Các loại chi phí mới - từ quảng cáo, logistics, sản xuất nội dung, quản lý vận hành đến tuân thủ pháp lý - đang đồng loạt gia tăng, bào mòn lợi nhuận của nhà bán. Điều này đặc biệt nguy cấp với hộ kinh doanh, đặc biệt là hộ kinh doanh nhỏ - vốn mỏng, nhân lực hạn chế, kinh nghiệm quản lý ít.
Vậy bức tranh thực sự của bán hàng online Việt Nam hôm nay như thế nào? Và đâu là lối đi để hộ kinh doanh vượt sóng chi phí, nắm bắt cơ hội từ hệ sinh thái số như cách tạo ra HKDO - kế toán di động, bán hàng online/offline, gọi xe, nhà thuốc, đô thị thông minh… trở thành hệ sinh thái sống còn.
 |
| Nguồn ảnh: hokinhdoanh.online và hkdo.vn |
Năm chi phí bào mòn lợi nhuận
Tại sao lợi nhuận kinh doanh online bị bào mòn đó là câu hỏi không dễ trả lời khi thương mại điện tử ngày càng phát triển. Và điều đầu tiên là cần ra soát từng chi phí thực tế bảo đảm cho việc vận hành trơn chu của hộ kinh doanh trong điều kiện cạnh tranh phát triển TMĐT ngày càng gay gắt, quyết liệt trên các quy mô kinh doanh từ nhỏ đến lớn.
1. Quảng cáo & marketing kỹ thuật số - “cái ví” ngày càng mỏng
Nếu như trước đây chỉ cần đăng bài trên Facebook cá nhân đã có đơn, thì nay, quảng cáo trả phí gần như là “vé vào cửa” để tiếp cận khách hàng. Theo eMarketer, chi tiêu cho digital marketing tại Việt Nam đã chạm ngưỡng 2,5 tỷ USD năm 2024, tăng 25 - 30%/năm, nhanh hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Chi phí thuê influencer cũng leo thang chóng mặt: một nano-influencer (5.000 - 10.000 follower) tính từ vài trăm nghìn đồng/bài, trong khi mega-influencer có thể ngốn tới 50 - 100 triệu đồng/post. Chưa kể, sản xuất video, livestream, nội dung chuyên nghiệp đòi hỏi đầu tư thiết bị, kịch bản, nhân sự.
Với một hộ kinh doanh nhỏ bán quần áo online ở Hà Nội, chi phí chạy ads Facebook mỗi tháng có thể từ 10 - 20 triệu đồng - con số tương đương tiền thuê mặt bằng một cửa hàng offline.
2. Logistics & vận chuyển - “chi phí thầm lặng” ăn mòn từng đơn hàng
Logistics vốn được coi là “xương sống” của TMĐT. Nhưng ở Việt Nam, chi phí này lại cao bất thường. Một báo cáo Google-Temasek-Bain chỉ ra: logistics chiếm 20 - 25% GDP Việt Nam, gần gấp đôi mức trung bình thế giới (10–15%).
Chi phí giao hàng chặng cuối chiếm tới 28% tổng chi phí logistics, và có thể lên tới 53% với yêu cầu đặc biệt (giao nhanh, bảo quản lạnh…). Với các shop bán hàng nhỏ, việc miễn phí vận chuyển để hút khách đồng nghĩa với việc “tự cắt vào lợi nhuận”.
Một HKD bán mỹ phẩm ở TP.Hồ Chí Minh cho biết: “Mỗi đơn hàng 200.000 đồng, phí ship nội thành đã 30.000 đồng. Nếu khách trả hàng hoặc không nhận, gần như mất trắng”.
3. Nội dung sáng tạo - cuộc chơi không còn nghiệp dư
Khách hàng ngày nay không chỉ mua sản phẩm, họ mua trải nghiệm số. Hình ảnh sắc nét, video review hấp dẫn, livestream chân thực, feedback từ influencer… đã trở thành tiêu chuẩn.
