Xây dựng Hải quan Việt Nam “đủ về số lượng, mạnh về chất lượng"

Với vai trò là “người gác cửa nền kinh tế”, trải qua 80 năm xây dựng và phát triển (10/9/1945 - 10/9/2025), Hải quan Việt Nam đã có sự phát triển lớn mạnh, trưởng thành về mọi mặt, đóng góp quan trọng vào thành quả chung của ngành Tài chính, cũng như khẳng định vai trò, vị trí trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tại sự kiện Kỷ niệm 80 năm Hải quan Việt Nam, đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng ghi nhận đóng góp quan trọng của Hải quan vào thành công chung của ngành Tài chính trong nhiều năm qua.

"Hải quan Việt Nam là một trong các đơn vị tiên phong của ngành Tài chính có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược trong mỗi giai đoạn phát triển. Điểm sáng của Hải quan Việt Nam là không ngừng cải cách, chuyển đổi thành công từ mô hình quản lý thủ công sang hiện đại hóa toàn diện, đảm bảo thông quan hàng hóa cho doanh nghiệp, tăng thu ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu" - Bộ trưởng ghi nhận.

Hải quan Việt Nam đẩy mạnh cải cách đáp ứng yêu cầu

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền Chủ tịch nước trao Huân chương Chiến công hạng Nhất tặng Cục Hải quan. Ảnh: ĐỨC MINH.

Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên mới, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng yêu cầu ngành Hải quan cần bám sát và đánh giá kịp thời, toàn diện tình hình kinh tế trong nước, khu vực và thế giới để chủ động dự báo, kịp thời tham mưu Bộ Tài chính; chủ động triển khai hiệu quả các giải pháp phù hợp, khả thi nhằm hoàn thành các chỉ tiêu thu ngân sách nhà nước, góp phần thực hiện thành công các mục tiêu phát triển của đất nước.

Thúc đẩy hợp tác để phòng chống buôn lậu

Ngành Hải quan tiếp tục tăng cường công tác phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng trong nước, hợp tác quốc tế về hải quan trong lĩnh vực phòng, chống buôn lậu, phòng, chống hàng giả, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, kiểm soát ma túy.... thông qua việc ký kết và triển khai có hiệu quả nhiều quy chế phối hợp, thỏa thuận hợp tác, sáng kiến và kế hoạch tăng cường đấu tranh chung.

Để hoàn thành được trọng trách của Hải quan Việt Nam, góp phần hoàn thành sứ mệnh chính trị của ngành Tài chính, Bộ trưởng chỉ đạo ngành Hải quan tập trung, đoàn kết, quyết tâm phát huy mọi nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện pháp luật về hải quan, đảm bảo phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật hải quan; coi đây là bước là đột phá và động lực phát triển.

Ngành Hải quan cũng cần sẵn sàng tâm thế đối mặt với không ít khó khăn, thách thức từ trong nước và quốc tế, đặt ra những yêu cầu cao và nhiệm vụ cấp thiết đối với ngành Tài chính nói chung và Hải quan nói riêng trong thời gian tới. Bộ trưởng đặc biệt quan tâm chỉ đạo Hải quan Việt Nam tăng cường xây dựng lực lượng hải quan tinh nhuệ, hiện đại, có tư duy sáng tạo và đổi mới, chuyên môn nghiệp vụ sắc bén, nghiêm túc chấp hành kỷ cương, kỷ luật công vụ, liêm chính hải quan.

Đồng thời, Bộ trưởng cũng yêu cầu Hải quan Việt Nam cần quan tâm xây dựng tổ chức bộ máy và đội ngũ công chức Hải quan “đủ về số lượng, mạnh về chất lượng”, bản lĩnh, trí tuệ, kỷ cương, trách nhiệm, chuyên nghiệp và liêm chính, làm chủ công nghệ hiện đại, đáp ứng yêu cầu hội nhập và chuyển đổi số toàn diện. Đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế, nâng cao hiệu quả phối hợp với các đối tác trong khu vực và toàn cầu, góp phần tăng cường vị thế Hải quan Việt Nam trên trường quốc tế.

