Sớm có "công cụ" giảm tình trạng nợ đọng tiền sử dụng đất

Người dân TP. Hồ Chí Minh nộp tiền sử dụng đất. Ảnh tư liệu

Giữ nguyên quy định về tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất

Theo đại diện Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính), cụ thể hóa các quy định tại Luật Đất đai năm 2024 liên quan đến tính, thu, nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo Nghị định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất dựa trên các nguyên tắc: Bám sát những nội dung tài chính về đất đai mà Luật Đất đai trực tiếp giao cho Chính phủ quy định, hoặc hướng dẫn; tổng hợp vướng mắc trên thực tiễn trong thời gian vừa qua để quy định xử lý trong nghị định, bảo đảm phù hợp với quy định tại Luật Đất đai năm 2024 và quy định của pháp luật có liên quan...

Cũng theo đại diện Cục Quản lý công sản, các ý kiến đóng góp đều đồng tình với việc ban hành nghị định về lĩnh vực này để giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh quá trình quản lý, sử dụng đất đai hiện nay cũng như để hoàn thiện cơ sở pháp lý về quỹ theo quy định của pháp luật đất đai năm 2024. Nhiều ý kiến đóng góp đã được Bộ Tài chính tiếp thu để hoàn thiện dự thảo; có những ý kiến đã được Bộ Tài chính giải trình để các bộ, ngành, địa phương hiểu hơn về những quy định nêu trong dự thảo.

Đơn cử như về tính tiền sử dụng đất (Điều 20 của dự thảo nghị định), Bộ Tài nguyên và Môi trường (TTMT) có đưa ra đề nghị bỏ điều này vì đã được quy định trong Luật Đất đai. Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, tại Luật Đất đai không có điều, khoản quy định cụ thể cách tính tiền sử dụng đất mà chỉ có quy định về căn cứ, nguyên tắc tính tiền sử dụng đất. Do vậy, Bộ Tài chính đề nghị giữ nguyên như dự thảo để có đầy đủ cơ sở tính, thu, nộp tiền sử dụng đất.

Về tính tiền thuê đất được quy định tại khoản 5 Điều 30 của dự thảo Nghị định, theo Bộ TTMT cũng không hợp lý và không phù hợp với quy định của pháp luật về đất đai do tại thời điểm nhà nước ban hành quyết định thu hồi đất mới chấm dứt quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Do đó, Bộ TTMT đề nghị quy định người sử dụng đất phải nộp tiền thuê đất trong thời gian chờ cơ quan nhà nước có quyết định thu hồi đất.

Giải trình về ý kiến này, Bộ Tài chính cho biết, trong thực tế phát sinh nhiều trường hợp người sử dụng đất đã có đơn tự nguyện trả lại đất và không còn sử dụng đất, nhưng cơ quan chức năng chậm ban hành quyết định thu hồi đất dẫn đến nợ đọng tiền thuê đất không có khả năng thu hồi. Vì vậy, quy định như dự thảo là cần thiết nhằm nâng cao trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, giảm tình trạng nợ đọng tiền sử dụng đất.

Bổ sung chính sách về thu tiền sử dụng đất

Ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính) cho biết, Bộ đã nhận được ý kiến từ nhiều bộ, ngành, địa phương đề nghị bổ sung chính sách thu tiền sử dụng đất đối với trường hợp hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích diện tích đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có nhà ở nhưng chưa thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất. Đồng thời, việc thu tiền trong trường hợp này đề nghị tương đồng với trường hợp thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 8 dự thảo nghị định).

Bộ Tài chính đã tiếp thu ý kiến này và hoàn thiện tại dự thảo theo hướng: Nếu thuộc trường hợp được Nhà nước ban hành quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất thì tiền sử dụng đất được tính theo quy định tại Điều 8 dự thảo nghị định. Nếu được cấp giấy chứng nhận thì tính tiền sử dụng đất theo quy định tại các Điều 9, 10, 11, 12 dự thảo nghị định này.

Tại Điều 32 dự thảo nghị định quy định về thời gian ổn định tiền thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm (bao gồm cả trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất), nhiều bộ, ngành, địa phương đề nghị không quy định lại những nội dung đã được quy định tại Luật Đất đai, đồng thời rà soát đối với trường hợp miễn tiền thuê đất thì không phải nộp tiền cho cả thời gian được miễn do không phải xác định tính ổn định tiền thuê đất cho từng chu kỳ. Hơn nữa, Luật Đất đai đã quy định Chính phủ quy định cụ thể tỷ lệ tiền thuê đất, do đó, các ý kiếm tham gia xây dựng dự thảo đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc quy định rõ tỷ lệ này. Trường hợp quy định chung bằng tổng chỉ số giá tiêu dùng hàng năm của giai đoạn 5 năm cần giao trách nhiệm cụ thể cho Bộ Tài chính công bố tổng chỉ số giá tiêu dùng hàng năm để áp dụng thống nhất trên phạm vi cả nước.

Được biết, tại dự thảo Nghị định chỉ quy định việc ổn định tiền thuê đất hàng năm đối với các trường hợp phải nộp tiền thuê đất. Đối với trường hợp được miễn tiền thuê đất không thuộc phạm vi áp dụng tại điều này. Ngoài ra, thực hiện trách nhiệm của Chính phủ phải quy định cụ thể tỷ lệ điều chỉnh tiền thuê đất, tại dự thảo Nghị định đã quy định rõ mức tỷ lệ điều chỉnh tiền thuê đất là bằng tổng chỉ số giá tiêu dùng hàng năm cả nước của giai đoạn 5 năm trước đó. Việc công bố tổng chỉ số giá tiêu dùng hàng năm thuộc trách nhiệm ngành Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư).