Kho bạc Nhà nước: Chủ động kiểm soát chi, tháo gỡ khó khăn thực thi chính quyền địa phương 2 cấp

Kiểm soát chặt chẽ vốn chi thường xuyên, chi đầu tư và huy động vốn

Theo báo cáo từ Kho bạc Nhà nước, trong 7 tháng qua, toàn hệ thống Kho bạc Nhà nước đã thực hiện kiểm soát chi đảm bảo chặt chẽ, kịp thời, đúng quy định; cung cấp số liệu giải ngân hàng ngày cho Bộ Tài chính, lãnh đạo cấp ủy, chính quyền địa phương phục vụ kịp thời công tác quản lý điều hành ngân sách nhà nước. Đồng thời, Kho bạc Nhà nước đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp tích cực góp phần thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; tăng cường kiểm soát chặt chẽ các khoản chi thường xuyên, nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng.

Công chức Phòng Giao dịch số 2 Kho bạc Nhà nước khu vực XVI đang thực hiện đối soát số liệu chi ngân sách với đơn vị sử dụng ngân sách. ảnh: H.T

Đặc biệt, Kho bạc Nhà nước đã tăng cường công tác kiểm tra thường xuyên, kiểm tra đột xuất và giám sát từ xa đối với việc thực hiện thủ tục hành chính trong lĩnh vực kiểm soát chi ngân sách nhà nước, góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ, không gây phiền hà, sách nhiễu cho khách hàng giao dịch; kiểm soát chặt chẽ việc tiếp nhận thành phần hồ sơ kiểm soát chi ngân sách, đảm bảo việc tiếp nhận đúng thành phần, số lượng hồ sơ theo quy định.

Với những giải pháp đã thực hiện, tính đến hết tháng 7/2025, hệ thống Kho bạc Nhà nước đã thực hiện thanh toán khoảng 857.039 tỷ đồng, bằng 54,9% dự toán chi thường xuyên năm 2025 của ngân sách nhà nước qua Kho bạc (1.560.850 tỷ đồng), không bao gồm chi trả nợ, viện trợ, chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính, dự phòng.

Về chi đầu tư, dự kiến đến ngày 31/7/2025, lũy kế vốn đầu tư công năm 2025 thanh toán chi trả qua Kho bạc Nhà nước là 390.175,4 tỷ đồng, bằng 44,2% tổng nguồn vốn thuộc kế hoạch vốn kéo dài và kế hoạch vốn 2025 Thủ tướng Chính phủ giao, thanh toán chi trả qua Kho bạc Nhà nước (kế hoạch là 882.929,6 tỷ đồng); bằng 40,4% tổng nguồn vốn thuộc kế hoạch vốn kéo dài và kế hoạch vốn 2025 Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh giao, thanh toán chi trả qua Kho bạc Nhà nước (kế hoạch là 966.484,9 tỷ đồng).

Ngoài ra, báo cáo từ Kho bạc Nhà nước cũng cho biết, tính đến hết ngày 31/7/2025, lũy kế khối lượng phát hành trái phiếu chính phủ quý III/2025 là 25.860 tỷ đồng, đạt 21,5% kế hoạch quý III/2025 (120.000 tỷ đồng). Tổng khối lượng huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu chính phủ là 227.249 tỷ đồng, đạt 45,4% kế hoạch phát hành năm (500.000 tỷ đồng). Kỳ hạn trái phiếu chính phủ phát hành bình quân năm 2025 là 9,96 năm; lãi suất phát hành bình quân là 2,96%/năm; kỳ hạn còn lại của danh mục trái phiếu chính phủ là 8,85 năm.

Kho bạc Nhà nước đã điều hành ngân quỹ đảm bảo nhu cầu thanh toán, chi trả của ngân sách nhà nước và của các đơn vị giao dịch với Kho bạc bằng cả đồng nội tệ và ngoại tệ; triển khai các nghiệp vụ quản lý ngân quỹ nhà nước theo phương án điều hành được lãnh đạo Bộ Tài chính phê duyệt (gửi có kỳ hạn ngân quỹ nhà nước tạm thời nhàn rỗi tại các Ngân hàng thương mại; mua lại trái phiếu chính phủ); mua ngoại tệ từ các ngân hàng thương mại; quản lý rủi ro trong hoạt động quản lý ngân quỹ; quản lý việc mở tài khoản của Kho bạc Nhà nước tại hệ thống ngân hàng theo quy định…

Kiến tạo hành lang pháp lý hỗ trợ chính quyền địa phương 2 cấp

Không chỉ thực hiện thu, chi ngân sách nhà nước hiệu quả, Kho bạc Nhà nước còn tích cực kiến tạo hành lang pháp lý để hỗ trợ chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm hệ thống tài chính - ngân sách thông suốt, hiệu quả.

