Tín hiệu phục hồi và sự khởi sắc từ dòng vốn quốc tế
Trong phiên thảo luận "Vị thế mới của Việt Nam trong dòng chảy đầu tư và M&A toàn cầu", ông Khanh Vũ – Tổng Giám đốc điều hành VinaCapital Vietnam Opportunity Fund chia sẻ: "Khi nói về những bài học từ quá khứ, chúng tôi luôn đặt mục tiêu rút kinh nghiệm để bước vào tương lai với sự chuẩn bị tốt hơn, tránh lặp lại những sai lầm cũ. Vì vậy, trước khi bàn về triển vọng sắp tới, tôi muốn nhìn lại những gì thị trường đã trải qua và cách mà các nhà đầu tư, bao gồm cả nhà đầu tư quốc tế đang phản ứng".
Theo ông Vũ, đại dịch tạo ra mức độ bất định chưa từng có; doanh nghiệp đối mặt biến động nhu cầu, đứt gãy chuỗi cung ứng, và định giá khó đoán. Các quỹ buộc phải đưa nhiều yếu tố rủi ro vào mô hình, chấp nhận giả định chưa chắc chính xác vì thị trường không có lựa chọn khác. Đặc biệt, cơ hội thoái vốn thông qua IPO và niêm yết gần như đóng băng nhiều năm, khiến chiến lược đầu tư phải điều chỉnh thận trọng.
 |
| Các chuyên gia thảo luận tại Diễn đàn M&A Vietnam Forum 2025. |
Bước sang năm 2025, bối cảnh toàn cầu vẫn nhiều biến động, nhất là sau các chính sách thuế quan mới của Tổng thống Trump vào tháng 4. Tuy nhiên, ông Khanh Vũ nhận định 6 tháng gần đây đã có những chuyển biến rõ rệt khi môi trường pháp lý và chính sách tại Việt Nam ổn định hơn. Nghị quyết số 68-NQ/TW, việc FTSE Russell nâng hạng Việt Nam lên thị trường mới nổi thứ cấp vào tháng 10/2025, sửa đổi chính sách đất đai và định hướng điều hành thận trọng của Ngân hàng Nhà nước đều góp phần tăng niềm tin của nhà đầu tư quốc tế.
“Việt Nam đang chứng minh rằng chúng ta đi đúng hướng, đáp ứng được kỳ vọng về sự minh bạch, chắc chắn và khả năng dự đoán… những yếu tố quan trọng nhất đối với vốn quốc tế” - ông Khánh Vũ đánh giá.
Tín hiệu niềm tin thể hiện rõ qua sự sôi động trở lại của hoạt động M&A từ nửa cuối năm 2025. Số lượng giao dịch tăng mạnh, nhiều thương vụ lớn được xúc tiến, và đặc biệt là sự tái xuất của nhiều nhà đầu tư toàn cầu – cùng sự xuất hiện của nhà đầu tư mới. Không chỉ công nghệ, mà bán lẻ, chăm sóc sức khỏe, hạ tầng cũng thu hút dòng vốn đáng kể, cho thấy cơ cấu cơ hội của Việt Nam rộng và hấp dẫn.
| Ông Khanh Vũ nhấn mạnh, sự rõ ràng tạo nên niềm tin; niềm tin tạo nên hành động; hành động tạo ra đầu tư. Do đó, kỳ vọng của chúng tôi trước năm 2026 và giai đoạn sau đó là sẽ có nhiều thương vụ hơn, nhiều cơ hội hơn và đặc biệt là nhiều con đường thoát vốn hơn cho nhà đầu tư. |
Theo ông Khanh Vũ, khi thị trường vốn cải thiện thanh khoản và cơ chế trở nên cởi mở, nhà đầu tư sẽ mạnh dạn rót vốn hơn cả về quy mô lẫn thời hạn. “Tôi tin rằng, chúng ta đang bước vào một chu kỳ rất mạnh mẽ, có thể gọi là một trong những chu kỳ đẹp nhất của Việt Nam” - ông khẳng định.
Ở góc độ quản lý, ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, ngành Chứng khoán đã đẩy mạnh hiện đại hóa hạ tầng giao dịch và nâng cao minh bạch, qua đó giúp thị trường trở thành điểm đến năng động của dòng vốn quốc tế.
