Kênh trú ẩn đối diện nhiều biến số

Giá vàng trên thị trường thế giới lại tiếp tục xác lập đỉnh mới trong tuần này, khi chạm mốc 3.750 USD/ounce trong phiên ngày 23/9. Động lực chính đến từ kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ còn hạ lãi suất trong những tháng cuối năm do lo ngại thị trường lao động Mỹ suy yếu, tạo dư địa cho chính sách tiền tệ nới lỏng.

Ngoài ra, thị trường vàng còn được hỗ trợ bởi bối cảnh thương mại toàn cầu phức tạp. Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và các đối tác có thể kéo dài, chưa thể giải quyết sớm, nhất là với một Tổng thống khó đoán định như ông Donald Trump. Rủi ro địa chính trị đang xảy ra với tần suất ngày càng cao hơn cũng củng cố vai trò kênh trú ẩn an toàn của kim loại quý này.

Tuy nhiên, sự hấp dẫn của vàng chưa hẳn bền vững. Dù các chuyên gia dự báo, Fed có thể giảm lãi suất thêm 50 điểm cơ bản tại 2 kỳ họp còn lại trong năm 2025, đưa lãi suất điều hành về vùng thấp hơn đáng kể so với năm ngoái, song Chủ tịch Fed Jerome Powell tại cuộc họp hôm 18/9 từng nhấn mạnh, việc hạ lãi suất 25 điểm cơ bản mang tính “quản trị rủi ro” hơn là một động thái khẩn cấp. Một số quan chức Fed cũng cảnh báo, dư địa cắt giảm lãi suất không còn nhiều, bởi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 tăng 2,9%, hay chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) cốt lõi tháng 7 ở mức 2,6%, đều cao hơn mục tiêu 2%.

Dự báo tăng trưởng tín dụng bứt tốc là “chất xúc tác” cho nhóm cổ phiếu ngân hàng. Ảnh: DŨNG MINH

Ở trong nước, diễn biến giá vàng không đơn thuần phản ánh diễn biến trên thị trường quốc tế. Tâm lý kỳ vọng đã kéo giá vàng trong nước tăng 60% từ đầu năm, trong khi giá vàng thế giới mới tăng gần 43%. Theo quy đổi tỷ giá ngày 23/9, mỗi lượng vàng theo giá quốc tế tương đương 119,6 triệu đồng, vẫn thấp hơn khoảng 15 triệu đồng/lượng so với giá bán vàng miếng SJC trên thị trường.

Trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước đang có những bước đi rốt ráo trong cải cách quản lý thị trường vàng với loạt giải pháp, từ xóa bỏ cơ chế độc quyền; cho phép doanh nghiệp, ngân hàng thương mại đủ điều kiện được nhập khẩu và sản xuất vàng miếng; xa hơn có thể còn là thành lập sàn giao dịch vàng...

Ngoài vàng, kênh tiền gửi cũng là lựa chọn phổ biến mỗi khi bất định gia tăng. Tuy nhiên, theo chuyên gia của Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam, áp lực từ nhu cầu tín dụng tăng cao cùng với rủi ro lạm phát gia tăng sẽ khiến việc duy trì mặt bằng lãi suất thấp trở nên khó khăn và thách thức hơn trong trung hạn. Dù vậy, dự báo lãi suất huy động vẫn sẽ đi ngang trong ngắn hạn và có thể tăng lại vào cuối năm. Trong khi đó, lãi suất cho vay vẫn duy trì ở mức thấp ít nhất cho tới hết năm nay.

Cơ hội không chia đều

Thị trường chứng khoán được đánh giá hưởng lợi rõ hơn trong trung và dài hạn sau quyết định hạ lãi suất của Fed. Tại Việt Nam, từ sau tháng 4/2025, VN-Index đã tăng và có thời điểm tiến sát mốc 1.700 điểm. Thanh khoản bùng nổ, bình quân đạt hơn 40.000 tỷ đồng/phiên cũng phản ánh sức hút lớn của dòng tiền.

FTSE Russell sẽ công bố báo cáo phân loại quốc gia sau khi thị trường Mỹ đóng cửa hôm 7/10 tới (ngày 8/10/2025 theo giờ Việt Nam). Theo ông Nghiêm Bảo Nam, chuyên gia phân tích của Công ty Chứng khoán Nhất Việt (VFS), dù đã tăng hơn 60% từ đầu năm, nhưng chỉ số P/E của VN-Index hiện vẫn thấp hơn mức trung bình của nhiều thị trường mới nổi sau nâng hạng.

Dù câu chuyện nâng hạng vẫn còn phụ thuộc vào ý chí của các tổ chức, nhà đầu tư ngoại, song có thể thấy rõ rằng, nhiều yếu tố ngoại sinh đang hỗ trợ tích cực cho thị trường, đặc biệt là môi trường lãi suất toàn cầu đang ở vùng thấp, các nền kinh tế lớn như Mỹ, châu Âu, Trung Quốc đều ưu tiên tăng trưởng. Việt Nam cũng đi theo xu hướng này, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đến tháng 8 đã tăng gần 12%, dự kiến cả năm có thể đạt khoảng 17%.

