Quyết liệt hơn nữa để thúc giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, với sự tham dự của đại diện 8 bộ, ngành trung ương và 31 địa phương.

Liên tục rà soát, đôn đốc và thúc đẩy tiến độ giải ngân

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh, vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng nguồn đầu tư công của cả nước. Do đó, việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn này không chỉ là yêu cầu cấp thiết để thúc đẩy tăng trưởng, mà còn là nhiệm vụ then chốt nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn vay, duy trì uy tín quốc gia với các đối tác quốc tế.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương phát biểu khai mạc hội nghị. Ảnh: Đức Minh

Từ đầu năm đến nay, kết quả giải ngân đầu tư công có chuyển biến tích cực, song vẫn chưa đạt yêu cầu đề ra. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hàng loạt nghị quyết, công điện và chỉ đạo nhằm tháo gỡ khó khăn, nhưng tiến độ thực hiện vẫn còn chậm.

Theo kế hoạch, Thủ tướng Chính phủ sẽ chủ trì hội nghị toàn quốc về giải ngân vốn đầu tư công, do đó, cuộc họp tại Bộ Tài chính lần này cũng là hoạt động nhằm chuẩn bị, đóng góp nội dung quan trọng cho phiên họp cấp quốc gia sắp tới.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh: “Mục tiêu hoàn thành giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025 là nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Để đạt được, chúng ta phải liên tục rà soát, đôn đốc và thúc đẩy tiến độ giải ngân, đặc biệt là đối với vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài”.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương đề nghị các bộ, ngành và địa phương tập trung thảo luận thẳng thắn, thực chất, làm rõ nguyên nhân vì sao nhiều vướng mắc về cơ chế, quy định đã được tháo gỡ, nhưng kết quả vẫn chưa được cải thiện rõ rệt.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương đề nghị các bộ, ngành, địa phương tập trung thảo luận, tìm giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Ảnh: Đức Minh

Thứ trưởng yêu cầu, các đơn vị phân loại giải pháp theo 2 nhóm: giải pháp ngắn hạn, cấp bách cần thực hiện ngay trong hơn 2 tháng còn lại của năm 2025, nhằm tăng tốc giải ngân trong quý IV và giải pháp dài hạn, căn cơ, áp dụng cho giai đoạn sau năm 2025, nhằm xử lý triệt để những tồn tại kéo dài, bảo đảm tiến độ giải ngân bền vững hơn.

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, dù hệ thống pháp lý, cơ chế điều hành đã được hoàn thiện đáng kể, nhưng nhiều “điểm nghẽn” vẫn tồn tại, như: công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, quy trình thủ tục đầu tư, hay phối hợp giữa các cấp, các ngành. Đây là những nguyên nhân truyền thống, nhưng chậm được khắc phục, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả thực hiện vốn đầu tư công.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương khẳng định, hội nghị là dịp để các bộ, ngành và địa phương chia sẻ kinh nghiệm, nhận diện vướng mắc, đề xuất giải pháp thiết thực, đồng thời giúp Bộ Tài chính tổng hợp báo cáo toàn diện trình Thủ tướng và Chính phủ. Báo cáo này sẽ chỉ rõ nguyên nhân khách quan và chủ quan, kèm theo đề xuất cụ thể, để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công nói chung và vốn ODA nói riêng trong thời gian tới.

“Chúng ta đã đi gần hết nhiệm kỳ này, nhưng một số tồn tại vẫn lặp lại qua các năm. Mục tiêu là sang năm tới, chúng ta không còn phải bàn lại những vấn đề cũ, mà phải chuyển sang cách làm mới, hiệu quả hơn” - Thứ trưởng Trần Quốc Phương đề nghị.

