Bệ đỡ cho ổn định vĩ mô và an sinh xã hội

Năm kỷ lục về thu ngân sách

Điểm sáng lớn nhất trong bức tranh tài chính năm 2025 là kết quả thu ngân sách nhà nước. Tính đến ngày 28/12/2025, tổng thu ngân sách nhà nước đã đạt 2.609,2 nghìn tỷ đồng, vượt tới 32,66% so với dự toán và tăng 30% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, thu nội địa và thu từ hoạt động xuất nhập khẩu đều tăng trưởng mạnh mẽ, lần lượt tăng 33,9% và 16,1% so với cùng kỳ.

Cùng với đó, Chính phủ tiếp tục triển khai các gói hỗ trợ quy mô lớn để nuôi dưỡng nguồn thu. Tổng quy mô các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí và tiền thuê đất để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong năm 2025 ước tính khoảng 241.740 tỷ đồng.

Nguồn: Bộ Tài chính. Ảnh: Đức Thanh. Đồ họa: Phương Anh

Việc điều hành chi ngân sách nhà nước cũng được thực hiện chặt chẽ, tiết kiệm và ưu tiên nguồn lực cho các nhiệm vụ cấp bách như an sinh xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai và đầu tư phát triển. Luỹ kế chi đến ngày 15/12/2025 đạt 2.164 nghìn tỷ đồng, bằng 84% dự toán.

Trong bối cảnh áp lực lạm phát toàn cầu, công tác điều hành giá của Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 11 tháng năm 2025 chỉ tăng 3,29%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 4,5% đề ra.

Với những nỗ lực cắt giảm thủ tục hành chính, gỡ điểm nghẽn thể chế, môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện, từ đó huy động hiệu quả nguồn lực xã hội. Vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội năm 2025 ước đạt 4.152,9 nghìn tỷ đồng, tương đương 32 - 33% GDP, đạt mục tiêu đề ra. Thu hút vốn FDI tiếp tục gia tăng mạnh mẽ, cả về vốn đăng ký và giải ngân. Lũy kế 11 tháng năm 2025, tổng vốn đăng ký đạt gần 33,7 tỷ USD, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm 2024; vốn thực hiện đạt khoảng 23,6 tỷ USD, tăng 8,9%.

Năm 2025 đánh dấu một cột mốc lịch sử khi thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được tổ chức FTSE Russell công bố nâng hạng lên "thị trường mới nổi thứ cấp". Quy mô và thanh khoản thị trường tăng trưởng vượt bậc, đạt khoảng 82% GDP năm 2024; chỉ số VN-Index đến đầu tháng 12/2025 đạt khoảng 1.747 điểm, tăng gần 38% so với cuối năm 2024.

Bên cạnh đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng dần lấy lại niềm tin của nhà đầu tư với quy mô phát hành riêng lẻ đạt 529.900 tỷ đồng, tăng 21% so với năm 2024. Dư nợ trái phiếu doanh nghiệp đến ngày 26/12/2025 đạt 1,15 triệu tỷ đồng, tăng 7,2% so với cuối năm 2024.

Thể chế tài chính ngày càng hoàn thiện

Môi trường đầu tư kinh doanh không ngừng được cải thiện đã giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn của dòng vốn ngoại. Tổng vốn FDI đăng ký trong 11 tháng năm 2025 đạt gần 33,7 tỷ USD, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm 2024. Khu vực doanh nghiệp tư nhân phục hồi mạnh mẽ với số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường đạt mức kỷ lục gần 300.000 doanh nghiệp.

Đặc biệt, thể chế tài chính ngày càng được hoàn thiện theo hướng chuyển từ "quản lý" sang "quản lý cho kiến tạo", đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục hành chính nhằm huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho những vấn đề mới phát sinh như Trung tâm tài chính quốc tế, thí điểm thị trường tài sản mã hóa...