Theo ông Hải, bước sang năm 2026, một số cổ phiếu nhiều khả năng được thêm vào các bộ chỉ số toàn cầu khi Việt Nam được nâng hạng. Bên cạnh đó, diễn biến lãi suất toàn cầu – đặc biệt khả năng điều chỉnh của Fed, có thể giúp dòng vốn vào thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam, cải thiện đáng kể năm 2026. Các cải cách pháp lý như Nghị định 155/2020/NĐ-CP, việc bỏ yêu cầu đăng ký mã số giao dịch cho nhà đầu tư gián tiếp và việc rà soát giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) đang tiếp tục tăng mức độ tiếp cận của nhà đầu tư đối với thị trường Việt Nam.
Nền tảng cho chu kỳ M&A mới nhờ minh bạch, quản trị và cải cách pháp lý
Ở góc độ pháp lý và cơ chế thị trường, bà Võ Hà Duyên – Chủ tịch Công ty Luật VILAF nhận định, Việt Nam đang ưu tiên thu hút dòng vốn chất lượng cao thông qua các cải cách sâu rộng. Việc phân cấp mạnh mẽ thủ tục đầu tư – cấp phép xây dựng về cho địa phương đã giúp rút ngắn thời gian xử lý, trong khi Luật Đầu tư sửa đổi cho phép nhiều dự án được phê duyệt ở cấp tỉnh thay vì trung ương. Cơ chế đầu tư đặc biệt cho lĩnh vực ưu đãi gắn với công nghệ giúp rút ngắn 9 - 12 tháng thủ tục, thể hiện nỗ lực cạnh tranh của Việt Nam trong thu hút vốn công nghệ và vốn dài hạn.
 |
| Bà Võ Hà Duyên - Chủ tịch Công ty Luật VILAF chia sẻ tại Diễn đàn M&A Việt Nam 2025. |
Bên cạnh đó, cải cách chứng khoán đã tạo môi trường thân thiện hơn với nhà đầu tư. Quy trình IPO – niêm yết nhanh hơn; doanh nghiệp có thể đăng ký niêm yết song song với IPO; ngày giao dịch đầu tiên phải diễn ra trong vòng 30 ngày sau chấp thuận. Room ngoại không còn được hạ thấp dưới mức trần, và danh sách tổ chức xếp hạng tín nhiệm được mở rộng với Moody’s, S&P và Fitch giúp thị trường tiệm cận thông lệ quốc tế.
Bà Duyên nhận định: “Nhìn về phía trước, các nâng cấp mà nhà đầu tư tổ chức quốc tế vẫn tiếp tục tìm kiếm nhiều khả năng xoay quanh tính dự báo và tính thực thi".
Theo bà Duyên, có hai vấn đề được nhắc đến nhiều nhất là phê duyệt M&A và cơ chế thoái vốn. Với nhà đầu tư quốc tế, câu hỏi quan trọng nhất không chỉ là khả năng đầu tư, mà là: “Có thể thoái vốn đúng luật, đúng hạn, với mức giá hội đồng đầu tư chấp nhận được không?”. Nếu con đường thoát vốn không rõ ràng, họ sẽ kéo dài thẩm định, yêu cầu bảo vệ mạnh hơn hoặc rút lui. Do đó, các mô hình như earn-out, thanh toán theo tiến độ hay cổ phần ưu đãi ngày càng phổ biến để giảm khoảng cách định giá.
Bà Duyên nhấn mạnh: “Thế giới ngày càng nhiều quy định, phức tạp và liên kết chặt chẽ, nên người làm M&A buộc phải ưu tiên hai yếu tố này để quản trị rủi ro. Minh bạch kém hoặc quản trị yếu đang ngày càng trở thành lý do khiến giao dịch đổ vỡ”./.
| Bà Duyên cho rằng, doanh nghiệp “sạch”, chuẩn bị tốt cho thẩm định giữ được định giá gần đầy đủ, còn doanh nghiệp thiếu minh bạch thường bị chiết khấu mạnh. Với những ngành còn giới hạn sở hữu nước ngoài, thương vụ vẫn khả thi nếu cấu trúc được thiết kế sớm, bao gồm mua nhiều giai đoạn, quyền kiểm soát rõ ràng hoặc tái cấu trúc trước giao dịch. Nếu kỷ luật này được củng cố ở cả hai phía, năm 2026 sẽ rất thuận lợi cho những thương vụ được chuẩn bị tốt và có chiến lược. |
