Thị trường lấy lại nhịp tăng
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang bước qua giai đoạn trầm lắng và ghi nhận nhịp phục hồi rõ nét trong năm 2025. Theo ông Nguyễn Đình Duy - Giám đốc, Chuyên gia phân tích cao cấp từ VIS Ratings, tính đến giữa tháng 10, giá trị phát hành mới đã gần bằng cả năm 2024, cho thấy dòng vốn trung - dài hạn qua kênh trái phiếu đang trở lại mạnh mẽ. Dự phóng tổng lượng phát hành trong cả năm nay có thể tăng từ 10 - 15% so với năm trước, phản ánh xu hướng mở rộng của cả bên cung lẫn bên cầu trên thị trường.
Động lực từ phía cung chủ yếu đến từ hai nhóm chủ lực là ngân hàng thương mại và doanh nghiệp bất động sản. Các ngân hàng phát hành trái phiếu nhằm cải thiện chỉ số an toàn vốn và gia tăng nguồn vốn trung - dài hạn, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng vẫn được kiểm soát chặt. Trong khi đó, nhóm bất động sản, sau giai đoạn đầy thách thức 2022 - 2023, đã và đang tích cực tái cấu trúc, huy động vốn mới để khởi động lại các dự án. Hai nhóm này tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt, tạo sức bật cho toàn thị trường.
 |
| Nguồn: Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, VIS Rating. Đồ họa tư liệu |
Ở chiều ngược lại, niềm tin của nhà đầu tư - yếu tố từng suy giảm mạnh trong giai đoạn khủng hoảng đang dần được khôi phục, nhờ khung pháp lý ngày càng chặt chẽ và minh bạch hơn. Theo ông Duy, từ Nghị định 65/2022/NĐ-CP đến Luật Chứng khoán và Luật Doanh nghiệp sửa đổi, cùng Nghị định 245/2025/NĐ-CP về phát hành ra công chúng, các quy định mới đã nâng cao tiêu chuẩn công bố thông tin, điều kiện phát hành và cơ chế giám sát. Nhờ vậy, nhà đầu tư có thêm công cụ để đánh giá năng lực, độ rủi ro và tính tuân thủ của tổ chức phát hành. Khi nền tảng pháp lý và tâm lý thị trường cùng được củng cố, trái phiếu doanh nghiệp đang dần lấy lại vị thế là kênh huy động vốn trung - dài hạn quan trọng của nền kinh tế.
Triển vọng năm 2026 cũng được nhìn nhận khá tích cực. Theo chuyên gia từ VIS Ratings, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn trong năm tới ước đạt hơn 210.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 15% tổng lượng trái phiếu đang lưu hành. Trong đó, nhóm bất động sản chiếm khoảng 100.000 tỷ đồng, gần một nửa quy mô toàn thị trường.
“Quy mô này không tạo áp lực lớn lên khả năng trả nợ, bởi nền tảng thị trường đang được cải thiện rõ rệt. Thị trường bất động sản đã ấm lên, giúp doanh nghiệp có điều kiện mở bán các dự án hợp pháp, tạo dòng tiền để cơ cấu tài chính; đồng thời, khung pháp lý hoàn thiện hơn đã tháo gỡ vướng mắc cho các dự án tồn đọng, giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng dễ dàng hơn. Nhờ đó, rủi ro thanh khoản được đánh giá ở mức thấp và trong khả năng kiểm soát” - ông Duy phân tích.
Chu kỳ mới của kênh trái phiếu
Nhận định này cũng được chia sẻ bởi các tổ chức xếp hạng tín nhiệm khác, bà Hoàng Việt Phương - Tổng giám đốc Công ty CP Xếp hạng tín nhiệm S&I Ratings cho rằng, lượng đáo hạn trong năm 2026 không đủ lớn để gây áp lực lên khả năng trả nợ của các tổ chức phát hành. Theo đó, thị trường bất động sản đang dần hồi phục, tạo điều kiện cho các chủ đầu tư mở bán trở lại các dự án đã hoàn thiện pháp lý, đồng thời khung pháp lý mới giúp nhiều doanh nghiệp gỡ được nút thắt vốn và tái tiếp cận dòng tín dụng ngân hàng. Những yếu tố này góp phần giảm đáng kể rủi ro thanh khoản của thị trường, củng cố nền tảng ổn định cho giai đoạn tới.
| Doanh nghiệp phi ngân hàng đối mặt áp lực dòng tiền khi phát hành ngắn hạn Theo ông Nguyễn Đình Duy - Giám đốc, Chuyên gia phân tích cao cấp VIS Ratings, việc huy động vốn ngắn hạn cho dự án dài hạn khiến doanh nghiệp phi ngân hàng dễ gặp rủi ro dòng tiền. Nhà đầu tư cần thẩm định kỹ tài sản bảo đảm, mục đích sử dụng vốn và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp, thay vì chỉ nhìn vào lãi suất cao - yếu tố có thể tạo ảo giác an toàn trong ngắn hạn. |
Bên cạnh yếu tố quy mô đáo hạn, hiện tượng phát hành trái phiếu kỳ hạn ngắn cũng đang thu hút sự chú ý. Ông Duy cho biết, phần lớn lượng phát hành này đến từ khối ngân hàng thương mại, nhằm phục vụ cho hoạt động cho vay ngắn hạn - một thông lệ phù hợp với đặc thù vận hành của ngành tài chính và không gây rủi ro đáng kể. Tuy nhiên, ông Duy đồng thời nhấn mạnh rằng, các tổ chức phát hành cần đảm bảo minh bạch trong công bố thông tin và sử dụng vốn đúng mục đích. Thực tế, Kết luận Thanh tra Chính phủ số 276 công bố mới đây đã chỉ rõ một số trường hợp doanh nghiệp sử dụng vốn sai mục đích, không tuân thủ phương án phát hành, gây rủi ro cho nhà đầu tư và ảnh hưởng tới niềm tin thị trường.
Bà Phương cũng cho rằng, minh bạch thông tin và giám sát chặt chẽ là điều kiện tiên quyết để thị trường phát triển bền vững. Khi nhà đầu tư biết rõ dòng vốn được sử dụng như thế nào, niềm tin thị trường sẽ được duy trì dài hạn - và đó chính là nền tảng cho sự phục hồi thực chất của kênh trái phiếu doanh nghiệp.
Cả hai chuyên gia đều thống nhất rằng giai đoạn 2025 - 2026 sẽ là thời điểm bản lề của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam. Đà phục hồi đang rõ ràng hơn, khung pháp lý vững vàng hơn, trong khi kỷ luật thị trường được siết chặt, buộc các bên tham gia phải minh bạch và chuyên nghiệp hơn. Nếu cơ chế giám sát được thực thi nghiêm túc và các doanh nghiệp duy trì kỷ luật tài chính, thị trường trái phiếu không chỉ lấy lại niềm tin đã mất mà còn có thể trở thành một trụ cột ổn định trong cấu trúc tài chính quốc gia, góp phần đa dạng hóa kênh huy động vốn, giảm áp lực lên tín dụng ngân hàng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế theo hướng bền vững.