Dù vậy, vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần được tiếp tục cải thiện. Theo đánh giá của Bộ Tài chính, giải ngân vốn đầu tư công vẫn còn chậm so với yêu cầu. Tính đến ngày 25/12/2025, tỷ lệ giải ngân ước đạt 69,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Sức chống chịu của các doanh nghiệp nhỏ và vừa còn yếu trước áp lực cạnh tranh. Mặc dù số lượng gia nhập thị trường cao, nhưng tỷ lệ doanh nghiệp rút lui tăng 18,6%. Bên cạnh đó, áp lực lạm phát và biến động tỷ giá vẫn luôn hiện hữu do tác động từ kinh tế, chính trị thế giới và thiên tai khắc nghiệt.

Bước sang năm 2026, ngành Tài chính xác định đây là năm "bản lề" quan trọng để tạo ra sự bứt phá cho cả giai đoạn, với mục tiêu cao nhất là phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế từ 10% trở lên. Để hiện thực hóa mục tiêu này, Bộ Tài chính đã đề xuất các định hướng chiến lược để tập trung triển khai.

Theo đó, chính sách tài khóa tiếp tục được điều hành chủ động, mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm; phối hợp đồng bộ, chặt chẽ với chính sách tiền tệ để ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá và mặt bằng lãi suất, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Ngân sách nhà nước tiếp tục được cơ cấu lại theo hướng bền vững; triệt để tiết kiệm chi thường xuyên để dành nguồn lực cho chi đầu tư phát triển và thực hiện cải cách tiền lương, an sinh xã hội. Nguồn lực cũng được ưu tiên bố trí cho các dự án quan trọng quốc gia, hạ tầng chiến lược và các động lực tăng trưởng mới như kinh tế xanh, công nghệ cao…

Ngành Tài chính phấn đấu hoàn thành vượt mức dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2026, tăng ít nhất 10% so với thực hiện năm 2025. Trọng tâm sẽ là hoàn thiện thể chế chính sách thu, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý thuế, đẩy mạnh khai thác các nguồn thu còn dư địa, mở rộng cơ sở thu, đặc biệt đối với các hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số, giao dịch xuyên biên giới.

Trong năm, sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp về thuế, phí, lệ phí nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, kích cầu tiêu dùng, nuôi dưỡng nguồn thu bền vững. Cùng với đó, đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh, chuyển từ cơ chế "tiền kiểm" sang "hậu kiểm", giảm tối đa các hoạt động thanh tra, kiểm tra chồng chéo nhằm tạo môi trường thông thoáng cho doanh nghiệp phát triển.

Tập trung đáp ứng yêu cầu nâng hạng thị trường chứng khoán trong năm 2026

Đối với chi ngân sách, công tác điều hành chi chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả trong phạm vi dự toán được Quốc hội quyết nghị, đáp ứng đầy đủ nguồn lực cho các nhiệm vụ thường xuyên và nhu cầu phát sinh trong năm. Yêu cầu là triệt để tiết kiệm các khoản chi thường xuyên, hội họp, khánh tiết để dành nguồn lực cho các nhiệm vụ chi cấp thiết, đột xuất và đầu tư phát triển; sử dụng hiệu quả nguồn tích lũy thực hiện cải cách tiền lương từ năm 2026 để ổn định đời sống cán bộ, công chức.

Bộ Tài chính xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị quan trọng. Theo đó, sẽ tập trung bố trí vốn cho các dự án quan trọng quốc gia, hạ tầng chiến lược, quyết liệt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh phân bổ và giải ngân ngay từ đầu năm; phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao.

Một nhiệm vụ cấp bách nữa là tập trung mọi nguồn lực để đáp ứng các yêu cầu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam vào tháng 9/2026. Đồng thời, triển khai hiệu quả Trung tâm tài chính quốc tế và thí điểm thị trường tài sản mã hóa để đa dạng hóa kênh huy động vốn cho nền kinh tế.

Với những định hướng rõ ràng và quyết tâm chính trị cao, chính sách tài chính năm 2026 được kỳ vọng sẽ không chỉ là công cụ điều tiết kinh tế, mà còn là động cơ chính thúc đẩy Việt Nam tiến vào kỷ nguyên tăng trưởng mới.