Kinh nghiệm quốc tế gợi mở hướng đi cho Việt Nam trong lập sàn giao dịch vàng quốc gia

Minh bạch vận hành, gỡ nút thắt nguồn cung

Phát biểu tại toạ đàm, ông Đinh Nho Bảng - Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam đánh giá, những gì diễn ra trên thị trường kim loại quý toàn cầu những năm gần đây một lần nữa chứng minh vai trò lịch sử của vàng là một “hầm trú ẩn” được ưa chuộng khi thế giới có nhiều sự bất định về địa chính trị và kinh tế. Nhu cầu vàng của nhà đầu tư cá nhân, nhà đầu tư tổ chức và các quốc gia có sự gia tăng mạnh mẽ trong hai năm qua, bất chấp những kỷ lục mới của giá vàng không ngừng được thiết lập.

Các chuyên gia trao đổi tại tọa đàm "Phát triển thị trường vàng trang sức và tổ chức sàn giao dịch vàng Việt Nam". Ảnh: Ánh Tuyết.

Kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, việc có một sàn giao dịch vàng hoạt động hiệu quả là một yếu tố quan trọng và cần thiết để phát triển một thị trường vàng trong nước lành mạnh, góp phần vào sự phát triển chung của thị trường tài chính và toàn bộ nền kinh tế. Điều này càng đúng hơn trong những giai đoạn mà thị trường vàng sôi động như hiện nay.

Song hiện tại, Việt Nam vẫn chưa có một sàn giao dịch vàng quốc gia. "Đó là điều trăn trở đối với Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam và các doanh nghiệp trong ngành trong suốt nhiều năm qua" - Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam bày tỏ.

Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam tin tưởng rằng, việc thành lập, quản lý và vận hành một sàn giao dịch vàng sao cho có hiệu quả và lành mạnh sẽ mang lại lợi ích to lớn đối với người dân, nhà đầu tư, doanh nghiệp và nền kinh tế.

Trên thực tế, đa phần các quốc gia dẫn đầu về xuất khẩu vàng nữ trang trên thế giới đều là những nước có sàn giao dịch vàng như: Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ... Nhờ hiệu quả của hoạt động sàn giao dịch vàng, các nước này đảm bảo được nguồn cung vàng nguyên liệu cho sản xuất nữ trang xuất khẩu, tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động, mang lại nguồn thu ngoại tệ lớn, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế.

Bởi vậy, một sàn vàng quốc gia là mong muốn chính đáng của các doanh nghiệp trong ngành vàng Việt Nam, nhất là khi nhiều doanh nghiệp đã đầu tư hạ tầng, máy móc và con người để thúc đẩy hoạt động sản xuất nữ trang cho xuất khẩu mà nguồn nguyên liệu vẫn thiếu và yếu.

Tọa đàm mang tới những kinh nghiệm quý báu của các quốc gia với kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực này, để Việt Nam có thể chọn lựa, học hỏi và áp dụng phù hợp với điều kiện thực tế, dựa trên kinh nghiệm của những sàn giao dịch vàng hàng đầu thế giới đặt tại những nền kinh tế có hoạt động giao dịch kim loại quý sôi động bậc nhất, gồm: Singapore, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Thượng Hải và Hồng Kông.

Hành trình tìm mô hình phù hợp, kết nối thị trường vàng thế giới

Ở góc độ quốc tế, ông Albert Cheng - Tổng Thư ký Hiệp hội Vàng Singapore SBMA khẳng định tiềm năng hợp tác rất lớn giữa hai Hiệp hội, cả trong triển khai chính sách lẫn phát triển thị trường, khi Việt Nam đang từng bước củng cố vị thế là một thị trường vàng quan trọng của khu vực.

Ông Albert Cheng cũng đánh giá những điểm thay đổi tích cực trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý của Việt Nam thông qua việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng; Thông tư số 34/2025/TT-NHNN hướng dẫn chi tiết việc triển khai các chính sách mới và kế hoạch xây dựng, vận hành Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc các cơ chế tương đương.

Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khẩn trương trình cấp có thẩm quyền về việc nghiên cứu, thành lập sàn giao dịch vàng trong tháng 12/2025. Ảnh minh hoạ.

Từ kinh nghiệm của Singapore, ông Albert Cheng cho biết, Singapore học tập mô hình của Thụy Sỹ, không sao chép nguyên bản mà nghiên cứu cách áp dụng cho phù hợp. Đến năm 2030, Singapore hướng tới thúc đẩy sự phát triển của thị trường OTC mở hiện đại, được bổ trợ bởi hạ tầng lưu trữ tiêu chuẩn cao và trong tương lai là dịch vụ lưu ký dành cho các ngân hàng trung ương. Mục tiêu dài hạn là định vị Singapore trở thành một lựa chọn thay thế của châu Á tương đương London và Zurich trong thị trường vàng quốc tế.

Cũng theo ông Albert Cheng, có rất nhiều lý do thuyết phục để các doanh nghiệp lựa chọn hoạt động kinh doanh vàng tại Singapore, chẳng hạn như: Singapore không áp thuế GST (thuế gián thu) đối với kim loại quý đầu tư (IPM); các nhà tinh luyện được hưởng những lợi ích nhất định, bao gồm cơ chế tạm ngưng GST đối với các lô hàng nhập khẩu đủ điều kiện và các ưu đãi (ARCS); sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ; cùng một nền kinh tế mở với hệ thống tài chính lớn trên thế giới.

Theo đánh giá của ông Vinh Nguyên - Giám đốc Kinh doanh Kim loại quý của Tập đoàn StoneX (Singapore), lâu nay thị trường vàng Việt Nam chưa gắn kết chặt chẽ với thị trường thế giới. Việc ban hành quy định mới sau hơn 10 năm được kỳ vọng sẽ thu hẹp chênh lệch giá giữa trong nước và quốc tế, tạo cơ chế xác định giá sát hơn với thị trường quốc tế, giúp thị trường tiến gần hơn với các chuẩn mực toàn cầu. Đồng thời, để cả thành viên trong nước và quốc tế có thể tham gia tích cực hơn vào thị trường vàng Việt Nam.

"Mục tiêu là minh bạch giá với tất cả những người tham gia thị trường, trong bối cảnh Chính phủ có chính sách quản lý và điều tiết thị trường vàng từng bước. Việc mở cửa sàn vàng chỉ là bước đầu, sau đó cần có thêm các biện pháp điều tiết phù hợp" - ông Vinh Nguyên lưu ý.

Bàn về Sở Giao dịch vàng quốc gia hoặc việc mở cửa thị trường vàng trong nước hơn nữa, theo ông Shaokai Fan - Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Hội đồng vàng thế giới cho rằng, điều quan trọng là phải trả lời một số câu hỏi nền tảng. Một vấn đề lớn khác là đảm bảo thị trường vàng không gây xáo trộn các yếu tố kinh tế vĩ mô, chẳng hạn như tỷ giá hay cán cân thanh toán.../.