"Kết nối gắn sản xuất với tiêu thụ nông sản khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã trong điều kiện bình thường mới" là chủ đề của diễn đàn do Tổ điều hành Diễn đàn kết nối nông sản 970 Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phối hợp Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp tổ chức sáng 27/11.

Minh bạch hóa quy trình sản xuất để tăng giá trị nông sản
Minh bạch hóa quy trình sản xuất để tăng giá trị nông sản. Ảnh: Khánh Linh

Ông Lê Đức Thịnh - Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) cho biết, hợp tác xã là thể chế đầu tiên trong chuỗi giá trị nông nghiệp, song cần thay đổi về tư duy để tồn tại, phát triển trong tình hình mới. Các hợp tác xã chỉ có tăng quy mô, chuẩn hóa sản xuất, nâng cao năng lực thì mới có thể thích ứng được với giai đoạn mới.

Hiện có trên 18.000 hợp tác xã trên cả nước song một nửa số này có số thành viên dưới 30. Do đó, các hợp tác xã nhỏ cần tự liên kết với nhau. hợp tác xã lớn kết nạp nhiều hợp tác xã nhỏ hoặc các hợp tác xã nhỏ bắt tay nhau cùng làm. Đồng thời, tập trung sơ chế, hoàn thiện nguyên liệu cho doanh nghiệp thu mua đầu vào.

Tuy nhiên, HTX vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập như nghịch lý về vốn, công nghệ. Bên cạnh đó là nghịch lý về giá là khi HTX bắt buộc phải tăng chất lượng nông sản, tuân thủ quy trình an toàn, nhưng sản phẩm đầu ra phải bán tương tự giá của mặt hàng trôi nổi trên thị trường.

Tại diễn đàn, ông Mai Quang Vinh - Chủ tịch Hội đồng quản trị - Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam (VDECA) cho rằng, để nông sản tạo dựng được uy tín, bán được giá, bà con nông dân, hợp tác xã cần phải đảm bảo được tính minh bạch thông qua Chứng nhận TCVN (tiêu chuẩn Việt Nam), tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế; chứng nhận tiêu chuẩn cơ sở; quy chuẩn sản xuất; quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn; xác thực thực hiện quy chuẩn, tiêu chuẩn của bên thứ 3; khả năng kết nối thị trường qua các nền tảng, hợp đồng liên kết chuỗi giá trị.

Thông qua các giải pháp công nghệ, sổ ghi chép thủ công sẽ được thay thế bằng nhật kí điện tử, sau đó trích xuất ra tem truy xuất thông minh. “Chúng ta có thể theo dõi lô sản phẩm ngay từ ban đầu. Tem truy xuất thông minh có thể truy xuất đến từng công đoạn sản xuất thay cho tem bình thường chỉ truy xuất được nguồn gốc xuất xứ. Các cấp quản lý nhà nước sẽ có trách nhiệm giám sát khi tem truy xuất thông minh được xuất ra..” - ông Vinh nói.

Đồng tình với ý kiến này, ông Lê Đức Thịnh cho biết đây là một giải pháp Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn cũng như Liên hiệp Hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam đang triển khai tại 6 tỉnh với mong muốn minh bạch hóa quy trình sản xuất, cung cấp thông tin sản phẩm cho thị trường một cách chính xác nhất thông qua các công nghệ.

"Với giải pháp này, chỉ với 1 cú click chuột, người tiêu dùng có thể biết được hiện nay các hợp tác xã trên toàn quốc đang có những sản phẩm gì, quy trình sản xuất ra sao, thuộc loại quy chuẩn, tiêu chuẩn nào, dự báo sản lượng, thời vụ sẽ là bao nhiêu” - ông Lê Đức Thịnh thông tin./.

Bốn giải pháp để hợp tác xã chủ động thích ứng trong bối cảnh mới

Thứ nhất là đầu tư cho nguồn nhân lực; thứ hai là nâng cao tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn, tích hợp đa giá trị, thực hiện kinh tế nông nghiệp tuần hoàn; thứ ba là đổi mới tư duy trong kinh doanh và liên kết, cần tiếp tục mở rộng quy mô của các hợp tác xã thông qua nhiều giải pháp khác nhau, từ tăng thành viên đến việc kết hợp với các hợp tác xã khác trong cùng lĩnh vực để mở rộng kinh doanh và hợp tác trong các hệ sinh thái. Thứ tư, trong quá trình chuyển đổi, phát triển, các hợp tác xã cũng cần thay đổi tư duy trong liên kết với các doanh nghiệp đầu ra, cần phải tăng tính cam kết, chia sẻ giữa hợp tác xã và các doanh nghiệp đầu vào, đầu ra.