| Sức nóng nhóm ngân hàng, chứng khoán lan tỏa bức tranh lợi nhuận thị trường |
Đà tăng lợi nhuận phân hóa
Theo báo cáo cập nhật của SSI Research, lợi nhuận ngành ngân hàng quý III/2025 ghi nhận bước tiến ổn định, đạt gần 75.000 tỷ đồng – tăng 23% so với cùng kỳ năm trước. Mức tăng trưởng này phản ánh khả năng thích ứng linh hoạt của hệ thống ngân hàng trước áp lực chi phí vốn tăng và cạnh tranh lãi suất cho vay gay gắt. So với quý trước, kết quả gần như đi ngang, song vẫn cho thấy xu hướng duy trì tích cực sau giai đoạn điều chỉnh mạnh của thị trường tiền tệ.
 |
Dữ liệu của SSI Research cho thấy, sự phân hóa rõ nét giữa các ngân hàng. Cụ thể, CTG, VPB và OCB vượt kỳ vọng nhờ tín dụng tăng trưởng mạnh và biên lợi nhuận ổn định; trong khi STB, VIB và BID lại ghi nhận kết quả khiêm tốn hơn. Điểm sáng đáng chú ý đến từ tăng trưởng tín dụng, đạt 14,6% so với đầu năm – mức cao nhất trong 9 tháng kể từ 2017.
Các ngân hàng thương mại cổ phần tiếp tục thể hiện năng động hơn nhóm quốc doanh, đặc biệt là VPB, TCB, ACB và MBB. Dòng vốn tín dụng vẫn tập trung chủ yếu vào lĩnh vực bất động sản, xây dựng và cho vay mua nhà; trong khi tín dụng sản xuất và vốn lưu động duy trì mức tăng đều. Ở chiều ngược lại, 1 ngân hàng ghi nhận mức giảm nhẹ do bán khoản nợ hơn 10.500 tỷ đồng cho đối tác, khiến tốc độ tăng trưởng trong kỳ bị ảnh hưởng tạm thời.
| Trong quý III, một số ngân hàng có kết quả khác biệt khi được hưởng lợi từ khoản thu nhập lãi ghi nhận lại tại dự án khu công nghiệp, trong khi một số khác lại chịu tác động tiêu cực do phí cam kết giải ngân giảm mạnh. Theo SSI Research, NIM toàn hệ thống nhiều khả năng sẽ ổn định trong quý IV và có thể phục hồi nhẹ trong năm 2026 khi lợi suất tài sản tăng trở lại. |
Về chất lượng tài sản, SSI Research nhận định rằng, mặt bằng nợ xấu toàn hệ thống đang dần ổn định. Tổng dư nợ xấu tăng nhẹ 1,5% so với quý trước, nhưng tỷ lệ bao phủ nợ xấu lại cải thiện lên gần 94%, cho thấy các ngân hàng đã chủ động trích lập dự phòng ở mức an toàn.
Một số ngân hàng như ACB, VIB, VPB, CTG và BID ghi nhận chuyển biến tích cực, trong khi 1 số ngân hàng khác vẫn chịu áp lực tăng nợ xấu.
Biên lãi ròng (NIM) quý III tiếp tục thu hẹp nhẹ, giảm 4 điểm cơ bản xuống còn khoảng 3,14%, phản ánh chi phí huy động vốn tăng khi nhiều ngân hàng đẩy mạnh thu hút tiền gửi bằng các chương trình khuyến mại lãi suất ngắn hạn. Tuy nhiên, nhờ điều chỉnh cơ cấu tài sản, giảm đầu tư trái phiếu và tăng cho vay khách hàng, biên lợi nhuận nhìn chung vẫn ổn định.
Động lực mới của ngân hàng
Thu nhập ngoài lãi tiếp tục là điểm tựa quan trọng cho lợi nhuận ngân hàng. SSI Research cho biết giao dịch ngoại hối tăng hơn 20% so với cùng kỳ, còn thu nhập từ chứng khoán kinh doanh và đầu tư tăng gấp hơn 30 lần – mức cao kỷ lục trong nhiều năm. Động lực chính đến từ các công ty chứng khoán trực thuộc ngân hàng, đặc biệt là TCB, VPB và ACB, khi thị trường chứng khoán đạt đỉnh mới của VN-Index, thúc đẩy hoạt động môi giới, cho vay margin và đầu tư tự doanh. Nhờ đó, thu nhập từ phí dịch vụ toàn ngành cũng tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm trước, góp phần quan trọng vào kết quả lợi nhuận quý III.
 |
Lũy kế 9 tháng đầu năm, lợi nhuận trước thuế toàn ngành đạt hơn 216.000 tỷ đồng, tăng 16,3% so với cùng kỳ và hoàn thành khoảng 73% kế hoạch năm. Nhóm ngân hàng quốc doanh ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận 18%, cao hơn mức 15% của khối tư nhân nhờ quy mô tín dụng lớn và chi phí vốn thấp hơn. SSI Research dự báo, lợi nhuận quý IV/2025 sẽ tăng khoảng 10% so với cùng kỳ, chậm lại do nền so sánh cao của năm trước, nhưng động lực tăng trưởng vẫn duy trì ở các ngân hàng có cấu trúc thu nhập bền vững, như TCB, VPB và HDB.
Thanh khoản thị trường tiền tệ quý III có thời điểm chịu áp lực khi tỷ lệ cho vay trên huy động (LDR) của hệ thống tăng lên sát mức 100%, phản ánh nhu cầu huy động vốn cao để đáp ứng đà tăng tín dụng. Lãi suất tiền gửi nhích tăng trong tháng 10, nhưng chỉ mang tính ngắn hạn nhằm duy trì thanh khoản, không tạo cú sốc chi phí cho hệ thống. Nhờ vậy, nền lãi suất chung vẫn được giữ ở mức ổn định, hỗ trợ môi trường lợi nhuận trong giai đoạn cuối năm.
Trên thị trường vốn, SSI Research ghi nhận hệ số P/B trung bình của nhóm ngân hàng giảm về 1,53 lần tính đến đầu tháng 11 – thấp hơn mức trung bình 5 năm là 1,65 lần, cho thấy định giá đang ở vùng hấp dẫn. Một số ngân hàng như STB, CTG, MBB và HDB vẫn giao dịch trên mức trung bình lịch sử, trong khi nhiều ngân hàng khác đã chiết khấu đáng kể, tạo dư địa cho dòng tiền đầu tư quay trở lại.
Dựa trên triển vọng lợi nhuận tăng khoảng 18% trong năm 2026 và tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) đạt khoảng 18%, SSI Research cho rằng, mức định giá hiện tại phản ánh cơ hội đầu tư hấp dẫn đối với ngành ngân hàng trong trung hạn.
Nhìn chung, ngành ngân hàng Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển tiếp từ phục hồi sang tăng trưởng bền vững. Dù đối mặt với áp lực biên lãi ròng thu hẹp và nhu cầu huy động vốn cao, các chỉ số nền tảng như tín dụng, chất lượng tài sản, thu nhập ngoài lãi và khả năng sinh lời đều cho thấy tín hiệu tích cực.
Sự phân hóa giữa các ngân hàng có thể tiếp tục trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn, xu hướng minh bạch hóa, quản trị rủi ro chặt chẽ và chiến lược đa dạng hóa nguồn thu sẽ là chìa khóa giúp ngành ngân hàng duy trì vai trò trụ cột và động lực tăng trưởng của nền kinh tế./.
