Giải ngân vốn đầu tư công lĩnh vực nông nghiệp: Không chấp nhận lý do trì hoãn

Giải ngân chưa đạt như kỳ vọng

Năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao tổng vốn đầu tư công là 23.381 tỷ đồng. Sau khi kế hoạch đầu tư công năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ giao, ngay từ đầu năm Bộ đã phân bổ 19.531 tỷ đồng cho 330 dự án đầu tư công. Hiện nay, Chính phủ đã trình Ủy ban thường vụ Quốc hội giảm kế hoạch năm 2025 của Bộ là 2.581 tỷ đồng. Như vậy, dự kiến kế hoạch sau điều chỉnh là 20.800 tỷ đồng.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc điều hành sát sao, quyết liệt trong triển khai kế hoạch đầu tư công năm 2025. Nhờ đó, trong 7 tháng đầu năm, Bộ giải ngân 6.780 tỷ đồng vốn đầu tư công, đạt 34,7% kế hoạch vốn Bộ giao và 32,6% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao sau điều chỉnh.

Tuy nhiên, Bộ này cũng đánh giá, kết quả giải ngân có cao hơn tỷ lệ trung bình của các bộ, ngành cơ quan trung ương, nhưng thấp hơn so với mức bình quân chung cả nước.

Lý giải nguyên nhân, Bộ cho biết, ngoài các nguyên nhân chung như: giá vật liệu một số địa phương, đặc biệt là đất, cát, đá tăng lớn, nguồn cung khó khăn; thời tiết không thuận lợi…, thì nguyên nhân chủ yếu vẫn là vướng mắc về tổ chức giải phóng mặt bằng của nhiều dự án mặc dù đã rất cố gắng, nhưng vẫn chưa được tháo gỡ được nhiều trong tháng 7/2025.

Bên cạnh đó, việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, các Ban Quản lý dự án của các địa phương cũng phần nào ảnh hưởng đến việc tổ chức thực hiện dự án, đặc biệt là trong công tác giải phóng mặt bằng.

Từ thực tiễn các địa phương, tại Thanh Hóa, vốn đầu tư công dự kiến đến hết năm đạt khoảng 60% kế hoạch giải ngân. Địa phương nêu khó khăn nằm ở việc giá đất tăng mạnh, khiến tiến độ bị ảnh hưởng. Trong khi đó, tỉnh Cao Bằng cho biết, nhiều dự án tại khu vực Lục Khu hiện mới chỉ giải ngân khoảng 3%, nguyên nhân chủ yếu do thời tiết không thuận lợi kéo dài, ảnh hưởng tới việc triển khai thi công.

Dự án hồ thủy lợi Cánh Tạng sẽ được đưa vào sử dụng vào cuối tháng 8 chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh 2/9. Ảnh tư liệu

Rà soát và kịp thời nhận diện các vướng mắc

Nhận diện vướng mắc, khó khăn trong giải ngân vốn đầu tư công từ nay đến cuối năm 2025, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, qua rà soát, 86 dự án đã báo cáo “có khó khăn, vướng mắc” cần kịp thời tháo gỡ, tập trung một số điểm chính.

Theo đó, một số dự án gặp vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng do chưa hoàn tất thủ tục, chưa phê duyệt phương án đền bù, chi trả tiền chậm hoặc chưa bàn giao mặt bằng sạch để thi công. Nguyên nhân bao gồm sự thay đổi cơ cấu tổ chức hành chính (bỏ cấp huyện trong khi huyện lại là đơn vị chính thực hiện giải phóng mặt bằng), vướng mắc về chính sách đền bù tài sản trên đất hoặc đất không đủ điều kiện bồi thường, cũng như các khó khăn về phối hợp giữa các cơ quan, địa phương, thay đổi đơn giá và chính sách bồi thường...

Một số dự án khó khăn do khan hiếm nguyên vật liệu xây dựng, giá cả biến động tăng cao và không ổn định. Có dự án vướng mắc do trình tự điều chỉnh chủ trương đầu tư, kế hoạch lựa chọn nhà thầu, thiết kế, dự toán hoặc do chưa ký được hiệp định với nhà tài trợ nên chưa có cơ sở để triển khai dự án. Việc sáp nhập và thay đổi bộ máy tổ chức, thiếu con dấu, chưa kiện toàn nhân sự cũng ảnh hưởng đến tiến độ quản lý và thực hiện dự án.

Không những vậy, có dự án phải điều chỉnh thiết kế, dự toán trong quá trình thi công làm ảnh hưởng tiến độ; có dự án chậm do thủ tục sắp xếp bộ máy, chưa kiện toàn lãnh đạo hoặc thay đổi chủ đầu tư do sáp nhập, làm chậm quá trình phê duyệt hồ sơ, giải ngân và triển khai…

Chủ động tháo gỡ điểm nghẽn, không để vốn "nằm chờ"

Với số vốn được giao sau điều chỉnh là 20.800 tỷ đồng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhận định, để giải ngân hết số vốn mà Bộ được giao thực sự là một thách thức.

Với mục tiêu phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch được giao, từ nay đến cuối năm, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tập trung tháo gỡ dứt điểm vướng mắc về công tác giải phóng mặt bằng, nguồn nguyên vật liệu, thủ tục đầu tư của từng dự án cụ thể để triển khai thi công.

Bên cạnh đó, lập điều chỉnh kế hoạch giải ngân chi tiết cho các tháng còn lại của từng dự án và tuân thủ nghiêm kế hoạch giải ngân từng tháng, quý. Các dự án dự kiến khởi công từ nay đến cuối năm 2025, cần lấy mốc trao hợp đồng trước ngày 25/12/2025 để xây dựng lại tiến độ hoàn thành công tác lập, thẩm định; phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án; phê duyệt thiết kế - dự toán; lựa chọn nhà thầu.

Đồng thời, điều chỉnh kế hoạch vốn năm 2025 và kế hoạch trung hạn 2021 - 2025 linh hoạt theo tiến độ giải ngân. Hoàn thành lập kế hoạch đầu tư công trung hạn 2026 - 2030 và công tác chuẩn bị đầu tư giai đoạn 2026 - 2030.

Lãnh đạo Bộ cũng ưu tiên, tập trung làm việc với các địa phương, chủ đầu tư để tháo gỡ, đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng đặc biệt đối với các dự án quy mô lớn, dự án được giao nhiều vốn.

Trong bối cảnh Chính phủ yêu cầu giải ngân tối đa để thúc đẩy tăng trưởng, quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng khẳng định, không thay đổi mục tiêu đã đề ra, giải ngân toàn bộ 100% kế hoạch vốn. "Giải ngân 100% vốn đầu tư công là nhiệm vụ trọng tâm, tuyệt đối không chấp nhận lý do trì hoãn. Nếu làm quyết liệt và đúng cách, sẽ biến đầu tư công thành động lực tăng trưởng thực chất cho nền kinh tế" - ông Trần Đức Thắng cho biết.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng giao Vụ Kế hoạch - Tài chính phối hợp với các đơn vị xây dựng kế hoạch giải ngân chi tiết đến từng tháng, từng nhóm dự án, gắn trách nhiệm cụ thể cho từng đơn vị, chủ đầu tư. Các tổ công tác do thứ trưởng phụ trách sẽ trực tiếp kiểm tra, đôn đốc tháo gỡ khó khăn tại cơ sở.

Bộ cũng yêu cầu các đơn vị đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện thủ tục phê duyệt các dự án khởi công mới, chủ động rà soát, điều chỉnh kế hoạch vốn phù hợp với khả năng giải ngân thực tế, tránh tình trạng “vốn chờ dự án”.