"Mở đường" để kinh tế tư nhân phát triển đột phá

Động lực mới từ chính sách

Phát biểu tại hội thảo "Đánh giá 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam", do Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính (Bộ Tài chính) phối hợp với Tổ chức Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS) Việt Nam tổ chức ngày 6/11, tại Hà Nội, TS. Nguyễn Như Quỳnh - Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính cho biết, khu vực kinh tế tư nhân ngày càng khẳng định vai trò là một động lực quan trọng của nền kinh tế nước ta, đóng góp to lớn vào tăng trưởng, đổi mới sáng tạo, tạo việc làm và bảo đảm an sinh xã hội. Quan điểm này đã được khẳng định rõ trong Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Các chuyên gia tham luận tại hội thảo. Ảnh: Đức Việt

Thực tiễn cho thấy, khu vực doanh nghiệp tư nhân trong nước hiện đóng góp khoảng 50% GDP, 30% thu ngân sách, với hơn 940.000 doanh nghiệp và 5 triệu hộ kinh doanh, sử dụng khoảng 82% lực lượng lao động. Trong đó, nhóm doanh nghiệp tư nhân quy mô lớn - tiêu biểu là 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam - giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Dù chỉ chiếm 0,05% tổng số doanh nghiệp, nhóm này lại đóng góp 11,8% doanh thu; 17,4% tổng tài sản và 5,8% lao động của toàn bộ khu vực doanh nghiệp ở Việt Nam.

Năm 2025 đánh dấu năm thứ 3 Báo cáo đánh giá 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam (VPE500) được thực hiện, trong khuôn khổ hợp tác giữa Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính với KAS Việt Nam, cùng sự đồng hành của nhiều chuyên gia, nhà khoa học.

Báo cáo kỳ vọng sẽ cung cấp một bức tranh toàn diện hơn về khu vực doanh nghiệp tư nhân quy mô lớn, góp phần thiết thực vào việc thực hiện thành công Nghị quyết số 68-NQ/TW và thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân trở thành lực lượng chủ lực trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

“Thời gian qua, Bộ Chính trị đã ban hành nhiều nghị quyết trọng tâm nhằm phát triển toàn diện các lĩnh vực. Cùng với các nghị quyết này, hệ thống chính sách mới sẽ tạo thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới” - TS. Nguyễn Như Quỳnh nhấn mạnh.

Đánh giá tình hình triển khai Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, bà Trịnh Thị Hương - Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) cho hay, để hoàn thiện thể chế, mở đường cho phát triển kinh tế tư nhân theo tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15; Chính phủ ban hành Nghị quyết số 138/NQ-CP và Nghị quyết số 139/NQ-CP. Cùng với đó, các địa phương và cơ quan ngang bộ cũng đã chủ động ban hành kế hoạch hành động chi tiết thực hiện.

Trong đó, các chính sách hỗ trợ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh doanh bền vững được cụ thể hóa như: doanh nghiệp được trích 20% thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp để lập quỹ nghiên cứu và phát triển (R&D); khung pháp lý về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với công nghệ mới, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân tham gia nghiên cứu công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, dữ liệu lớn (big data)…

Cơ hội cải cách bắt đầu từ thay đổi tư duy

Theo bà Hương, nhiều cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp vừa và lớn đã được ban hành, như mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân lớn vào các dự án quan trọng quốc gia; đẩy mạnh mô hình hợp tác công - tư (PPP); áp dụng hình thức đặt hàng hoặc đấu thầu hạn chế hoặc chỉ định thầu để thực hiện các lĩnh vực chiến lược; hỗ trợ chi phí đào tạo nhân lực của doanh nghiệp lớn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; xây dựng, tổ chức Chương trình phát triển 1.000 doanh nghiệp tiêu biểu, tiên phong và Chương trình Go Global.

“Tới đây, dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) sẽ mang lại những thay đổi tích cực, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động đầu tư và kinh doanh tại Việt Nam, như giảm thiểu thời gian và chi phí cho các quy trình hành chính, từ đăng ký đầu tư đến cấp phép hoạt động; khuyến khích đổi mới, hỗ trợ các ngành, nghề mới, công nghệ cao và các mô hình kinh doanh sáng tạo, thu hút đầu tư chất lượng. Đồng thời, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, dễ tiếp cận, giảm thiểu rủi ro và tăng cường niềm tin cho nhà đầu tư” - bà Hương chia sẻ.

Còn theo TS. Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, những cơ hội cải cách bắt đầu từ thay đổi tư duy, trong đó, tư duy đối với phát triển nền kinh tế nói chung và phát triển khu vực kinh tế tư nhân nói riêng là cực kỳ quan trọng. Đặc biệt, Nghị quyết số 68-NQ/TW xác định khu vực kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia. Đây là bước đột phá về tư duy phát triển.

Nghị quyết số 68-NQ/TW đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam có 2 triệu doanh nghiệp và có 20 doanh nghiệp lớn tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng, với mục tiêu cao này, thì phải có nhiều người giỏi và bộ máy có năng lực cực kỳ tốt.

“Chúng ta muốn đạt mục tiêu trên, thì cần thay đổi chính sách như thế nào để đạt được?" - TS. Nguyễn Đình Cung đặt vấn đề. Theo ông, Việt Nam cần thay đổi cách thức thực hiện, đó là phải có ít nhất một Bộ và một Bộ trưởng được giao thực hiện nhiệm vụ này, coi đây là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, từ đó chắc chắn sẽ có bước tiên phong trong cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh.

"Có như vậy, chúng ta mới có những chính sách phù hợp, hợp lý và có thể nói là vượt bậc để thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế nhân” - TS. Nguyễn Đình Cung kỳ vọng.