Giảm nghèo bền vững: Chú trọng phát triển sinh kế và nâng cao chất lượng sống cho người dân

Ngân sách hỗ trợ 44,6 nghìn tỷ đồng để giảm nghèo

Giai đoạn 2021 - 2025, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã cơ bản hoàn thành các mục tiêu đề ra với nhiều chỉ tiêu đạt và vượt mức; đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn và nâng cao đời sống người dân.

Theo thông tin từ Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, nguồn lực tài chính dành cho chương trình được phân bổ mạnh mẽ, với tổng ngân sách Trung ương cấp khoảng 44,6 nghìn tỷ đồng (chiếm tỷ lệ 80%) để hỗ trợ các địa phương khó khăn.

Bên cạnh đó, các địa phương đã đối ứng khoảng 3.000 tỷ đồng, trong khi nguồn vốn huy động xã hội hóa cũng lên đến hơn 7.000 tỷ đồng - đây là con số ấn tượng cho thấy sự đồng thuận cao trong toàn xã hội đối với công tác giảm nghèo.

Giảm nghèo bền vững: Chú trọng phát triển sinh kế và nâng cao chất lượng sống cho người dân. Ảnh: TL

Tính đến nay, tỷ lệ nghèo đa chiều chung toàn quốc giảm mạnh. Tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo đa chiều năm 2022 là 1.972.767 hộ, giảm xuống còn 1.258.997 năm 2024 (giảm 3,46% so với năm 2022 - từ 7,52% năm 2022 xuống còn 4,06% năm 2024).

Tỷ lệ người nghèo ở mức sống 3,65 USD/ngày có xu hướng giảm mạnh: từ 2,86% năm 2022 xuống còn 1,98% năm 2024. Tỷ lệ người nghèo ở mức sống 2,15 USD/ngày giảm: từ 0,3% năm 2022 xuống còn 0,22% năm 2024.

Tại nhiều tỉnh, thành phố, đời sống hộ nghèo, hộ cận nghèo, địa bàn “lõi nghèo” có sự cải thiện đáng kể.

Không chỉ dừng lại ở việc giảm nghèo thuần túy, chương trình còn chú trọng phát triển sinh kế và nâng cao chất lượng sống cho người dân. Đã có hơn 11.000 mô hình giảm nghèo được triển khai trên toàn quốc, trong đó hơn 10.000 mô hình tập trung vào sản xuất nông nghiệp - lĩnh vực cốt lõi trong sinh kế của các hộ nghèo. Khoảng 1.000 mô hình trồng trọt tiêu biểu đang phát huy hiệu quả, tạo thu nhập ổn định và lâu dài.

Song song đó, chương trình cũng đẩy mạnh kết nối việc làm cho người lao động thuộc hộ nghèo và cận nghèo. Tính đến nay, hơn 134.000 lao động đã được hỗ trợ tìm việc làm, vượt xa mục tiêu tối thiểu là 100.000 người.

Về hạ tầng, hơn 5.000 công trình dân sinh được xây dựng, trong đó khoảng 1.000 công trình phục vụ trực tiếp cho giáo dục, y tế, điện và giao thông, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ xã hội cơ bản tại các vùng khó khăn...

Giảm nghèo đa chiều một cách căn cơ và bền vững

Các kết quả này cho thấy hiệu quả thực thi Chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 đã có nhiều tiến bộ so với giai đoạn trước.

Đó là nhờ vào cách tiếp cận đa chiều và tích hợp về nghèo, từ đó tìm sinh kế giảm nghèo bền vững phù hợp; áp dụng công nghệ số và điều tra hộ nghèo điện tử để minh bạch hóa tiêu chí, đối tượng giảm nghèo; giảm sự phụ thuộc vào hỗ trợ tiền mặt đơn thuần, thay vào đó là hỗ trợ có điều kiện, gắn với cam kết vươn lên của người dân..

Xóa đói giảm nghèo là mục tiêu được Đảng và Nhà nước ta quan tâm sâu sắc. Ảnh minh họa

Thành tựu trong giai đoạn 2021 - 2025 chính là nền tảng vững chắc để Việt Nam bước tiếp hành trình giảm nghèo bền vững trong thập kỷ tới, với quyết tâm không để ai bị bỏ lại phía sau.

Trong giai đoạn tới, Chính phủ định hướng tích hợp Chương trình giảm nghèo bền vững với Chương trình xây dựng nông thôn mới, lấy người dân làm trung tâm và mục tiêu hướng tới là xây dựng vùng nông thôn phát triển toàn diện: xanh, sạch, hiện đại, có ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, gắn với bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đây không chỉ là mục tiêu giảm nghèo về thu nhập, mà còn là giảm nghèo đa chiều một cách căn cơ và bền vững.

Để đẩy mạnh công tác giảm nghèo bền vững đến năm 2030, cần lưu ý một số giải pháp quan trọng. Thứ nhất là, hoàn thiện chính sách tín dụng. Rà soát, sửa đổi Nghị định số 78/2002/NĐ-CP để quy định tiêu chí cụ thể cho vốn ngân sách nhà nước cấp, mở rộng đối tượng, nâng mức và thời hạn cho vay, nghiên cứu chính sách vay vốn cho hộ cận nghèo làm nhà và hộ có mức sống trung bình làm nông nghiệp, sửa đổi chính sách vay vốn sinh viên.

Thứ hai là, cải thiện chính sách chi ngân sách nhà nước. Đảm bảo bố trí đủ ngân sách nhà nước, lồng ghép các chương trình, huy động nguồn lực toàn xã hội. Tập trung nguồn lực đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và bền vững cho các địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao. Thiết kế chính sách theo hướng hỗ trợ có điều kiện để hạn chế tình trạng "cho không" và tạo sự ỷ lại.

Thứ ba, thúc đẩy chính sách đất đai. Trong đó, đẩy mạnh thực hiện Dự án 1 của Chương trình 1719 (giai đoạn I) để hỗ trợ đất sản xuất hoặc chuyển đổi sinh kế cho hộ thiếu đất. Nghiên cứu tăng mức hỗ trợ xây nhà "3 cứng" cho hộ nghèo.

Thứ tư, đẩy nhanh giải ngân. Theo đó, cần tháo gỡ điểm nghẽn về giải ngân vốn chương trình mục tiêu quốc gia. Các địa phương như Sơn La, Điện Biên, Lạng Sơn hiện đang tích cực vào cuộc, tăng cường trách nhiệm của các cấp, giao chỉ tiêu cụ thể để đảm bảo tiến độ và hiệu quả sử dụng vốn.

Với cách làm đó, kỳ vọng đến hết năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn quốc có thể giảm xuống còn dưới 1,5%, vượt chỉ tiêu mà Quốc hội và Chính phủ đặt ra./.