Báo cáo Influencer Marketing Hub cho thấy: 43,9% doanh nghiệp Việt Nam ưu tiên hợp tác với micro-influencers vì chi phí hợp lý hơn. Nhưng ngay cả như vậy, việc quay dựng video, chỉnh sửa, viết content… vẫn tiêu tốn hàng chục triệu đồng mỗi tháng.
Với hộ kinh doanh nhỏ bán đồ ăn vặt online, việc quay video nấu ăn, review, chỉnh sửa TikTok có thể tiêu tốn 5 - 7 triệu/tháng, bằng 1/3 lợi nhuận.
4. Vận hành & quản lý - áp lực “hậu trường”
Bán online không đơn giản là đăng bài - giao hàng. Đằng sau đó là cả hệ thống: quản lý tồn kho, xử lý đổi trả, chăm sóc khách hàng, xử lý đánh giá tiêu cực…
Một nghiên cứu của Metric chỉ ra: tỷ lệ đổi trả hàng TMĐT tại Việt Nam lên tới 20 - 25%, cao hơn nhiều so với bán lẻ truyền thống (khoảng 8 - 10%). Điều này biến đổi trả thành “gánh nặng kép”: mất hàng - mất phí ship - mất khách.
Với một HKD bán giày online, chỉ cần 10 đơn/100 đơn bị trả lại, lợi nhuận gần như bằng 0.
5. Tuân thủ pháp lý & thuế:
Từ năm 2023, cơ quan thuế đã triển khai đồng bộ việc thu thuế TMĐT. Theo Tổng cục Thuế, chỉ riêng 9 tháng năm 2024, đã có hơn 400.000 cá nhân/hộ kinh doanh online kê khai và nộp thuế, tổng số thu đạt gần 8.000 tỷ đồng.
Các sàn TMĐT (Shopee, Lazada, TikTok Shop) ngày càng siết chặt giấy tờ pháp lý: chứng nhận VSATTP cho đồ ăn, giấy phép lưu hành mỹ phẩm, dược phẩm, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Hộ kinh doanh không đáp ứng có nguy cơ bị khóa shop, phạt hành chính, mất uy tín.
Vượt bão chi phí với hệ sinh thái HKDO
Doanh nghiệp lớn có đội ngũ marketing, pháp chế, logistics để xoay xở. Nhưng hộ kinh doanh vừa và nhỏ thì không. Vốn mỏng, nhân lực ít, công cụ quản lý thiếu khiến họ dễ bị “bóp nghẹt” trong cơn bão chi phí.
Một khảo sát nhanh của Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) cho thấy: 70% hộ kinh doanh nhỏ gặp khó khăn trong quản lý chi phí quảng cáo và logistics, 60% lo lắng về nghĩa vụ thuế và pháp lý, và hơn 50% cho biết đang lỗ hoặc hòa vốn sau khi bán online.
Trong thách thức luôn có cơ hội. Để không bị “nuốt chửng” bởi chi phí, Hộ kinh doanh cần tìm ra những giải pháp thông minh, tiết kiệm và bền vững. Đây cũng chính là lúc hệ sinh thái số như HKDO phát huy giá trị.
1. Tối ưu chi phí marketing bằng “sức mạnh cộng đồng”
Thay vì đổ tiền vào ads hay thuê KOL đắt đỏ, hộ kinh doanh có thể tận dụng UGC (User Generated Content): khuyến khích khách hàng review, livestream trải nghiệm thật.
Liên kết theo nhóm hộ kinh doanh để cùng thuê micro-influencer, chia sẻ chi phí nhưng vẫn tăng độ phủ.
Sử dụng công cụ HKDO bán hàng online – tích hợp sẵn tính năng quản lý khách, remarketing qua Zalo/FB, tiết kiệm chi phí quảng cáo tới 20–30%.
2. Giảm gánh nặng logistics nhờ công nghệ
Sử dụng giải pháp HKDO giao vận: kết nối trực tiếp với nhiều đơn vị vận chuyển, so sánh giá ship theo từng đơn, chọn tuyến tiết kiệm nhất.
Kết hợp bán hàng online + offline (qua phần mềm HKDO POS) để tối ưu đơn gần, khách có thể đến lấy hàng trực tiếp, giảm chi phí giao nhanh.
