Huy động đa dạng, hiệu quả, kịp thời nguồn lực cho công tác phòng, chống thiên tai

Công tác phòng, chống thiên tai đã có những bước phát triển toàn diện, vươn mình, đáp ứng được nhiệm vụ bảo vệ an toàn xã hội và phát triển đất nước. Đặc biệt, từ năm 2016 đến nay, Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển phòng, chống thiên tai với tư duy đổi mới, chuyển từ ứng phó bị động sang quản lý rủi ro tổng hợp và phòng ngừa chủ động ngày càng mạnh mẽ hơn.

Một trong những kết quả nổi bật của giai đoạn này là huy động đa dạng hơn, sử dụng hiệu quả hơn, kịp thời hơn nguồn lực cho công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, góp phần quan trọng nâng cao khả năng chống chịu cơ sở hạ tầng, phục hồi sản xuất, ổn định đời sống nhân dân.

Theo đó, hệ thống công trình phòng, chống thiên tai, nhất là các công trình đê điều, hồ đập, thủy lợi, khu trú tránh bão cho tàu thuyền đã được nhà nước quan tâm đầu tư bằng nhiều nguồn vốn nên đã nâng cao năng lực ứng phó trong phòng chống thiên tai. Hệ thống đê sông trên cả nước có chiều dài hơn 9.690km và hơn 700km kè, gần 1.700 cống; gần 26 nghìn km đê bao, bờ bao chống lũ, ngăn mặn, hàng ngàn cụm tuyến dân cư vượt lũ ở đồng bằng sông Cửu Long và các địa phương.

Bên cạnh đó, hệ thống hồ chứa thủy lợi, thủy điện góp phần điều tiết nước, kiểm soát lũ, giảm thiểu tác động của hạn mặn. Cả nước hiện có có gần 6.500 hồ chứa thủy lợi có dung tích trên 50.000m3 với tổng dung tích khoảng 14,5 tỷ m3 và 110 hồ thủy điện bậc thang với tổng dung tích phòng lũ là 9,35 tỷ m3. Hệ thống liên hồ chứa Sơn La - Hòa Bình - Tuyên Quang - Thác Bà đã hoàn thành và đưa vào vận hành khai thác và nâng mức đảm bảo chống lũ ở Hà Nội với tần suất 500 năm;

Các hồ chứa lớn ở miền Trung đã tham gia điều tiết nước, giảm lũ cho hạ du. Hệ thống công trình thủy lợi Cái Lớn, Cái Bé được Chính phủ đầu tư xây dựng là một sự án “Siêu công trình” với có nhiệm vụ kiểm soát nguồn nước mặn, lợ, ngọt, tạo điều kiện sản xuất ổn định cho các mô hình sản xuất theo hệ sinh thái luân phiên trên vùng diện tích hơn 384.000 ha ở Đồng bằng sông Cửu Long;

Hoàn thành xây dựng đưa vào sử dụng 79 khu neo đậu, tránh trú bão cho tàu cá cấp vùng với công suất neo đậu cho khoảng 50.000 tàu cá và đảm bảo hoạt động tránh trú bão. Hệ thống, mạng lưới thông tin liên lạc với nhiều loại hình đã được đầu tư nâng cấp phủ sóng tới hầu hết trên toàn lãnh thổ, lãnh hải của đất nước. Ngoài ra các cơ sở hạ tầng khác như đường cứu hộ, cứu nạn, nhà trú tránh cộng đồng,… cũng đã được đầu tư bằng nhiều nguồn vốn khác nhau nên từng bước phát huy hiệu quả, góp phần hạn chế thiệt hai do thiên tai gây ra.

Công trình hồ thủy lợi trọng điểm Krông Pách Thượng. Ảnh: Thủy Tiên

Cùng với đó, các địa phương đã ưu tiên bố trí nguồn ngân sách tập trung xử lý các trọng điểm xung yếu về đê điều, công trình phòng, chống thiên tai, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị của các cơ quan tham mưu điều hành phòng, chống thiên tai.

Công tác mua sắm dự trữ các mặt hàng thiết yếu sẵn sàng xuất, cấp khi có tình huống thiên tai được triển khai đảm bảo yêu cầu, hàng dự trữ quốc gia được xuất cấp kịp thời, đủ số lượng, chất lượng.

Đáng chú ý, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã huy động nguồn lực từ ngân sách nhà nước kết hợp với việc vận động các tổ chức quốc tế, quyên góp từ các tổ chức, cá nhân trong, ngoài để khắc phục hậu quả thiên tai kịp thời, hiệu quả.

Trong 5 năm vừa qua (2020-2024), Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Thủ tướng Chính phủ quyết định hỗ trợ 26.265 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương hàng năm cho các tỉnh khắc phục hậu quả thiên tai; hỗ trợ gạo hạt giống cây trồng, thuốc, vắc xin, hoá chất khử trùng từ nguồn dự trữ quốc gia cho các địa phương để khắc phục hậu quả thiên tai: 5.964 tấn gạo, 5.102 tấn hạt giống cho các địa phương hỗ trợ dân sinh, khôi phục sản xuất.

Các quốc gia, tổ chức quốc tế, cá nhân nước ngoài đã cùng chung tay hỗ trợ thiết thực trong hoạt động ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai tại Việt Nam; năm 2020, hỗ trợ 25 triệu USD cho các tỉnh miền Trung; năm 2024, sau bão số 3 - Yagi, hỗ trợ trên 25 triệu USD và hơn 220 tấn hàng cứu trợ (giá trị 2,3 triệu USD). Các nguồn lực hỗ trợ đã được chuyển đến những khu vực và gia đình người dân bị ảnh hưởng, góp phần sớm khôi phục vùng bị thiệt hại do thiên tai gây ra.