Sức bật mới của thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Pháp lý củng cố đà phục hồi

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang cho thấy một diện mạo mới trong năm 2025, với nhiều tín hiệu tích cực cả về quy mô phát hành, thanh khoản lẫn chất lượng tín dụng của các tổ chức phát hành. Sau giai đoạn biến động mạnh giai đoạn 2022 - 2023, các yếu tố nền tảng đã dần được củng cố, tạo điều kiện để thị trường quay lại quỹ đạo tăng trưởng.

Theo ông Phạm Anh Tú - Chuyên gia phân tích từ VIS Rating, những số liệu trong 7 tháng đầu năm phản ánh sự phục hồi rõ rệt. Nếu như năm 2023 từng chứng kiến tỷ lệ trái phiếu chậm trả gần 15% - mức cao kỷ lục trong bối cảnh hàng loạt vụ vỡ nợ gây chấn động, thì sang năm 2024 - 2025, tỷ lệ này đã giảm đáng kể.

“Sự cải thiện đến từ nhiều hướng doanh nghiệp chủ động mua lại trước hạn, tái cấu trúc khoản nợ, chuyển sang vay ngân hàng, tận dụng cơ chế gia hạn của Nghị định số 08/2023/NĐ-CP để kéo dài thời gian thanh toán lên đến 2 năm” - ông Tú giải thích.

Song song đó, ông Tú cho biết sự phục hồi của thị trường bất động sản với khung pháp lý rõ ràng hơn và số dự án được phê duyệt tăng nhanh, cũng hỗ trợ mạnh cho dòng tiền trên thị trường trái phiếu. Theo đánh giá của VIS Rating, nhiều khoản nợ quá hạn đã được doanh nghiệp tích cực xử lý thông qua các biện pháp tái cấu trúc, thanh toán từng phần hoặc đàm phán gia hạn có kiểm soát, cho thấy khả năng xử lý nợ đang dần được khôi phục.

Không chỉ cải thiện về chất lượng tín dụng, thanh khoản thị trường cũng ghi nhận những bước tiến quan trọng. Giá trị giao dịch thứ cấp trung bình duy trì ở mức cao, cho thấy sự sôi động trở lại của các nhà đầu tư trên thị trường. Trên thị trường sơ cấp, hoạt động phát hành tiếp tục tăng trưởng mạnh, với nhiều phiên phát hành ghi nhận quy mô lớn và tốc độ giải ngân nhanh hơn so với cùng kỳ.

Ảnh minh hoạ.

Ông Tú cho rằng, đà phát hành này được thúc đẩy bởi ba yếu tố chính: khối ngân hàng cần bổ sung vốn trung và dài hạn nhằm đảm bảo chỉ số an toàn vốn; các chủ đầu tư bất động sản tận dụng cơ hội từ nhu cầu thị trường và sự thông thoáng pháp lý; và sự gia nhập của nhiều lĩnh vực mới như bất động sản công nghiệp, hạ tầng, vận tải và năng lượng.

Sự mở rộng này góp phần tăng độ đa dạng của thị trường. Tuy nhiên, về cơ cấu, dư nợ vẫn tập trung trên 80% ở hai nhóm ngân hàng và bất động sản. Theo ông Lê Việt Cường - Chuyên gia phân tích tại VIS Rating, đây là dấu hiệu cho thấy vai trò trụ cột của hai ngành này, nhưng đồng thời cũng hàm chứa rủi ro tập trung cao. Trong bối cảnh Chính phủ đặt mục tiêu nâng tỷ lệ dư nợ trái phiếu doanh nghiệp lên 25% GDP vào năm 2030, bài toán phân bổ rủi ro và mở rộng phát hành sang các ngành khác trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Đa ngành thúc đẩy tăng trưởng

Liên quan đến quyền lợi nhà đầu tư, theo ông Cường, các quy định mới yêu cầu tổ chức phát hành minh bạch hơn về tình trạng sử dụng vốn, cam kết thanh toán và công bố thông tin. Đại diện trái chủ buộc phải đóng vai trò giám sát tích cực hơn, từ đó góp phần bảo vệ nhà đầu tư cá nhân. Việc nhiều khoản nợ lớn được xử lý tích cực thời gian gần đây, chẳng hạn khoản hơn 7.000 tỷ đồng của Vạn Thịnh Phát được hoàn trả trong tháng 6 là tín hiệu quan trọng giúp khôi phục niềm tin vào thị trường.

Ở góc độ ngành nghề, sự hồi phục cũng mở rộng sang khối phi tài chính, đặc biệt trong các ngành bất động sản dân cư và ô tô - hai lĩnh vực đang hưởng lợi từ nhu cầu tiêu dùng nội địa và các chính sách hỗ trợ.

Ngành ô tô và vận tải được dự báo duy trì đà tăng trưởng phát hành trái phiếu khoảng 33% trong năm nay, theo ước tính của một số công ty chứng khoán, nhờ tác động tích cực từ việc giảm thuế nhập khẩu linh kiện từ tháng 7/2025. Ngành năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo, cũng được kỳ vọng sẽ mở rộng đầu tư mạnh mẽ nhờ những điều chỉnh tích cực về cơ chế giá điện.

Lĩnh vực hạ tầng và giao thông cũng đứng trước cơ hội tăng tốc trong nửa cuối năm, khi được hưởng lợi từ sự kết hợp giữa đầu tư công và huy động vốn tư nhân - một xu thế đang được thúc đẩy mạnh mẽ trong chiến lược phát triển kinh tế dài hạn.

Theo ông Tú, những yếu tố trên không chỉ tạo ra đà tăng ngắn hạn, mà còn giúp hình thành một cấu trúc thị trường lành mạnh hơn. Việc siết tiêu chuẩn phát hành, yêu cầu minh bạch thông tin và nâng cao trách nhiệm của đại diện trái chủ đã đặt nền móng cho một môi trường kỷ luật và bền vững.

Đồng quan điểm, ông Cường nhấn mạnh rằng, nếu duy trì tốc độ cải thiện như hiện tại, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể tiến tới một hệ sinh thái vốn chuyên nghiệp, nơi các doanh nghiệp muốn huy động vốn phải đáp ứng các chuẩn mực quản trị tài chính cao hơn, còn nhà đầu tư thì có thêm nhiều công cụ để đánh giá và kiểm soát rủi ro.

Tuy nhiên, cả hai chuyên gia đều lưu ý rằng, dù triển vọng là tích cực, thị trường vẫn tồn tại không ít rủi ro, đặc biệt ở các doanh nghiệp có lịch sử thiếu minh bạch hoặc trong những ngành nhạy cảm như bất động sản và năng lượng. Cơ chế giám sát cần tiếp tục được hoàn thiện để theo kịp tốc độ phát triển, đồng thời nhà đầu tư cần duy trì nguyên tắc thẩm định kỹ lưỡng, lựa chọn tổ chức phát hành uy tín và theo dõi sát sao tình hình tài chính.

Nhìn chung, với sự hỗ trợ từ khung pháp lý ngày càng hoàn thiện và làn sóng tham gia từ nhiều ngành kinh tế, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang dần lấy lại vị thế như một kênh dẫn vốn quan trọng, hiệu quả và bền vững của nền kinh tế.