Trước bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng gia tăng với các thủ đoạn tinh vi, phức tạp, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam vừa ban hành Quyết định số 71/QĐ-HHΝΗ về việc phê duyệt "Sổ tay hướng dẫn phối hợp hỗ trợ xử lý rủi ro đối với tài khoản/thẻ/đơn vị chấp nhận thanh toán liên quan đến giao dịch chuyển tiền/thanh toán nghi ngờ gian lận giả mạo, lừa đảo".
Việc ban hành sổ tay được xem là một bước đi chủ động, mạnh mẽ và cần thiết nhằm tạo ra một cơ chế phối hợp thống nhất, kịp thời và hiệu quả giữa các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các tổ chức trung gian thanh toán trong việc ngăn chặn và xử lý các giao dịch gian lận, bảo vệ tối đa quyền lợi của khách hàng và góp phần làm trong sạch, an toàn hệ thống thanh toán quốc gia.
 |
| Sổ tay cho phép các ngân hàng truy vết dòng tiền theo chuỗi, ngăn gian lận. Ảnh minh họa. |
Quy trình phối hợp được chuẩn hóa với các bước thực hiện rõ ràng, áp dụng cho cả các giao dịch qua hệ thống NAPAS và các kết nối khác. Điểm cốt lõi của quy trình là tạo ra một luồng xử lý thông tin nhanh chóng và thông suốt giữa Tổ chức gửi yêu cầu hỗ trợ - nơi tiếp nhận khiếu nại ban đầu của khách hàng và Tổ chức nhận yêu cầu hỗ trợ - nơi quản lý tài khoản/thẻ trong giao dịch đáng ngờ.
Sổ tay hướng dẫn quy trình phối hợp xử lý rủi ro qua 6 bước chính, đảm bảo tính chặt chẽ và hiệu quả.
Theo đó, bước 1 và 2: tiếp nhận và gửi yêu cầu. Khi khách hàng trình báo về một giao dịch nghi ngờ lừa đảo, Tổ chức gửi yêu cầu hỗ trợ ban đầu sẽ tiếp nhận, đánh giá và lập "Yêu cầu hỗ trợ" theo Mẫu 01 gửi đến Tổ chức nhận yêu cầu hỗ trợ. Một yêu cầu quan trọng là khách hàng cần thực hiện trình báo và cung cấp cho ngân hàng "Đơn trình báo hoặc giấy/phiếu xác nhận được Cơ quan công an tiếp nhận". Tuy nhiên, để xử lý ngăn chặn kịp thời cho phép khách hàng cung cấp cho ngân hàng thời gian T+ 3.
Bước 3: xử lý yêu cầu và truy vết. Tổ chức nhận yêu cầu hỗ trợ sau khi nhận được yêu cầu hỗ trợ, sẽ căn cứ quy định nội bộ và các chứng từ kèm theo để ra quyết định. Nếu đồng ý hỗ trợ, sẽ áp dụng các biện pháp xử lý rủi ro cần thiết đối với tài khoản/thẻ liên quan.
"Đáng chú ý, sổ tay cho phép Tổ chức nhận yêu cầu hỗ trợ thực hiện hỗ trợ truy vết dòng tiền và lập các yêu cầu hỗ trợ tiếp theo, nếu tiền đã được chuyển tiếp đến các tài khoản khác, tạo thành một chuỗi liên kết xử lý tội phạm" - VNBA nhấn mạnh.
Bước 4, 5 và 6: xác minh, xử lý và phản hồi. Tổ chức nhận yêu cầu hỗ trợ tiến hành xác minh chủ tài khoản/thẻ bị nghi ngờ và xử lý theo hai hướng: hoặc hủy bỏ các biện pháp rủi ro nếu xác minh không có dấu hiệu vi phạm, hoặc thực hiện theo đề nghị của cơ quan điều tra. Kết quả cuối cùng sẽ được phản hồi cho Tổ chức gửi yêu cầu hỗ trợ để thông báo tới khách hàng và đóng hồ sơ.
Bên cạnh đó, sổ tay cũng quy định rõ trách nhiệm của các bên tham gia. Tổ chức yêu cầu phải cập nhật quy trình để yêu cầu khách hàng trình báo cơ quan công an khi có dấu hiệu lừa đảo. Tổ chức nhận yêu cầu có trách nhiệm rà soát, xây dựng các biện pháp xử lý rủi ro nội bộ như: phong tỏa, đóng tài khoản, thu hồi thẻ... phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành./.
| Bộ dấu hiệu nhận diện giao dịch đáng ngờ Một điểm sáng của sổ tay là việc cung cấp Phụ lục 03: "Tài liệu tham khảo dấu hiệu nhận diện tài khoản/thẻ nghi ngờ có liên quan đến gian lận giả mạo, lừa đảo". Đây là tài liệu quý giá giúp các tổ chức tín dụng nhanh chóng nhận diện các hành vi bất thường như: tài khoản thanh toán nhận tiền từ nhiều tài khoản khác nhau và được chuyển đi hoặc rút ra ngay trong thời gian rất ngắn; một thông tin định danh duy nhất của thiết bị (địa chỉ MAC) được sử dụng để giao dịch cho nhiều hơn 01 tài khoản thanh toán; giao dịch thanh toán khống tại đơn vị chấp nhận thẻ... |
