Luật Quản lý thuế (thay thế): Chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ”

Hướng đến chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thu thuế

Theo đánh giá của Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành, sau hơn 5 năm thực hiện, Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 là cơ sở pháp lý quan trọng và có phạm vi tác động trên cả nước đối với toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh của các tổ chức, cá nhân.

Tuy nhiên, trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, sự bùng nổ của kinh tế số, xu thế số hóa giao dịch, yêu cầu chuyển đổi số quốc gia và cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế, thì việc sửa đổi Luật một cách toàn diện là cấp bách và then chốt.

Sửa Luật Quản lý thuế hướng đến tạo thuận lợi cho người nộp thuế. Ảnh: TL

Theo đó, định hướng việc xây dựng Luật Quản lý thuế (thay thế) nhằm đẩy mạnh hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thu thuế, ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, có tính liên kết, tích hợp để thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý thuế với 3 trụ cột chính: Tạo thuận lợi cho người nộp thuế; nâng cao hiệu lực và trình độ quản lý thuế; thúc đẩy số hóa quy trình quản lý thuế.

Theo lãnh đạo Cục Thuế, việc sửa đổi Luật Quản lý thuế không chỉ nhằm thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước về chuyển đổi số, hiện đại hóa và ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế để nâng cao năng lực và hiệu quả của hoạt động quản lý thuế, mà còn hướng đến cải cách triệt để công tác quản lý thuế, chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ”, loại bỏ tư duy “không biết vẫn quản, không quản được thì cấm”.

Việc hoàn thiện Luật Quản lý thuế còn nhằm thúc đẩy sự tuân thủ tự nguyện trên cơ sở phân loại mức độ tuân thủ pháp luật và mức độ rủi ro của người nộp thuế; tiếp tục hoàn thiện các quy định về quản lý rủi ro xuyên suốt có hệ thống trong tất cả các nghiệp vụ quản lý thuế; về quản lý đối với chống chuyển giá; hoạt động kinh doanh trên kinh tế số, kinh tế chia sẻ, sản xuất thông minh, giao dịch xuyên biên giới; hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sau khi xóa bỏ hình thức khoán thuế; việc trao đổi, cung cấp thông tin của người nộp thuế giữa cơ quan thuế với các cơ quan có liên quan; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế...

Đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người nộp thuế

Theo đánh giá của ông Trần Quốc Thắng - Phó Tổng giám đốc Deloitte Việt Nam, Luật Quản lý thuế 2019 đã mang lại nhiều tác động tích cực, góp phần thúc đẩy môi trường kinh doanh phát triển, củng cố niềm tin của doanh nghiệp vào hệ thống chính sách thuế công bằng, minh bạch và hiệu quả. Tuy nhiên, bối cảnh kinh tế - xã hội hiện nay xuất hiện nhiều vấn đề mới. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh Luật Quản lý thuế lần này là cần thiết và kịp thời.

Góp ý vào nội dung quy định cơ quan thông tin, báo chí có nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thuế, nêu gương thực hiện tốt, phản ánh và phê phán các hành vi vi phạm pháp luật về thuế, ông Thắng kiến nghị xem xét bổ sung hướng dẫn chỉ cho phép cơ quan báo chí sử dụng thông tin về kiểm tra, khiếu nại thuế khi có công văn chính thức từ cơ quan quản lý thuế và đúng phạm vi, yêu cầu chủ động của cơ quan này; kiểm soát chặt chẽ việc đưa tin, bình luận đảm bảo không xâm phạm quyền bí mật, quyền và lợi ích hợp pháp của người nộp thuế.

Một nội dung khác được ông Thắng góp ý là cần tính toán lại thuế tối thiểu toàn cầu. Theo ông Thắng, Việt Nam chính thức áp dụng kê khai và nộp thuế tối thiểu toàn cầu từ kỳ tính thuế năm 2024. Một vấn đề vướng mắc là khoản thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh thêm do kiểm tra thuế của cơ quan thuế có được bổ sung để tính toán lại thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp hiệu quả cho mục đích tính thuế tối thiểu toàn cầu hay không?

Do đó, lãnh đạo Deloitte Việt Nam kiến nghị, xem xét bổ sung quy định khoản thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh thêm trong quá trình kiểm tra thuế của cơ quan thuế được bổ sung để tính toán lại thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp hiệu quả cho mục đích tính thuế tối thiểu toàn cầu.

Góp ý một số nội dung liên quan đến công tác quản lý thuế hộ kinh doanh, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam đề xuất nâng mức doanh thu miễn thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân cho hộ kinh doanh lên 400 - 500 triệu đồng/năm thay vì 200 triệu đồng như hiện nay, nhằm giảm đối tượng quản lý và gánh nặng hành chính.

Đặc biệt, bà Cúc đề xuất tăng cường chức năng điều tra thuế cho cơ quan thuế để phát hiện dấu hiệu khả nghi, trốn tránh, tang vật liên quan đến trốn lậu thuế.

Theo chuyên gia, các hành vi gian lận, trốn thuế được thực hiện ngày càng tinh vi và có diễn biến phức tạp. Trong khi đó, cơ quan thuế chưa được giao quyền điều tra các hành vi tội phạm về thuế, nên toàn bộ các vụ vi phạm có dấu hiệu hình sự đều chuyển sang cơ quan công an để điều tra, khởi tố vụ án. Quá trình điều tra, trưng cầu giám định thường bị chậm trễ, dẫn đến việc truy thu tiền trốn thuế, tiền thuế bị chiếm đoạt không kịp thời, tác dụng răn đe, ngăn chặn các hành vi vi phạm về thuế bị hạn chế, do đó, việc tăng cường chức năng điều tra cho cơ quan thuế là hết sức cần thiết./.