Đơn giản hóa tối đa chế độ kế toán để hộ kinh doanh kê khai, nộp thuế

Hộ, cá nhân kinh doanh còn băn khoăn, lo lắng

Do chưa nắm bắt đầy đủ thông tin về chính sách mới, một bộ phận hộ, cá nhân kinh doanh đang băn khoăn, lo lắng trước chủ trương xóa bỏ thuế khoán. Theo đó, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đã gửi kiến nghị tới Bộ Tài chính thông qua các đoàn đại biểu Quốc hội.

Theo phản ánh của đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, cử tri thống nhất với chủ trương bỏ thuế khoán để minh bạch việc kê khai, thu thuế. Tuy nhiên, việc áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền theo quy định tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP từ ngày 1/62025 và việc bỏ thuế khoán từ ngày 1/1/2026 đang đặt ra rất nhiều khó khăn, lo lắng cho các hộ kinh doanh cá thể, nhất là các tiểu thương nhỏ lẻ, lớn tuổi, không có điều kiện về thiết bị và nhân lực để thực hiện đầy đủ thủ tục về hóa đơn điện tử và khai thuế.

Nguồn: Cục Thuế Đồ họa: Phương Anh

Phản hồi các kiến nghị của cử tri, Bộ Tài chính cho biết, để đảm bảo hỗ trợ tối đa hộ kinh doanh trong lộ trình chuyển đổi từ phương pháp nộp thuế khoán truyền thống sang phương pháp kê khai từ năm 2026, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Cục Thuế và các đơn vị có liên quan nghiên cứu, đề xuất đơn giản hóa tối đa chế độ kế toán cho hộ kinh doanh.

Cục Thuế đã và đang phối hợp với đơn vị có liên quan triển khai tích hợp tự động hạch toán, kê khai từ dữ liệu hóa đơn điện tử, hạn chế tối đa sai sót và giảm gánh nặng chi phí tuân thủ cho hộ kinh doanh. Đồng thời xây dựng chính sách quản lý thuế gắn liền với quy trình quản lý thuế hiện đại, phù hợp với đặc thù của hộ kinh doanh khi xóa bỏ cơ chế thuế khoán trên nguyên tắc hộ kinh doanh tự kê khai, cơ quan thuế ứng dụng tối đa công nghệ trong xây dựng cơ sở dữ liệu, quản lý rủi ro đối với hộ kinh doanh.

Theo phân tích của Cục Thuế, việc thực hiện phương pháp thuế khoán trong giai đoạn vừa qua không phản ánh chính xác quy mô kinh doanh và doanh thu thực tế, dẫn tới tình trạng thất thu ngân sách. Không chỉ vậy, việc khoán theo mức cố định còn tạo ra kẽ hở cho gian lận, bởi lẽ một số hộ kinh doanh có thể khai thấp hơn doanh thu thực tế để giảm mức thuế khoán.

Thực tế cho thấy đang có sự khác biệt rõ nét giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có cơ chế quản lý tài chính minh bạch, dễ dàng tiếp cận tín dụng thì nhiều hộ và cá nhân kinh doanh vẫn còn tâm lý e dè, thiếu tự tin. Khi vay vốn ngân hàng, doanh nghiệp thường được ngân hàng tin tưởng, trong khi hộ và cá nhân kinh doanh dễ bị coi là thiếu minh bạch, rủi ro cao không.

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ

Bà Lê Thị Chinh - Phó Ban Nghiệp vụ thuế (Cục Thuế) cho biết, tính đến tháng 8/2025, trên toàn quốc có khoảng trên 3,6 triệu hộ kinh doanh. Trong đó có hơn 2 triệu hộ kinh doanh hoạt động thường xuyên và nộp thuế ổn định. Lũy kế 8 tháng năm 2025, thu từ hộ kinh doanh đạt 22.456 tỷ đồng, bằng khoảng 129% so với cùng kỳ thực hiện.

Cũng theo đại diện Cục Thuế, tính đến hết tháng 8/2025, đã có 98% hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai đã thực hiện khai thuế điện tử, nộp thuế điện tử. Điều này cho thấy, công tác chuyển đổi số của cả cơ quan thuế và hộ kinh doanh đều đạt được kết quả khá tích cực.

Theo thống kê của Cục Thuế, trong 8 tháng năm 2025, có khoảng 18.348 hộ kinh doanh đã chuyển từ phương pháp khoán sang phương pháp kê khai; có 2.250 hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp.

Bà Lê Thị Chinh cho rằng, kết quả trên cho thấy các hộ kinh doanh đã thích ứng với phương pháp quản lý thuế mới; đa số hộ kinh doanh đạt ngưỡng quy mô doanh thu đã mạnh dạn chuyển đổi sang mô hình quản lý mới khi nhận thấy lợi ích lâu dài từ công tác chuyển đổi số.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực vẫn còn tồn tại một số bất cập như khung pháp lý chưa được đồng bộ và cũng chưa có tính công bằng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Cụ thể, hộ kinh doanh nộp thuế khoán không phải theo dõi sổ sách kế toán, trong khi đó, doanh nghiệp thực hiện mức thuế xuất cao hơn, đi kèm với đó là nhiều nghĩa vụ tài chính (kế toán, bảo hiểm, báo cáo). Thêm vào đó, các chính sách hỗ trợ, chuyển đổi còn thiếu hấp dẫn.

Một điểm khác nữa đó là nguồn lực công nghệ và hạ tầng còn phân tán chưa đáp ứng được các yêu cầu chuyển đổi số. Các kỹ năng về quản lý đối với hộ kinh doanh khoán còn có nhiều hạn chế. Trước tồn tại, bất cập trong quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh, ngành Thuế đã phối hợp với doanh nghiệp công nghệ, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh dần chuyển đổi sang phương pháp kê khai, nộp thuế.

Nhằm chuẩn bị cho hộ kinh doanh trước mốc thời gian 1/1/2026 chuyển từ thuế khoán sang thuế kê khai, Công ty cổ phần Công nghệ Sapo chính thức ra mắt phiên bản mới Sapo 6870 - giải pháp miễn phí giúp tiểu thương, hộ kinh doanh bán hàng, xuất hoá đơn điện tử và kê khai thuế ngay trên điện thoại. Ứng dụng được thiết kế đơn giản, tiết kiệm chi phí và đáp ứng đầy đủ quy định quản lý thuế trong giai đoạn mới.

Bà Nguyễn Thị Minh Khuê - Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ Sapo cho biết, Sapo 6870 phiên bản mới được thiết kế để nằm gọn trong chiếc điện thoại, vì Sapo hiểu rằng tiểu thương và hộ kinh doanh cần một công cụ đơn giản, tiện lợi nhưng đủ mạnh để đáp ứng cả quản lý bán hàng, xuất hoá đơn điện tử và kê khai thuế. Mặt khác, chính sách miễn phí ứng dụng của Sapo triển khai nhằm thể hiện sự hỗ trợ nhiệt thành của Sapo khi đồng hành cùng nhà bán hàng trên hành trình chuyển đổi số tiểu thương, hộ kinh doanh.