Việt Nam cần làm gì để phát triển nhanh các ngành công nghệ chiến lược trong 1 - 2 năm tới?

Chương trình có sự tham dự của Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, các viện nghiên cứu, trường đại học và gần 70 chuyên gia từ 22 quốc gia tham dự trực tiếp và trực tuyến để trao đổi về chiến lược phát triển các ngành công nghệ chiến lược của Việt Nam.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng phát biểu chỉ đạo. Ảnh: Đức Minh

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng khẳng định: Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, nơi đổi mới sáng tạo và công nghệ chiến lược sẽ là động lực then chốt. Nghị quyết số 57-NQ/TW đã xác định rất rõ yêu cầu phải phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi đây là động lực trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược mang tính dẫn dắt, có khả năng tạo ra giá trị mới và năng lực cạnh tranh dài hạn cho quốc gia.

Trên cơ sở định hướng đó, Quyết định số 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã cụ thể hóa mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp phát triển các công nghệ tiên phong; đồng thời xác định rõ 11 ngành công nghệ chiến lược và 32 sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia. Đây là nền móng quan trọng để hình thành hệ sinh thái công nghệ chiến lược, bảo đảm sự đồng bộ từ cơ chế chính sách, nguồn nhân lực, hạ tầng đến hoạt động nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa công nghệ.

Phó Thủ tướng khẳng định, Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam, với hơn 2.000 chuyên gia trên toàn thế giới, chính là nơi hội tụ tri thức Việt Nam toàn cầu, là nguồn lực đặc biệt quan trọng giúp Chính phủ hiện thực hóa chiến lược phát triển các ngành công nghệ tiên phong. Trong xu thế mới, việc tiếp tục mở rộng mạng lưới, nâng cao chất lượng đóng góp của đội ngũ chuyên gia sẽ đóng vai trò then chốt trong quá trình triển khai 11 ngành chiến lược, tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.

Cần xác định bài toán lớn, giải pháp rõ ràng và tổng công trình sư dẫn dắt

Trong định hướng thảo luận, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các chuyên gia tập trung trả lời câu hỏi trọng tâm: Việt Nam cần làm gì để phát triển nhanh các ngành công nghệ chiến lược trong 1 - 2 năm tới?

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng chia sẻ: “Chúng ta còn lúng túng trong việc lựa chọn bài toán lớn và thiết kế chương trình đủ mạnh để dẫn dắt ngành. Tôi mong các chuyên gia đề xuất những giải pháp thực tiễn, khả thi, có tính đột phá, thay vì phân tích chung chung”.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương (bên trái) tham dự làm việc với Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia Việt Nam (VIN) về phát triển các ngành công nghệ chiến lược. Ảnh: Đức Minh

Đặc biệt, Phó Thủ tướng Chính phủ cũng nhấn mạnh cơ chế thu hút “Tổng công trình sư” và “Kiến trúc sư trưởng” cho các dự án công nghệ quốc gia, coi đây là hai vị trí then chốt để dẫn dắt các chương trình mang tính nền tảng. “Tổng công trình sư” sẽ chịu trách nhiệm điều phối tổng thể, kết nối nguồn lực và đảm bảo dự án đạt đúng mục tiêu chiến lược, trong khi “Kiến trúc sư trưởng” thiết kế cấu trúc hệ thống, xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật và định hướng phát triển công nghệ lõi. Sự kết hợp của hai vai trò này giúp các dự án quốc gia có tầm nhìn dài hạn, tính đồng bộ cao và giảm thiểu rủi ro trong quá trình triển khai.

Tại buổi làm việc, hơn 20 chuyên gia từ 11 lĩnh vực công nghệ chiến lược đã thảo luận và đề xuất loạt giải pháp, kiến nghị với Chính phủ về việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghệ chiến lược.

Đưa chủ trương vào hành động, bảo đảm các quyết sách được hiện thực hóa bằng những kết quả thực tiễn

Sau khi lắng nghe những ý kiến của các chuyên gia, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng khẳng định quyết tâm của Chính phủ đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực phát triển đất nước, nhấn mạnh rằng phát triển các ngành công nghệ chiến lược là nhiệm vụ trọng tâm và lâu dài, cũng là con đường nhanh nhất để Việt Nam bắt kịp, tiến cùng và từng bước vượt lên, hướng tới một quốc gia phát triển, thịnh vượng và tự cường.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng mong các chuyên gia đề xuất những giải pháp thực tiễn, khả thi, có tính đột phá. Ảnh: Đức Minh

Đặc biệt, Phó Thủ tướng Chính phủ gửi lời hiệu triệu đến toàn thể trí thức Việt Nam toàn cầu: “Tôi kêu gọi đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, doanh nhân trong Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam, dù đang sinh sống và làm việc trong nước hay ở bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, hãy tiếp tục chung sức cùng Tổ quốc; đồng lòng vượt qua khó khăn; biến khát vọng thành hành động; biến tiềm năng trí tuệ thành sức mạnh vật chất, để cùng nhau thực hiện sứ mệnh thiêng liêng đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên thịnh vượng, hùng cường của dân tộc Việt Nam”.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng giao: Bộ Tài chính nghiên cứu cơ chế đột phá để huy động và phân bổ nguồn lực, đồng thời phát triển NIC trở thành hạt nhân của hệ sinh thái công nghệ chiến lược với các chính sách đặc thù cho R&D và ưu đãi thuế, tín dụng; Bộ Khoa học và Công nghệ đặt hàng các nhiệm vụ khoa học trọng điểm, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn và sở hữu trí tuệ cho công nghệ mới, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình thương mại hóa sản phẩm chiến lược; Mạng lưới VIN hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, phát triển sản phẩm mẫu và chủ động đề xuất các nhiệm vụ ưu tiên, phối hợp chặt chẽ với NIC trong triển khai các chương trình công nghệ trọng điểm./.