Ông Nam cho rằng, tỷ giá dù tăng khá mạnh trong thời gian qua, nhưng đây cũng là yếu tố hỗ trợ xuất khẩu, giúp dòng ngoại tệ cải thiện. Một khác biệt về dòng tiền ở giai đoạn hiện nay là khối ngoại chỉ chiếm khoảng 10% giao dịch, trong khi dòng vốn tổ chức trong nước ngày càng chiếm tỷ trọng cao hơn. Đồng thời, chuyên gia của VFS cũng kỳ vọng, dòng vốn ngoại sẽ quay lại khi lãi suất toàn cầu giảm.

Tuy nhiên, cơ hội không trải đều cho tất cả. Số liệu thống kê của VFS từ mức đáy của năm (tháng 4/2025) đến nay cho thấy, chỉ khoảng 55% cổ phiếu tăng giá. Đánh giá về triển vọng thị trường quý IV/2025, chuyên gia VCBS nhận định, quý cuối năm sẽ chứng kiến sự phân hóa theo từng ngành và nhóm vốn hóa. Các nhóm được hưởng lợi từ đầu tư công, tiêu dùng nội địa và xu hướng công nghệ có thể trở thành “ngòi nổ” mới của dòng tiền. Ngược lại, những ngành có biên lợi nhuận suy giảm hoặc chưa kịp thích ứng với biến động chi phí sẽ khó bứt phá.

Nhóm cổ phiếu bất động sản nhà ở được hỗ trợ bởi các giải pháp pháp lý quyết liệt, nguồn cung cải thiện, trong khi nhu cầu vẫn ở mức cao nhờ môi trường lãi suất thấp và nhiều chính sách tháo gỡ. Đặc biệt, dự báo tăng trưởng tín dụng bứt tốc là “chất xúc tác” cho nhóm cổ phiếu ngân hàng. VCBS chỉ ra, biên lãi ròng (NIM) tạo đáy trong quý II và đang phục hồi dần, tỷ lệ nợ xấu giảm và hoạt động thu hồi nợ diễn biến thuận lợi.

Ngành chứng khoán được hưởng lợi khi kết quả kinh doanh kỳ vọng cải thiện trên tất cả các mảng, từ môi giới đến tự doanh và ngân hàng đầu tư. Doanh thu môi giới tăng trưởng nhờ phí cạnh tranh, dư nợ margin mở rộng, cùng sự sôi động của hoạt động IPO.

Trong khi đó, ngành tiêu dùng thực phẩm tiếp tục được hưởng lợi từ chính sách ưu đãi và xu hướng phục hồi cầu nội địa vào cuối năm. Đáng chú ý, các doanh nghiệp chăn nuôi có nhiều triển vọng trong kinh doanh khi giá heo hơi vẫn ở vùng cao. Ngành dầu khí được đánh giá khả quan nhờ nhu cầu và đơn giá thuê giàn tăng, với câu chuyện phát triển mỏ mới và nhập khẩu LNG nhằm bảo đảm an ninh năng lượng.

Cùng với mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả nước ở phía trước, chuyên gia của VCBS khuyến nghị, chiến lược đầu tư theo vốn hóa phù hợp vào các tháng cuối năm 2025 là tập trung vào các cổ phiếu vốn hóa lớn, đặc biệt là nhóm ngành mang tính nội lực của Việt Nam như ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, bán lẻ tiêu dùng và xây dựng.

Cơ hội từ những lớp tài sản mới

Việt Nam đang bước vào giai đoạn thí điểm 5 năm cho thị trường tài sản mã hóa sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP. Đây là dấu mốc quan trọng, đặt nền móng để dịch chuyển hoạt động giao dịch hàng tỷ USD từ các sàn nước ngoài về trong nước.

Ông Michael Kokalari - Giám đốc Phân tích của VinaCapital cho rằng, việc ban hành khung pháp lý mới cùng sự ra mắt nền tảng blockchain quốc gia NDAChain là bước đi cho thấy quyết tâm đưa tài sản số trở thành một phần hợp pháp của hệ thống tài chính. NDAChain phục vụ giao dịch tiền mã hóa bằng VND, đồng thời mở đường cho token hóa các tài sản quen thuộc như trái phiếu, chứng chỉ quỹ, tín chỉ carbon hay hóa đơn thương mại.

Theo VinaCapital, cơ hội không chỉ đến từ giao dịch tiền mã hóa, mà còn từ việc hình thành mô hình “ngân hàng tài sản số”, khi các ngân hàng trong nước tham gia lưu ký, thanh toán, cho vay. Các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, bất động sản, quản lý chuỗi cung ứng cũng có thể tận dụng token hóa để huy động vốn. Nếu triển khai đúng hướng, Việt Nam không chỉ kiểm soát rủi ro, mà còn có thể mở ra thị trường tài sản số minh bạch, thanh khoản cao và gắn kết chặt chẽ với hệ thống tài chính quốc gia.