Giải ngân vẫn chậm, nhiều “điểm nghẽn” cần tháo gỡ

Báo cáo tại hội nghị, ông Vũ Hoàng Nam - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết, các bộ, ngành, địa phương đã được giao rà soát, tháo gỡ vướng mắc, bảo đảm tiến độ, đặc biệt với các dự án ODA. Nhiều tổ công tác, hội nghị trực tuyến đã được triển khai nhằm thúc đẩy giải ngân. Cùng với đó, các chính sách mới như Luật số 90/2025/QH15 và Nghị định số 242/2025/NĐ-CP được ban hành, tăng phân cấp, đơn giản hóa thủ tục, hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo điều kiện đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2025.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính) Vũ Hoàng Nam báo cáo tại hội nghị. Ảnh: Đức Minh

Bộ Tài chính luôn coi công tác giải ngân vốn đầu tư công, cả trong nước và nước ngoài, là nhiệm vụ trọng tâm nhằm góp phần hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Theo ông Nam, thời gian qua, Bộ đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp thúc đẩy tiến độ giải ngân, ban hành hàng loạt công văn, công điện đôn đốc các bộ, ngành, địa phương khẩn trương phân bổ, nhập dự toán và giải ngân vốn.

Trong bối cảnh sáp nhập đơn vị hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Tài chính đã chủ động hướng dẫn, xử lý các vấn đề liên quan đến hợp đồng vay lại, phối hợp với nhà tài trợ điều chỉnh thỏa thuận vay nước ngoài, bảo đảm tính liên tục trong thực hiện dự án.

Bộ Tài chính cũng thường xuyên làm việc trực tiếp với các bộ, địa phương và nhà tài trợ lớn để tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ giải ngân các dự án ODA, vốn vay ưu đãi. Về thủ tục, Bộ đã rà soát quy trình xử lý hồ sơ rút vốn, rút ngắn thời gian giải quyết xuống còn 1 ngày làm việc đối với hồ sơ hợp lệ, đảm bảo tiến độ và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.

Thông tin tại hội nghị, ông Nam cho biết, tính đến ngày 14/10/2025, tổng kế hoạch vốn nước ngoài năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ giao là hơn 23.416 tỷ đồng, trong đó các bộ, ngành được giao 11.060 tỷ đồng và địa phương được giao 12.356 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, 15 bộ, ngành, địa phương được giao kế hoạch vốn năm 2024 kéo dài trị giá 2.178,051 tỷ đồng, trong đó bộ, ngành là 1.653,303 tỷ đồng, địa phương là 524,748 tỷ đồng.

Theo số liệu trên hệ thống Tabmis, tính đến hết ngày 14/10/2025, tỷ lệ nhập dự toán trên Tabmis chi tiết theo dự án so với kế hoạch vốn nước ngoài được giao của các bộ, ngành, địa phương đạt 85,63%, trong đó bộ, ngành đạt 78,35%, địa phương đạt 92,14%.

Một số đơn vị như Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội… đã phân bổ 100% kế hoạch vốn, trong khi một số địa phương như Lai Châu, Đồng Nai chưa thực hiện.

Mặc dù khá quyết liệt, song tính đến ngày 14/10/2025, tỷ lệ giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài của các bộ, ngành, địa phương mới đạt 18,68%. Có 5 bộ, ngành, địa phương đến nay vẫn chưa giải ngân kế hoạch đầu tư công vốn nước ngoài năm 2025 (Bộ Ngoại giao và các tỉnh Lai Châu, Hưng Yên, Đồng Nai, Tây Ninh).

Ước đến hết tháng 10/2025, tỷ lệ giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài đạt khoảng 20% kế hoạch vốn được giao, thấp hơn so với cùng kỳ các năm 2022, 2023 và 2024, tương đương tỷ lệ giải ngân năm 2021. Tỷ lệ giải ngân tăng qua từng tháng, nhưng chủ yếu tăng nhiều trong quý III/2025. Tỷ lệ giải ngân này thấp hơn nhiều so với mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 273/NQ-CP, đòi hỏi các bộ, ngành, địa phương và các chủ dự án cần triển khai các biện pháp quyết liệt hơn nữa để hoàn thành được nhiệm vụ giải ngân.

Để tăng tốc giải ngân những tháng cuối năm, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh thủ tục đầu tư, hoàn thiện hồ sơ pháp lý dự án; chủ động phối hợp với nhà tài trợ tháo gỡ vướng mắc; kiểm soát chặt tiến độ, kịp thời báo cáo các vấn đề phát sinh và tập trung giải ngân dứt điểm các dự án đủ điều kiện, bảo đảm hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn năm 2025.