ, giá trị của K-DPM không chỉ nằm ở khía cạnh bảo vệ môi trường, mà còn ở khả năng tăng cường an toàn kỹ thuật trong một vùng đất đặc biệt thách thức như Cần Giờ - nơi không chỉ có giá trị về đa dạng sinh học, mà còn đóng vai trò như “tấm lá chắn tự nhiên” của toàn bộ khu vực phía Nam TP. Hồ Chí Minh trước bão lớn, triều cường hay xâm nhập mặn.

Từ góc độ quy hoạch và môi trường, TS.KTS Trương Văn Quảng đánh giá, giải pháp quan trọng nhất là thiết lập một hệ thống bảo vệ đa tầng, trong đó vừa kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải, tiếng ồn, rung động, vừa đảm bảo việc thi công và vận hành diễn ra trong trạng thái “tôn trọng tự nhiên” tối đa.

K-DPM chính là chìa khóa mở ra khả năng hình thành một siêu đô thị biển thế hệ mới tại Cần Giờ mà không làm tổn hại hệ sinh thái tự nhiên - điều mà trước đây gần như không thể. Đó là lý do để tin rằng, đây là lựa chọn tối ưu và mang tính chiến lược cho Cần Giờ, phù hợp tuyệt đối với tiêu chuẩn ESG++ mà dự án đang hướng tới./.