Tăng cường phân cấp, giao cấp xã triển khai bình ổn giá

Sáng 9/10, tiếp tục phiên họp 50, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giá.

Bổ sung một số dịch vụ vào danh mục Nhà nước định giá

Theo tờ trình của Chính phủ, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá là cần thiết và cấp bách nhằm bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật trong bối cảnh tổ chức lại chính quyền địa phương thành hai cấp và sắp xếp lại hệ thống thanh tra.

Các nội dung sửa đổi liên quan nhiều đến phân cấp thẩm quyền, danh mục hàng hóa - dịch vụ do Nhà nước định giá, điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá và quy định về thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, khả thi của hệ thống pháp luật hiện hành. Các sửa đổi mang tính kỹ thuật nhưng có ý nghĩa thể chế quan trọng, nhằm bảo đảm tính liên thông, linh hoạt và khả thi khi thực thi ở các cấp chính quyền.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tại phiên họp

Một trong những điểm mới là chuyển nhiệm vụ triển khai bình ổn giá từ UBND cấp huyện xuống UBND cấp xã, phù hợp mô hình chính quyền hai cấp.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung tại Phụ lục số 02, cập nhật danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá để thống nhất với các luật chuyên ngành và khắc phục vướng mắc thực tiễn.

Trong đó, Chính phủ đề xuất chuyển thẩm quyền định giá dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên và dịch vụ tồn trữ, tái hóa, vận chuyển, phân phối khí thiên nhiên hóa lỏng từ Bộ Công thương sang UBND cấp tỉnh định giá cụ thể. Cùng với đó, bổ sung dịch vụ hạ tầng khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ số, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá.

Chính phủ cũng đề nghị điều chỉnh thẩm quyền định giá đối với nhóm dịch vụ kiểm định kỹ thuật, an toàn lao động, dịch vụ y tế, giáo dục và nhà ở công vụ, để thống nhất với các luật chuyên ngành mới.

Để phù hợp với Luật Thanh tra 2025, dự thảo Luật bãi bỏ toàn bộ các quy định về thanh tra chuyên ngành giá, đồng thời thay thế bằng cơ chế kiểm tra chuyên ngành. Thời hạn kiểm tra được quy định không quá 15 ngày, trường hợp nội dung phức tạp được gia hạn một lần nhưng không quá 7 ngày.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng sửa đổi tên gọi một số bộ, ngành cho phù hợp cơ cấu tổ chức mới, đồng thời được trình theo thủ tục rút gọn để kịp thời thể chế hóa các chủ trương về sắp xếp bộ máy, phân cấp, phân quyền, tránh khoảng trống pháp lý trong giai đoạn chuyển tiếp.

Thống nhất phân cấp, tăng cường năng lực để triển khai

Thảo luận tại phiên họp, các thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao dự thảo và sự chuẩn bị của cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan thẩm tra. Bên cạnh đó, các ý kiến cũng đề xuất làm rõ một số nội dung để đảm bảo tính thực tiễn, khả thi khi triển khai.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải bày tỏ băn khoăn về tính khả thi khi chuyển thẩm quyền tổ chức bình ổn giá từ cấp huyện sang cấp xã. Với tình trạng năng lực hiện có của cán bộ cấp xã, bà lo ngại sẽ dẫn đến nguy cơ quá tải, khó đảm bảo hiệu quả thực hiện.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga cho rằng việc chuyển thẩm quyền bình ổn giá xuống cấp xã là phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp, song đề nghị Chính phủ phải kiện toàn cơ sở vật chất, nhân lực và bảo đảm điều kiện thực hiện.

Bà cũng nhất trí với quan điểm của cơ quan thẩm tra rằng việc kéo dài thời hạn kiểm tra so với quy định hiện hành là chưa phù hợp với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, trong đó yêu cầu chấm dứt tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo, kéo dài. Do vậy, đề nghị giữ nguyên thời hạn kiểm tra như Luật hiện hành để tránh tác động đến hoạt động doanh nghiệp

Về việc giao thẩm quyền định giá dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên (LNG), Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng đây là lĩnh vực có tính đặc thù rất cao, đòi hỏi phân tích chi phí kỹ thuật phức tạp. Do đó, nên cân nhắc thận trọng về tính khả thi khi giao cho địa phương định giá. Ngoài ra, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần rà soát danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, tránh mở rộng quá mức, và có cơ chế linh hoạt để chuyển dần sang hình thức giá tham chiếu khi thị trường phát triển.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp.

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao Bộ Tài chính và Ủy ban Kinh tế - Tài chính đã chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ dự án Luật Giá (sửa đổi).

Chủ tịch Quốc hội đề nghị bảo đảm tính thống nhất của dự thảo với các luật liên quan, đặc biệt là Luật Thanh tra, Luật Doanh nghiệp, Luật Hàng không dân dụng, Luật Dự trữ quốc gia và các dự án luật đang được Quốc hội xem xét. Đồng thời, phải đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục hành chính, song cần đánh giá kỹ khả năng thực hiện ở cấp xã, không để việc giao quyền vượt quá năng lực của địa phương.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội gợi ý nghiên cứu mở rộng Quỹ bình ổn giá, có thể huy động nguồn ngoài ngân sách; đồng thời đo lường hiệu quả thông qua khảo sát trực tuyến mức độ hài lòng của người dân về công tác điều hành giá.

Thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cảm ơn ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội và các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đồng thời khẳng định sẽ tiếp thu tối đa các ý kiến hợp lý để hoàn thiện dự thảo luật.

Về thời hạn kiểm tra, Bộ trưởng cho biết Bộ Tài chính sẽ tiếp thu theo hướng không kéo dài thời hạn như dự thảo ban đầu, để đảm bảo đúng tinh thần phân cấp, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp”. Về thẩm quyền định giá dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên, Bộ sẽ nghiên cứu phương án tách hai trường hợp - vận chuyển trong một địa phương và liên tỉnh - để quy định phù hợp hơn.

Về giao thẩm quyền bình ổn giá, Bộ trưởng giải thích hiện nay, mỗi tỉnh sau sáp nhập có địa bàn rất rộng. Nếu giao cho cấp tỉnh thực hiện thì rất khó triển khai và phản ứng sẽ chậm, khó đảm bảo bình ổn giá kịp thời khi có biến động. Do đó, “cấp xã vẫn là nơi sát thực tế nhất”. Tuy nhiên, Bộ trưởng bày tỏ đồng thuận với ý kiến của các đại biểu về việc cần thiết phải nâng cao năng lực, đào tạo cán bộ tài chính - kế toán, cơ sở vật chất ở cấp xã, coi đây là điều kiện quan trọng để bảo đảm hiệu quả khi thực thi.