Ngoài ra, Bộ trưởng chỉ đạo Hải quan Việt Nam tiếp tục phát huy vai trò cơ quan tham mưu, giúp việc Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Ban chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Ban Chỉ đạo tạo thuận lợi thương mại (Ủy ban 1899). Thúc đẩy cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục và triển khai các giải pháp đồng bộ để tạo thuận lợi cho thương mại và thúc đẩy giao lưu hàng hóa qua biên giới.

"Tiếp tục chủ động, tăng cường triển khai các kế hoạch, biện pháp giám sát, kiểm soát hải quan nhằm ngăn chặn từ sớm, từ xa và đấu tranh có hiệu quả, triệt phá tận gốc tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, hàng giả, ma túy qua biên giới theo đúng tinh thần chỉ đạo quyết liệt của đồng chí Tổng Bí thư và Chính phủ" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

"Bộ tứ trụ cột" - kim chỉ nam cho mục tiêu cải cách hải quan

Tại buổi lễ, Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ cho rằng, bước vào Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, với những cơ hội và thách thức đan xen, Hải quan Việt Nam xác định “bộ tứ trụ cột” của Bộ Chính trị về phát triển khoa học công nghệ, thúc đẩy kinh tế tư nhân, hoàn thiện pháp luật và đẩy mạnh hội nhập quốc tế là “kim chỉ nam” cho Hải quan Việt Nam trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Văn Thọ cũng khẳng định, trong suốt 80 năm hình thành, xây dựng và phát triển, Hải quan Việt Nam - từ một lực lượng thu thuế và chống buôn lậu ban đầu, đến nay đã trở thành một cơ quan quản lý nhà nước hiện đại, hội nhập sâu rộng, tạo thuận lợi thương mại, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo vệ an ninh quốc gia và chủ quyền biên giới. Ở bất cứ giai đoạn nào, Hải quan Việt Nam luôn luôn kiên định với sứ mệnh “Bảo vệ lợi ích chủ quyền quốc gia”.

Hiện nay, Hải quan Việt Nam quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Chiến lược Phát triển Hải quan đến năm 2030, cụ thể hóa các chỉ đạo tại "bộ tứ trụ cột" liên quan tới lĩnh vực hải quan.

Để đạt được mục tiêu nêu trên, Hải quan Việt Nam tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về hải quan đồng bộ, hiện đại, phù hợp với thực tiễn và yêu cầu hội nhập quốc tế, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và thực thi pháp luật, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, lấy doanh nghiệp và người dân làm trung tâm phục vụ.

"Ngành Hải quan tiếp tục đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa, chuyển đổi số toàn diện, quyết tâm xây dựng và triển khai thành công Hải quan số, Hải quan thông minh, ứng dụng sâu rộng công nghệ hiện đại vào quản lý, giám sát, kiểm tra, kiểm soát hải quan, bảo đảm an ninh kinh tế, chủ quyền quốc gia" - Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ cho biết.

Hiện đại hóa đáp ứng chuẩn mực quốc tế

Trong tiến trình hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, Cục Hải quan đang từng bước triển khai mô hình biên giới thông minh và hải quan xanh theo khuyến nghị của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO).

Trong giai đoạn 2025 - 2030, Hải quan Việt Nam tập trung vào việc cải cách thủ tục hành chính hải quan theo hướng minh bạch, đơn giản, thống nhất và phù hợp với các chuẩn mực cũng như khuyến nghị WCO, nhằm giảm thiểu thời gian, chi phí trong việc thực hiện thủ tục thông quan, đồng thời thúc đẩy giải phóng hàng hóa nhanh chóng.

Hiện nay, ngành Hải quan đã nỗ lực hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về hải quan theo hướng cải cách, đơn giản hoá thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại, thúc đẩy hoạt động xuất khẩu hàng hóa; đáp ứng yêu cầu nội luật hóa các Hiệp định, cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc đã tham gia ký kết, trong đó có các hiệp định thương mại tự do (FTA).

Ngành Hải quan cũng tập trung vào việc triển khai các nhiệm vụ cải cách hiện đại hóa theo Chiến lược Phát triển Hải quan Việt Nam đến năm 2030 và thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh chuyển đối số trong lĩnh vực hải quan. Theo đó, xây dựng đề án mô hình cửa khẩu số cho các cửa khẩu đường bộ; cửa khẩu thông minh tại Lạng Sơn; hoàn thiện đề án hải quan số theo hướng ứng dụng những thành tựu mới về công nghệ, phù hợp với chuẩn mực quốc tế.