Nhiều kết quả khả quan từ việc sắp xếp lại tài sản công, trụ sở công sau sáp nhập

Nhiều kết quả tích cực bước đầu

Theo tổng hợp của Bộ Tài chính, đến thời điểm đầu tháng 10/2025, đã có 14.059 cơ sở nhà, đất được xử lý sau sắp xếp, bao gồm các hình thức như giao, cho thuê, chuyển đổi công năng hoặc thanh lý theo quy định. Tuy nhiên, vẫn còn 12.283 cơ sở dôi dư cần tiếp tục rà soát, bố trí, xử lý phù hợp với yêu cầu thực tế và quy hoạch phát triển từng địa phương.

Về phương tiện phục vụ công tác chuyên môn, đặc biệt là xe ô tô cấp xã, cả nước hiện có 133 đơn vị hành chính cấp xã được trang bị trên 2 xe ô tô; 548 xã có 2 xe; 2.417 xã được trang bị 1 xe. Tuy nhiên, vẫn còn 222 xã thuộc 9 tỉnh chưa được trang bị xe ô tô. Việc thiếu phương tiện làm ảnh hưởng đáng kể đến khả năng triển khai công vụ, nhất là ở các địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Thực tế ghi nhận, có 3/13 tỉnh thực hiện điều chuyển xe từ cấp tỉnh về xã, 10/13 tỉnh thực hiện mua mới xe trong năm 2025. Ảnh minh họa

Nhằm hỗ trợ khắc phục khó khăn này, ngày 10/9/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1953/QĐ-TTg bổ sung nguồn ngân sách trung ương có mục tiêu cho các địa phương, phục vụ trang bị cơ sở vật chất, xe ô tô và thiết bị chuyên dùng. Bộ Tài chính cũng đã đề nghị các tỉnh chủ động điều hòa xe trong nội bộ; trường hợp không thể điều hòa, thì sử dụng ngân sách địa phương và nguồn được hỗ trợ để mua mới, bảo đảm nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả.

Thực tế ghi nhận, có 3/13 tỉnh thực hiện điều chuyển xe từ cấp tỉnh về xã, 10/13 tỉnh thực hiện mua mới xe trong năm 2025.

Khó khăn không ít

Báo cáo của Bộ Tài chính chỉ ra rằng, dù đã đạt nhiều kết quả tích cực, quá trình triển khai quản lý, sắp xếp tài sản công sau hợp nhất, sáp nhập vẫn đang vấp phải nhiều trở ngại.

Cụ thể, tại nhiều xã, phường, trụ sở làm việc đã xuống cấp nghiêm trọng, diện tích chật hẹp, không đáp ứng yêu cầu hoạt động. Trang thiết bị như bàn ghế, máy tính, thiết bị công nghệ thông tin phục vụ công việc cũng chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, trong khi nguồn tài chính để cải tạo, sửa chữa, nâng cấp hạ tầng hiện vẫn rất hạn chế, đặc biệt là ở những địa phương khó khăn.

Theo quy định, công trình sửa chữa trên 500 triệu đồng phải lập Báo cáo kinh tế - kỹ thuật, nhưng nhiều xã không xác định được đơn vị đủ năng lực, thẩm quyền làm chủ đầu tư, gây ách tắc trong triển khai.

Bộ Tài chính đang rà soát, sửa đổi Nghị định số 98/2025/NĐ-CP (quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước để mua sắm, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp tài sản, trang thiết bị; chi thuê hàng hóa, dịch vụ; sửa chữa, cải tạo, nâng cấp, mở rộng, xây dựng mới hạng mục công trình trong các dự án đã đầu tư xây dựng và các nhiệm vụ cần thiết khác) nhằm hướng dẫn cụ thể hơn về thẩm quyền phê duyệt kinh phí, đặc biệt với các nhiệm vụ có quy mô nhỏ, cần xử lý nhanh, phát sinh đột xuất.

Cũng theo báo cáo của Bộ Tài chính, một trong những rào cản lớn là việc điều chỉnh quy hoạch khi xử lý trụ sở, nhà đất sau sắp xếp khi thủ tục hiện còn phức tạp, nhiều tầng lớp trung gian, dẫn đến việc xử lý kéo dài, làm chậm tiến độ đưa tài sản vào sử dụng.

Về việc này, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 66.2/2025/NQ-CP ngày 28/8/2025 quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về việc điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong thời gian chưa ban hành Luật Quy hoạch (sửa đổi).

Sau khi được Quốc hội thông qua, Luật Quy hoạch (sửa đổi) sẽ giải quyết cơ bản vướng mắc thực tiễn, bảo đảm đồng bộ, thống nhất hệ thống quy hoạch và hoàn thành điều chỉnh quy hoạch tỉnh trong năm 2025, đáp ứng yêu cầu triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Ngoài ra, về bố trí, sắp xếp trụ sở, tài chính và tài sản, việc hợp nhất, sắp xếp theo khu vực và theo địa bàn đơn vị hành chính cấp tỉnh mới dẫn đến đến tình trạng vừa thừa, vừa thiếu trụ sở làm việc và các cơ sở vật chất khác phục vụ hoạt động (hệ thống công nghệ thông tin, công cụ, dụng cụ, phòng làm việc...). Trong khi việc nâng cấp, sửa chữa trụ sở cũng như cung ứng cơ sở vật chất và các điều kiện làm việc khác cho cán bộ, công chức cần có thời gian để triển khai thực hiện.

Hơn nữa, theo hướng dẫn, các đơn vị có thể bố trí, sắp xếp để một đơn vị làm việc ở nhiều trụ sở khác nhau, khắc phục tình trạng trụ sở chưa đáp ứng đủ công năng. Tuy nhiên, việc bố trí một cơ quan làm việc ở nhiều trụ sở cũng ảnh hưởng đến công tác chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo đơn vị.

Giải pháp tháo gỡ, định hướng triển khai đồng bộ

Nhằm giải quyết tận gốc các vướng mắc nêu trên, Bộ Tài chính đã kiến nghị và đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai một số giải pháp trọng tâm.

Cụ thể, Đảng ủy Bộ Tài chính đã có Công văn số 118-CV/ĐUBTC-QLCS ngày 18/9/2025 trình Bộ Chính trị xem xét, cho phép: giao, điều chuyển, chuyển đổi công năng tài sản công trước, cập nhật quy hoạch sau; tạm thời khai thác cơ sở chưa sử dụng qua hình thức cho thuê ngắn hạn; cho phép sử dụng cơ sở dôi dư vào mục đích khác (nếu không phù hợp với y tế, giáo dục, văn hóa…) thông qua giao đất, cho thuê đất; từng bước quy hoạch lại hệ thống công sở theo hướng tập trung, hiện đại, sử dụng hiệu quả.

Với mục tiêu sử dụng tài sản công linh hoạt, hiệu quả, đúng mục đích, Bộ Tài chính tiếp tục yêu cầu các địa phương chủ động rà soát, điều chuyển phương tiện, tài sản trong nội bộ để tránh mua sắm dàn trải, lãng phí. Đồng thời, cần đẩy mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trung ương với chính quyền địa phương trong tổ chức thực hiện. Đây sẽ là yếu tố then chốt giúp khơi thông nguồn lực, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công, đóng góp vào mục tiêu chung là xây dựng nền hành chính hiện đại, tinh gọn và phục vụ người dân ngày càng tốt hơn.