Có thể thấy, trong quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vừa qua, các địa phương, đặc biệt ở cấp xã, gặp nhiều khó khăn do sự phức tạp của nghiệp vụ tài chính và thay đổi về cơ cấu tổ chức.

Để đồng hành cùng địa phương, Kho bạc Nhà nước không chỉ ban hành văn bản hướng dẫn, mà còn thiết lập đường dây nóng hỗ trợ, tiếp nhận và xử lý nhanh các yêu cầu từ cơ sở. Đến nay, Kho bạc Nhà nước đã tiếp nhận và xử lý gần 2.000 yêu cầu từ các Kho bạc Nhà nước khu vực, giúp tháo gỡ kịp thời các vướng mắc phát sinh.

Đặc biệt, tại hội nghị trực tuyến với các địa phương về hướng dẫn triển khai các công việc liên quan đến lĩnh vực tài chính - ngân sách khi tổ chức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp đối với cấp xã, do Bộ Tài chính chủ trì được tổ chức mới đây, lãnh đạo Kho bạc Nhà nước đã trực tiếp lắng nghe và giải đáp nhiều nhóm vấn đề trọng yếu.

Cụ thể là việc mở tài khoản, bố trí kế toán tại cấp xã, Kho bạc Nhà nước đã hướng dẫn mở tài khoản theo Nghị định 11/2020/NĐ-CP, Thông tư 18/2020/TT-BTC, đồng thời bổ sung hướng dẫn cụ thể tại Công văn 11357/BTC-KBNN. Các loại tài khoản dành cho khối Đảng, quốc phòng, an ninh… đều được quy định chi tiết, đảm bảo đúng quy định nhưng vẫn linh hoạt theo thực tế địa phương...

Với những nỗ lực đó, Kho bạc Nhà nước không chỉ là “cơ quan kiểm soát chi” thuần túy, mà thực sự trở thành đối tác chuyên môn - pháp lý tin cậy của cấp xã, giúp các địa phương vượt qua những lúng túng ban đầu trong quá trình vận hành mô hình chính quyền mới. Chuyển đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương là bước đi chiến lược nhằm hiện đại hóa nền hành chính quốc gia, hướng tới bộ máy gọn nhẹ, vận hành hiệu quả. Trong hành trình ấy, vai trò kiến tạo và đồng hành của Kho bạc Nhà nước đã góp phần quan trọng tạo nền tảng vững chắc về tài chính - ngân sách tại cấp cơ sở.

Hiện chỉ còn vài tháng nữa là kết thúc năm. Đây cũng là thời điểm Kho bạc Nhà nước bước vào thời kỳ “bận rộn”nhất của năm để kiểm soát chi ngân sách, nhất là kiểm soát, giải ngân nguồn vốn đầu tư công. Theo đó, Kho bạc Nhà nước đang tiếp tục yêu cầu Ban Giao dịch thực hiện tốt nhiệm vụ hướng dẫn, thanh toán, chi trả các khoản chi thường xuyên và chi đầu tư theo đúng quy trình, đúng tiêu chuẩn, định mức, chế độ của nhà nước và đúng thời hạn quy định.

Đồng thời, Ban Giao dịch phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư, ban quản lý dự án để rà soát, thu hồi tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản đối với các khoản tạm ứng đã quá hạn thanh toán, hoặc đã hết thời hạn bảo lãnh tạm ứng. Thực hiện báo cáo số liệu giải ngân theo yêu cầu của Ủy ban Kiểm tra Trung ương theo từng tuần, chi tiết theo từng dự án ngân sách cấp trung ương theo từng nguồn vốn, từng bộ ngành trung ương, địa phương quản lý.

Bên cạnh đó, Kho bạc Nhà nước cũng yêu cầu Ban Quản lý ngân quỹ điều hành ngân quỹ nhà nước đảm bảo nhu cầu thanh toán, chi trả của ngân sách và của các đơn vị giao dịch với Kho bạc (bằng nội tệ, ngoại tệ); triển khai các nghiệp vụ quản lý ngân quỹ nhà nước theo phương án điều hành đã được lãnh đạo Bộ Tài chính phê duyệt. Đặc biệt, bám sát tình hình của thị trường, tình hình thu, chi ngân sách để tổ chức huy động vốn trái phiếu chính phủ với khối lượng phù hợp đảm bảo đáp ứng nhu cầu chi trả nợ gốc của ngân sách trung ương và duy trì hoạt động của thị trường.