Kinh nghiệm quốc tế về phát triển đô thị biển liền kề sân bay

Từ Singapore, Dubai, Incheon cho đến Hong Kong hay Nice, những đô thị này đã chứng minh rằng sự kết hợp giữa cửa ngõ hàng không quốc tế và không gian biển có thể tạo nên sức bật chiến lược, đưa địa phương vươn lên thành cực tăng trưởng toàn cầu.

Các chuyên gia chia sẻ tại Hội thảo "Đô thị biển liền kề sân bay quốc tế - Tâm mạch mới của nhà đầu tư Hà Nội". Ảnh: Việt Dương

Đây là những chia sẻ tại Hội thảo "Đô thị biển liền kề sân bay quốc tế - Tâm mạch mới của nhà đầu tư Hà Nội" do Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam phối hợp với Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam tổ chức sáng nay (6/9) tại Hà Nội.

Động lực cho cực tăng trưởng mới

Tham luận tại Hội thảo, TS. Nguyễn Sĩ Dũng - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho hay, trong 3 thập kỷ qua, hai dòng chảy đã âm thầm tái định hình không gian phát triển của thế giới: (i) hàng không giá hợp lý rút ngắn "độ ma sát" về thời gian - khoảng cách; (ii) "kinh tế xanh biển" trỗi dậy như một trụ cột tăng trưởng mới. Ở nơi hai dòng chảy gặp nhau - dải ven biển ngay sát một cửa ngõ hàng không quốc tế - xuất hiện một mô hình không gian phát triển rất đặc thù: đô thị biển liền kề sân bay.

Đây không chỉ là sự cộng gộp giữa đô thị ven biển và "airport city", mà là một hệ sinh thái liên kết nơi ba hạ tầng chiến lược - sân bay, cảng biển, và đô thị dịch vụ - tương tác theo logic chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong bối cảnh Việt Nam chủ trương phát triển kinh tế biển bền vững và nâng cấp hạ tầng kết nối quốc tế, mô hình đô thị biển liền kề sân bay trở thành điểm rơi chính sách rất đáng chú ý. Nhiều địa bàn có cấu trúc tự nhiên - hạ tầng phù hợp (Cam Ranh, Phú Quốc, Vân Đồn, Chu Lai…) đang hội đủ điều kiện để hình thành các cụm đô thị "cửa ngõ quốc tế" mới, đặc biệt là Cam Ranh có đầy đủ điều kiện để tiên phong với một lợi thế lợi thế thiên nhiên độc nhất vô nhị, và hành lang Bãi Dài - Cam Lâm - Nha Trang - Vân Phong đang trên đà phát triển mạnh mẽ.

Cùng với đó, Sân bay quốc tế Cam Ranh (CXR) hiện có hai nhà ga, công suất gần 10 triệu khách trước đại dịch, với tỷ trọng khách quốc tế luôn chiếm ưu thế. Vấn đề còn lại, theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng nằm ở việc, tỉnh Khánh Hòa có dám chọn một tầm nhìn lớn, với cơ chế đặc thù, quản trị liên thông và chuẩn phát triển xanh để biến Cam Ranh có thể trở thành đô thị biển – sân bay hạng quốc tế, không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là trung tâm logistics sea–air, trung tâm dịch vụ chất lượng cao và thị trường bất động sản bền vững.

Mẫu hình chung của các đô thị này là một cấu trúc tích hợp ba lớp chức năng: sân bay quốc tế với dịch vụ hàng không – MICE – thương mại; cụm logistics biển - hàng không, đặc biệt là logistics và chuỗi e-commerce; cùng với dải đô thị ven biển phát triển du lịch, y tế, giáo dục quốc tế và bất động sản cao cấp.

Đồng quan điểm, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam Bùi Văn Doanh cho hay, ở nhiều quốc gia, các thành phố lớn không chỉ mở rộng về quy mô mà còn chuyển dịch theo hướng “đa trung tâm”, trong đó hạt nhân phát triển thường gắn liền với những hạ tầng chiến lược như cảng biển, sân bay quốc tế hay các trung tâm tài chính.

Một trong những xu hướng nổi bật là sự trỗi dậy của các mô hình đô thị liền kề sân bay, nơi đường băng trở thành “hạt nhân”, mở ra không chỉ chuyến bay mà cả cơ hội kinh tế - xã hội mới. Các hình mẫu trung tâm tài chính - kinh tế - văn hóa lớn trên thế giới được xây dựng theo mô hình này, có thể kể đến như Incheon (Hàn Quốc), DXB và DWC (Dubai), Changi (Singapore), Sân bay quốc tế Trịnh Châu Tân Trịnh (Hà Nam, Trung Quốc).

Không ít nơi đã thành công trong việc kết hợp sức mạnh của sân bay quốc tế, cảng biển và không gian đô thị ven biển để hình thành những "siêu cực" tăng trưởng

Tại Việt Nam, cơ hội đang dừng lại ở Cam Ranh - Khánh Hòa, nơi thiên nhiên và hạ tầng hàng không hiện đại kết hợp, hình thành điểm đến vừa thỏa mãn nhu cầu đầu tư, vừa đáp ứng tâm nguyện an cư, với tiềm năng phát triển thành đô thị biển - sân bay của khu vực. Giai đoạn 2021 - 2030, Cam Ranh được quy hoạch là sân bay có công suất lớn nhất và gắn liền với bãi biển được mệnh danh là đẹp nhất hành tinh. Đây chính là “lợi thế kép” khác biệt của Cam Ranh, và mang tới cơ hội lớn để vươn mình, nắm giữ niềm tin của cộng đồng nhà đầu tư.

Chờ một bản quy hoạch đủ tầm

Tương tự, theo ông Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Việt Nam (VNREA), Chủ tịch Hội môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), Cam Ranh đang hội tụ đủ bốn lợi thế cạnh tranh: Là cửa ngõ mở ra thế giới, là nơi kinh tế đa ngành có thể hội tụ, là cực tăng trưởng thu hút dịch vụ bổ trợ và là không gian phát triển bền vững nếu quy hoạch đúng tầm.

Nếu Hà Nội là trái tim của cả nước thì Cam Ranh hoàn toàn có thể trở thành nhịp đập kinh tế mới của miền Trung, gắn liền với không gian biển trời, mang lại sự cân bằng và bổ sung tuyệt vời cho chiến lược phát triển vùng. Tuy vậy, điều này sẽ phụ thuộc lớn vào tầm nhìn lãnh đạo và một bản quy hoạch tổng thể cho Cam Ranh.

Sân bay Cam Ranh

Ông Đính nhấn mạnh tới việc điểm phân biệt giữa thành công và dở dang không nằm ở số dự án đơn lẻ, mà ở tầm nhìn tích hợp: một bản quy hoạch thống nhất chuỗi giá trị biển - hàng không - dịch vụ; một mô hình quản trị liên thông tỉnh - vùng; và một cơ chế đầu tư đủ linh hoạt để thu hút nhà đầu tư chiến lược, đi kèm kỷ luật kịch bản hóa rủi ro khí hậu - môi trường.

Nhìn chung, nó đòi hỏi một quy hoạch tích hợp, một cơ chế điều phối vùng và một tầm nhìn chiến lược đủ dài để biến "cửa ngõ hàng không ven biển" thành cực tăng trưởng mang tính toàn cầu. Đây cũng chính là khung tham chiếu hữu ích cho Cam Ranh - Khánh Hòa khi bàn tới triển vọng sắp tới./.