Miền Trung: Nhiều địa phương "chạy nước rút" cho đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Tháo điểm nghẽn mặt bằng

Không còn nhiều thời gian cho đến khi dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam chính thức được bấm nút khởi công, chính vì thế các địa phương tại miền Trung đang chạy nước rút để đảm bảo các điều kiện triển khai dự án. Trong đó, bàn giao mặt bằng sạch cho dự án là yếu tố tiên quyết.

Tại TP. Đà Nẵng, dự án đường sắt tốc độ cao có chiều dài hơn 116 km, qua địa bàn 24 xã, phường nên địa phương này đã nhanh chóng triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư phục vụ dự án. Đà Nẵng đã quyết định hình thành 2 dự án thành phần, tiểu dự án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phục vụ Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Theo tính toán sơ bộ, Đà Nẵng dự kiến diện tích thu hồi khoảng 913,17 ha phục vụ dự án, tổng nhu cầu tái định cư khoảng 4.136 lô, xây dựng 33 khu tái định cư, 13 khu nghĩa trang và tổng mức đầu tư của dự án khoảng 19.252 tỷ đồng. Đây là khối lượng công việc khổng lồ mà TP. Đà Nẵng phải thực hiện để đảm bảo công tác bồi thường, hỗ trợ và phục vụ giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật và tái định cư phục vụ dự án.

Các địa phương tại miền Trung đang chạy đua với thời gian để đảm bảo điều kiện triển khai đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Ảnh: Hoàng Anh

Để đáp ứng tiến độ giải phóng mặt bằng, TP. Đà Nẵng triển khai xây dựng ngay các khu tái định cư. Trước đó, Đà Nẵng đã khởi công xây Khu Tái định cư Điện Bàn Bắc, với tổng diện tích gần 47.000 m2, vốn đầu tư hơn 76,1 tỷ đồng. Hiện các địa phương có tuyến đường sắt cao tốc chạy qua tại TP. Đà Nẵng đã hoàn thành việc thành lập Ban chỉ đạo và hội đồng bồi thường thiệt hại, hỗ trợ và tái định cư để chủ động giải phóng mặt bằng cho dự án.

Trong buổi kiểm tra thực địa dự án đường sắt cao tốc mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Phan Thái Bình đã yêu cầu các địa phương tăng tốc thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, tái định cự cho dự án.

Không riêng Đà Nẵng, các địa phương khác tại miền Trung cũng đang khẩn trương xây dựng các khu tái định cư phục vụ cho đường sắt cao tốc, bởi đây là phần việc quan trọng để tháo gỡ nút thắt về giải phóng mặt bằng. Tại Đắk Lắk, sau khi sáp nhập đã xây dựng ngay khu tái định cư cho dự án Đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam đoạn qua địa bàn phường Bình Kiến, với diện tích 4,2 ha. Với chiều dài khoảng 96 km, đi qua địa phận 12 xã, phường nên tổng nhu cầu đất của dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đoạn qua tỉnh Đắk Lắk là khoảng 807,5 ha, hơn 4.143 hộ dân bị ảnh hưởng. Vì thế, nhu cầu khu tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng tại Đắk Lắk là khoảng 86 ha và 3 khu cải táng khoảng 4,2 ha.

Còn tại Quảng Ngãi, địa phương này dự kiến đầu tư xây dựng mới 22 khu tái định cư, với tổng diện tích gần 173 ha để phục vụ dự án. Ngoài ra, còn dự kiến sử dụng 2.046 lô đất trống tại 33 khu tái định cư, khu dân cư đã xây dựng dọc tuyến để ưu tiên tái định cư cho người dân. Khảo sát cho thấy, tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam qua địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có chiều dài tuyến hơn 86 km, đi qua 19 xã và phường. Diện tích đất nằm trong ranh giới dự án là hơn 562 ha; tổng mức đầu tư dự án thành phần gần 11.400 tỷ đồng, trong đó chi phí tái định cư khoảng 1.295 tỷ đồng, với 3.213 lô tái định cư.

Nhiệm vụ chính trị hàng đầu

Để đảm bảo tiến độ phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai mới đây đã yêu cầu các địa phương khẩn trương hoàn thành xác định giá đất cụ thể để phục vụ công tác lập phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng. Đồng thời các địa phương xác định đây là nhiệm vụ chính trị ưu tiên hàng đầu, để đảm bảo kế hoạch tiến độ giải phóng mặt bằng dự án theo chỉ đạo của Trung ương.

Tổng chiều dài tuyến đường sắt tốc độ cao qua địa bàn tỉnh Gia Lai là hơn 115 km, đi qua 18 xã, phường sau sáp nhập. Vì vậy, nhu cầu sử dụng đất là rất lớn, với hơn 758 ha.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Gia Lai, kinh phí giải phóng mặt bằng, đầu tư xây dựng 38 khu tái định cư, 6 khu cải táng và 10 mỏ đất để phục vụ Dự án đường sắt tốc độ cao là 2.501 tỷ đồng.

Hiện Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Gia Lai đã hoàn thiện thủ tục triển khai xây dựng 38 khu tái định cư phục vụ dự án; trong đó, 7 khu đã có quy hoạch chi tiết 1/500; 31 khu còn lại đang hoàn thiện hồ sơ quy hoạch để trình thẩm định phê duyệt. Tổng diện tích 38 khu tái định cư theo quy hoạch là 148 ha, diện tích đầu tư xây dựng là 135 ha để phục vụ tái định cư cho 1.380 hộ dân bị ảnh hưởng giải tỏa tuyến đường sắt; số lô đất dự kiến quy hoạch bố trí tái định cư khoảng 3.173 lô.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Tự Công Hoàng vừa yêu cầu khẩn trương khởi công tất cả các khu tái định cư phục vụ đường sắt tốc độ cao. “Chậm nhất đến đầu tháng 11/2025 phải khởi công tất cả 38 khu tái định cư và 6 khu cải táng, đảm bảo hoàn thành hạ tầng kỹ thuật trước ngày 30/6/2026 ” - ông Hoàng yêu cầu.

Còn tại TP. Đà Nẵng, địa phương này đã thành lập 2 Tổ công tác thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phục vụ dự án Đường sắt tốc độ cao, do hai Phó Chủ tịch UBND Thành phố là ông Hồ Kỳ Minh và ông Phan Thái Bình làm Tổ trưởng. Hai Tổ công tác có nhiệm vụ giúp UBND TP. Đà Nẵng tổ chức triển khai thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đảm bảo tiến độ bàn giao mặt bằng theo quy định tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội và các văn bản hướng dẫn của Trung ương.

Để triển khai dự án, TP. Đà Nẵng cũng đã đề nghị Bộ Xây dựng chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường sắt sớm nghiên cứu, điều chỉnh hướng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đoạn qua địa bàn thành phố. Bởi theo hồ sơ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án thì có một số vị trí vướng hạ tầng, khu di tích hiện trạng. TP. Đà Nẵng cũng đã đề xuất Bộ Tài chính bố trí 19.000 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách trung ương; phần còn lại là 1.209 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách thành phố, để triển khai thực hiện...