Từ 2026: Cho phép khấu trừ thuế với hàng nông sản, bỏ điều kiện hoàn thuế

Chính sách ưu tiên tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Dù chỉ dài hơn 400 chữ, nhưng 3 nội dung sửa đổi tại Luật được đánh giá là có tác động quan trọng, trực tiếp đến hàng triệu hộ nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực nông sản.

Cụ thể, Luật đưa lại nội dung đã quy định tại Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2016 về việc doanh nghiệp hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không phải tính thuế giá trị gia tăng nhưng được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào khi bán sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường cho doanh nghiệp hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khác.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật.

Cũng trong lĩnh vực nông sản, Luật bỏ nội dung sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu thì áp dụng thuế suất giá trị gia tăng theo mức thuế suất quy định cho sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản đang quy định tại khoản 5 điều 9 Luật Thuế Giá trị gia tăng số 48/2024/QH15.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc sửa đổi quy định về thức ăn chăn nuôi là để đảm bảo sự đồng bộ giữa các loại hàng hóa có cùng mục đích sử dụng như thức ăn chăn nuôi, dược liệu, đồng thời cũng đảm bảo công bằng giữa thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước và thức ăn chăn nuôi nhập khẩu. Từ đó, tạo động lực giúp doanh nghiệp giảm giá bán để hỗ trợ cho người chăn nuôi.

Ngoài ra, Luật bổ sung đối tượng không phải chịu thuế giá trị gia tăng là hàng hóa, dịch vụ của hộ, cá nhân sản xuất, kinh doanh có mức doanh thu năm từ 500 triệu đồng trở xuống để đồng bộ với quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Trong quá trình góp ý, một số đại biểu đánh giá lần sửa đổi này thể hiện quan điểm lựa chọn chính sách theo hướng ưu tiên tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Cơ chế này sẽ khuyến khích sản xuất kinh doanh hàng nông sản ở cả khâu chế biến và thương mại, giảm áp lực về dòng tiền và thủ tục. Tuy nhiên, các đại biểu cũng đề nghị đánh giá kỹ tác động với ngân sách, người dân và doanh nghiệp.

Tại báo cáo giải trình đầy đủ, Chính phủ cho biết quy định này vốn đã được thực hiện ổn định nhiều năm, đảm bảo không vi phạm nguyên tắc của thuế giá trị gia tăng. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước hiện hành, có thể làm ảnh hưởng đến số thu của các địa phương nơi có sản lượng nông nghiệp lớn nhưng lại tăng hoàn thuế từ ngân sách trung ương nên không làm ảnh hưởng đến số thu ngân sách nhà nước về thuế giá trị gia tăng.

Từ năm ngân sách 2026, thực hiện Luật Ngân sách nhà nước mới được Quốc hội thông qua ngày 25/6/2025 thì thuế giá trị gia tăng là khoản thu phân chia sau khi đã trừ số thuế giá trị gia tăng được hoàn, theo nguyên tắc, tiêu chí trong từng giai đoạn do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định. Vì vậy, nội dung sửa đổi này sẽ không gây ảnh hưởng lớn đến nguồn thu ngân sách của địa phương.

Đồng thời, cũng theo Chính phủ, quy định này sẽ góp phần hạn chế gian lận trong hoàn thuế giá trị gia tăng, tránh tình trạng mua bán hóa đơn khống để xin hoàn thuế (nếu bị gian lận trong hoàn thuế thì số thuế giá trị gia tăng được hoàn sẽ lớn hơn số thuế giá trị gia tăng thu được).

Về tác động với người dân và doanh nghiệp, các quy định mới giúp giảm bớt gánh nặng về thủ tục hành chính (thủ tục kê khai, tính nộp, làm hồ sơ hoàn thuế) cho người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, góp phần hỗ trợ hoạt động xuất khẩu nông, lâm, thủy, hải sản khi doanh nghiệp không phải ứng trước tiền để nộp thuế sau đó lại làm thủ tục hoàn thuế, tránh lãng phí thời gian và chi phí cơ hội của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, quy định này sẽ hỗ trợ việc tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cho bà con nông dân, nhất là trong bối cảnh ngành nông nghiệp bị ảnh hưởng nhiều từ hệ quả của thiên tai, mưa lũ kéo dài.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp.

Đảm bảo thu đúng, thu đủ, quản lý chặt chẽ hơn trong hoàn thuế

Riêng đối với việc bỏ điều kiện về hoàn thuế, có ý kiến cho rằng nội dung sửa đổi là tạo thuận lợi cho doanh nghiệp xin hoàn thuế, song đồng thời cũng tạo rủi ro cho ngân sách, tạo ra khoảng trống pháp lý, gây thất thoát ngân sách và bất lợi cho cơ quan thuế trong quản lý hoàn thuế giá trị gia tăng.

Theo Chính phủ, khi sửa Luật vào năm 2024 quy định này được xác định là một trong những giải pháp về quản lý thuế nhằm phòng, chống gian lận trong hoàn thuế trong khi chưa sửa đổi các quy định về quản lý thuế.

Hiện nay, Luật Quản lý thuế (sửa đổi) vừa được thông qua tại Kỳ họp này đã sửa đổi tổng thể và có bổ sung một số quy định nhằm quản lý thuế chặt chẽ hơn đối với người nộp thuế để đảm bảo thu đúng, thu đủ tiền thuế vào ngân sách nhà nước và quản lý chặt chẽ hơn trong hoàn thuế cũng như công tác kiểm tra người nộp thuế.

Bên cạnh đó, tại Điều 13 Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024 đã có quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong khấu trừ, hoàn thuế, trong đó nghiêm cấm hành vi sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp và sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ. Pháp luật quản lý thuế cũng đã quy định cụ thể về các hình thức xử phạt hành chính khi vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm.

Đồng thời, để đảm bảo chặt chẽ và tránh gian lận trong hoàn thuế giá trị gia tăng, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Tài chính nghiên cứu quy định tại các văn bản quy định, hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế đã được Quốc hội thông qua để đảm bảo thu đúng, thu đủ và khuyến khích doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, trong đó có kinh doanh xuất khẩu.

Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.