Bệ phóng cho thị trường vốn
Hôm qua ngày 8/10 (theo giờ Hà Nội), thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được FTSE Russell nâng hạng lên nhóm thị trường mới nổi (Emerging Market), đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tiến trình cải cách thị trường vốn. Theo phân tích từ SSI Research, sự kiện này không chỉ mang tính biểu tượng mà còn phản ánh sự chuyển mình mạnh mẽ của thị trường vốn Việt Nam, qua đó mở ra triển vọng tăng trưởng bền vững cho giai đoạn 2026 và những năm tiếp theo.
Một trong những yếu tố giúp Việt Nam đạt được cột mốc này là tiến trình cải cách thể chế toàn diện, đặc biệt trong lĩnh vực pháp lý và cơ chế vận hành. Những thay đổi đáng chú ý gần đây như Thông tư 03/2025/TT-NHNN và Thông tư 25/2025/TT-NHNN đã xóa bỏ yêu cầu hợp pháp hóa lãnh sự, công nhận kết nối SWIFT và cho phép ngân hàng lưu ký toàn cầu quản lý tài khoản của nhà đầu tư nước ngoài. Các cải cách này giảm đáng kể rào cản gia nhập, chi phí vận hành và tăng tính tiếp cận của khối nhà đầu tư quốc tế.
 |
| Nguồn: SSI Research. |
Bổ sung cho tiến trình đó, Nghị định 245/2025/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 155/2020) tiếp tục mang lại cải cách sâu rộng về cấu trúc thị trường: không cho phép tỷ lệ sở hữu nước ngoài thấp hơn quy định pháp luật, yêu cầu công bố tỷ lệ sở hữu hằng ngày bởi Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), đồng thời xây dựng khuôn khổ pháp lý cho cơ chế Đối tác bù trừ trung tâm (CCP) dự kiến vận hành quý I/2027.
| Song song với cải cách thể chế, chính sách vĩ mô đang củng cố nền tảng tăng tốc mới. Ngân hàng Nhà nước duy trì lãi suất thấp, hỗ trợ tăng trưởng tín dụng 19–20%, trong khi Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công và gia hạn giảm 2% thuế VAT đến hết 2026. Cùng với kỳ vọng Fed nới lỏng, tỷ giá ổn định và chi phí vốn thấp đang tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn ngoại quay lại thị trường. |
Cùng với việc triển khai Hệ thống giao dịch KRX và mô hình thanh toán không yêu cầu ký quỹ 100% đối với nhà đầu tư nước ngoài (non-prefunding)... những thay đổi này giúp thị trường tiệm cận chuẩn mực quốc tế về minh bạch, quản trị rủi ro và hiệu quả vận hành.
Theo SSI Research, trước kỳ rà soát tháng 3/2026, một số yếu tố kỹ thuật vẫn được hoàn thiện, đặc biệt là việc đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài. Hội đồng IGB của FTSE Russell đã xem xét phản hồi liên quan đến vai trò hạn chế của các công ty chứng khoán toàn cầu tại Việt Nam. Dù đây không phải điều kiện bắt buộc, FTSE nhấn mạnh khả năng mô phỏng chỉ số là yếu tố quan trọng.
Vì vậy, việc cho phép nhà đầu tư tổ chức giao dịch thông qua công ty chứng khoán toàn cầu được coi là cần thiết. Một phương án khả thi là cho phép nhà đầu tư nước ngoài ủy quyền giao dịch thông qua công ty chứng khoán toàn cầu, chỉ cần được cấp mã giao dịch chứng khoán (STC). Việc sửa đổi quy định liên quan có thể hoàn tất trong vài tháng, đủ thời gian để FTSE Russell đánh giá trước kỳ rà soát tháng 3/2026.
Việc được FTSE Russell công nhận không phải là đích đến mà là bệ phóng cho giai đoạn hội nhập sâu hơn của Việt Nam vào hệ thống tài chính toàn cầu. Đây là kết quả của quá trình phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý và FTSE Russell, đặt nền móng cho hạ tầng thị trường hiện đại, đa dạng hóa sản phẩm và tăng cường bảo vệ nhà đầu tư. Với tỷ lệ tín dụng/GDP gần 140%, việc phát triển thị trường vốn sâu rộng giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng, đa dạng hóa kênh huy động vốn và tạo nguồn lực dài hạn cho đầu tư hạ tầng, đổi mới sáng tạo và sản xuất kinh doanh.
VN-Index hướng mốc 1.800 điểm?
Theo SSI Research, năm 2025 đánh dấu giai đoạn chuyển đổi rõ nét của thị trường, từ phục hồi thận trọng sang tăng trưởng bền vững. Tính đến cuối tháng 9, VN-Index tăng 31%, đạt 1.661,7 điểm và lập đỉnh lịch sử 1.711,5 điểm đầu tháng 9. Đà tăng này phản ánh sự cải thiện mạnh mẽ của các yếu tố nền tảng, môi trường chính sách minh bạch và niềm tin của nhà đầu tư. Vốn hóa thị trường tăng 27% so với cùng kỳ, đạt hơn 9,1 triệu tỷ đồng, trong khi giá trị giao dịch bình quân phiên đạt 28,7 nghìn tỷ đồng – mức cao nhất trong ba năm.
 |
| Số lượng tài khoản chứng khoán mở mới liên tục tăng trong năm 2025 |
Dòng vốn nội tiếp tục đóng vai trò chủ đạo, hấp thụ hiệu quả áp lực bán ròng của khối ngoại. Số lượng tài khoản cá nhân đạt 11 triệu, tương đương 10,6% dân số, tăng 17,2% so với đầu năm – phản ánh sự nổi lên của tầng lớp đầu tư nội địa, tương tự mô hình phát triển từng thấy ở Hàn Quốc và Đài Loan trước khi nâng hạng.
Hoạt động cho vay ký quỹ tăng mạnh khi các công ty chứng khoán mở rộng hạn mức đòn bẩy, giúp VN-Index duy trì sức tăng vượt trội so với các thị trường khu vực. Dù khối ngoại vẫn bán ròng với tổng giá trị gần 96,5 nghìn tỷ đồng, sự phân kỳ này không phải điều mới; các giai đoạn 2016 và 2021 từng chứng kiến dòng vốn ngoại quay lại khi vĩ mô ổn định và định giá trở nên hấp dẫn.
Với nền tảng vĩ mô vững vàng, triển vọng thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2026 được đánh giá tích cực. SSI Research dự báo, VN-Index có thể đạt mốc 1.800 điểm, trong bối cảnh định giá còn hấp dẫn: P/E dự phóng 2025 và 2026 lần lượt 13,9 và 12 lần – thấp hơn trung bình 10 năm và dưới ngưỡng hưng phấn của các chu kỳ trước. Cùng với làn sóng IPO lớn của TCBS, VPS, Gelex Infrastructure và sự trở lại của dòng vốn ETF, thanh khoản được kỳ vọng tiếp tục cải thiện, mở rộng chiều sâu và quy mô thị trường.
Việc được FTSE Russell nâng hạng là minh chứng cho nỗ lực cải cách mạnh mẽ của Việt Nam, đồng thời mở ra cơ hội hội nhập sâu hơn với thị trường tài chính toàn cầu. Khi cải cách thể chế, chính sách linh hoạt và niềm tin thị trường cùng hội tụ, thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào chu kỳ phát triển bền vững mới. "Tay cương đã vững, đường đi đã rõ, và làn sóng tăng trưởng tiếp theo chỉ vừa bắt đầu" - Báo cáo của SSI Research viết./.