Hình thành cộng đồng hộ kinh doanh số trong khu dân cư – gom đơn theo cụm, chia sẻ shipper.
Ước tính, các HKD có thể tiết kiệm 15–25% chi phí vận chuyển nếu dùng hệ sinh thái HKDO thay vì làm thủ công.
3. Quản lý tồn kho & kế toán – “chìa khóa sống còn”
Một trong những điểm yếu lớn của hộ kinh doanh nhỏ là không có hệ thống quản lý tài chính, tồn kho rõ ràng.
HKDO kế toán di động cho phép hộ kinh doanh ghi chép tự động, theo dõi doanh thu – chi phí theo từng kênh bán (online/offline).
Tồn kho được quản lý theo mã vạch, cảnh báo hàng sắp hết, hạn sử dụng… giúp giảm rủi ro ứ đọng vốn chết.
Khi kê khai thuế, dữ liệu đã sẵn có, tránh sai sót, giảm rủi ro bị phạt.
Một nhà thuốc tại Hải Dương áp dụng HKDO cho biết: “Chúng tôi tiết kiệm được 40% thời gian ghi chép sổ sách và giảm hẳn tình trạng tồn kho quá hạn.”
4. Tuân thủ pháp lý - từ “nỗi sợ” thành lợi thế
HKDO tích hợp sẵn hóa đơn điện tử, giúp hộ kinh doanh dễ dàng phát hành đúng quy định.
Hệ thống lưu trữ chứng từ, nguồn gốc hàng hóa minh bạch → tạo niềm tin cho khách và tránh bị sàn gỡ sản phẩm.
Với các ngành nhạy cảm như nhà thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm → HKDO hỗ trợ quản lý giấy phép, hạn dùng, tiêu chuẩn chất lượng, đảm bảo tuân thủ Luật Dược, Luật VSATTP.
5. Xây dựng thương hiệu – trải nghiệm thay cho giá rẻ
Trong bối cảnh “giá rẻ” không còn là lợi thế, hộ kinh doanh cần đầu tư vào trải nghiệm khách hàng: dịch vụ hậu mãi, giao hàng tận tâm, tư vấn cá nhân hóa.
HKDO CRM (quản lý quan hệ khách hàng) cho phép lưu lịch sử mua hàng, gửi khuyến mãi cá nhân hóa.
Một khách hàng trung thành có thể tạo ra lợi nhuận gấp 3 - 5 lần so với khách vãng lai.
Đây chính là con đường bền vững để hộ kinh doanh cạnh tranh với doanh nghiệp lớn.
 |
| Nguồn ảnh: hokinhdoanh.online và hkdo.vn |
Chuyển mình chuyên nghiệp hóa
Bức tranh TMĐT Việt Nam đang bước sang giai đoạn mới: chi phí cao, cạnh tranh khốc liệt, pháp lý siết chặt. Nhưng thay vì bi quan, đây là cơ hội để hộ kinh doanh chuyển mình chuyên nghiệp hóa.
Hệ sinh thái HKDO - với giải pháp kế toán di động, quản lý bán hàng online/offline, tích hợp gọi xe - giao hàng, phần mềm nhà thuốc, kết nối đô thị thông minh - chính là “bệ phóng” để hộ kinh doanh giảm chi phí, tăng năng suất, tuân thủ pháp luật, và quan trọng hơn: xây dựng thương hiệu bền vững trong kỷ nguyên số.
Bán hàng online không còn là “con đường rẻ và dễ dàng” như vài năm trước. Nhưng với sự hỗ trợ của công nghệ, tư duy quản trị mới và hệ sinh thái HKDO, hộ kinh doanh nhỏ hoàn toàn có thể biến thách thức thành cơ hội.
Trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, hộ kinh doanh không chỉ là “người bán lẻ ”, mà có thể trở thành “chiến binh số” - góp phần vào sự tăng trưởng của nền kinh tế số trị giá 49 tỷ USD năm 2025.
Câu hỏi không còn là “bán online có rẻ không?”, mà là: ai sẽ biết tận dụng công nghệ để tồn tại và phát triển trong bão chi phí số?
