Giai đoạn 2021 - 2025: Tài khoá vững, đầu tư hiệu quả, tạo dư địa lớn cho nhiệm kỳ tới

Đây là những điểm nổi bật được các đại biểu Quốc hội ghi nhận trong phiên thảo luận tại hội trường sáng 30/10 về việc thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2025, kế hoạch tài chính 5 năm 2021 - 2025, kế hoạch đầu tư công trung hạn…

Thu ngân sách tăng, đầu tư công trọng tâm, trọng điểm

Ghi nhận sự nỗ lực rất lớn của Chính phủ, Bộ Tài chính trong quản lý điều hành ngân sách, cũng như sự đóng góp của cộng đồng doanh nghiệp và người dân, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP. Hồ Chí Minh) nhấn mạnh kết quả thu ngân sách năm 2025 vượt dự toán tới 21,5% đã giúp chúng ta có thêm nguồn lực cho đầu tư phát triển, an sinh xã hội, đồng thời kéo giảm bội chi ngân sách.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân phát biểu

Về tình hình thực hiện kế hoạch tài chính 5 năm 2021 - 2025, đại biểu đánh giá ngành Tài chính đã tích cực rà soát thể chế và lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp, của người dân, của đại biểu Quốc hội. Từ đó đã kịp thời báo cáo Chính phủ trình Quốc hội ban hành nhiều luật, nghị quyết liên quan đến môi trường đầu tư cũng như khuyến khích kinh tế phát triển thông qua các luật về thuế, ngân sách và đầu tư.

Những điểm sáng nổi bật được đại biểu ghi nhận là tổng thu ngân sách 5 năm 2021 - 2025 tăng 15% so với dự toán, trong khi tổng chi tăng 6%. Đặc biệt, chi đầu tư phát triển tăng 26% so với kế hoạch 5 năm trước còn chi thường xuyên lại giảm 2%. Nhờ đó, tỷ lệ bội chi, nợ công giảm thấp, tạo dư địa lớn cho nhiệm kỳ tiếp theo và cho thế hệ tương lai.

Về đầu tư công 5 năm, báo cáo của Chính phủ cho biết đã hoàn thành cả 5 chỉ tiêu bao gồm: tổng vốn đầu tư xã hội bình quân là 32,8%; tỷ trọng chi đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước chiếm 32% tổng chi; tỷ lệ giải ngân đạt 111%; số dự tán hoàn thành là 85%; tỷ trọng vốn đầu tư công trong tổng vốn đầu tư xã hội là 18,5%... Đánh giá đây là những tín hiệu rất tốt, song đại biểu lưu ý tỷ trọng vốn đầu tư công trong tổng vốn đầu tư xã hội cao hơn mục tiêu cho thấy đầu tư xã hội cần được khuyến khích hơn nữa.

Theo đại biểu Dương Khắc Mai, Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng, những kết quả đạt được trong tổ chức thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn trong giai đoạn 2021 - 2025 là rất quan trọng. Nhất là trong các lĩnh vực hạ tầng chiến lược như giao thông, năng lượng, năng lực quốc phòng an ninh, tạo ra năng lực nội sinh mới, mạnh mẽ, góp phần quyết định quan trọng vào sự phát triển của đất nước.

Nhờ đó, đã đưa đất nước đứng vào top 10 của quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới, tạo không gian phát triển, diện mạo mới cho các địa phương. “Điều rất đáng ghi nhận ở đây là trong giai đoạn 2021–2025 đã tập trung đầu tư trọng tâm, trọng điểm, “ra tấm ra món”, không dàn trải và rất hiệu quả”, đại biểu ghi nhận.

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) phát biểu

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (đoàn Vĩnh Long) cũng cho rằng, giai đoạn 2021 - 2025 là giai đoạn đột phá về đầu tư công. Nhờ dư địa tài khoá vững chắc, Chính phủ, chính quyền địa phương đã sử dụng một nguồn ngân sách rất lớn, chiếm tới 32% tổng chi ngân sách cho đầu tư công. Những thành quả đạt được cho đến thời điểm hiện nay là ấn tượng. Nhiều công trình, đặc biệt là công trình liên vùng, công trình trọng điểm quốc gia đã được đầu tư và về đích.

Lưu ý khả năng hấp thụ của nền kinh tế

Từ thực tế và những kết quả đạt được giai đoạn 2021 - 2025, các đại biểu cho rằng, đây là những kinh nghiệm quý báu để chúng ta chuẩn bị tốt hơn cho giai đoạn 2026 - 2030.

Trong kế hoạch 5 năm tới, Chính phủ xác định nhu cầu tư khoảng trên 8,3 triệu tỷ đồng, cao hơn rất nhiều giai đoạn vừa qua. Đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng, cần lưu ý khả năng hấp thụ của nền kinh tế cũng tác động đa chiều đến kinh tế vĩ mô, khả năng chịu đựng của nợ công, nợ nước ngoài.

Trong khi đó, tỷ lệ chi thường xuyên cũng giảm mạnh. Đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị cân nhắc chỉ tiêu này vì khó có thể giảm nhanh chóng chi thường xuyên khi nhiệm kỳ tới chúng ta cần điều chỉnh mức lương của cán bộ công chức viên chức cũng như tăng chi cho an sinh xã hội, chi y tế, chi giáo dục.

Theo đại biểu, việc đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội là rất cần thiết và cấp bách. Tuy nhiên, khi tăng chi đầu tư phát triển thì sẽ tăng lượng trái phiếu chính phủ. Từ đó, có thể gây áp lực đến cung cầu vốn trên thị trường, làm tăng lãi suất. Điều này tác động ngược lại với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và kéo theo ảnh hưởng đến thu ngân sách.

Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ cần rà soát kỹ các dự án và có trình tự ưu tiên phù hợp. Cùng với đó là có thể chế đủ thoáng để khuyến khích các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước nâng cao hiệu quả kinh doanh, bố trí nhân lực phù hợp ở các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước để phát huy tối đa hiệu quả sử dụng vốn ở khu vực này.

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (đoàn Vĩnh Long) phát biểu.

Để giải ngân hiệu quả số vốn đầu tư công của giai đoạn tới, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn đề nghị đẩy mạnh cải cách thể chế, giảm thủ tục, rút ngắn thời gian trong quá trình đầu tư công, đặc biệt trong khâu chuẩn bị đầu tư, trong giải ngân vốn ODA.

Vừa qua, theo đại biểu, việc sửa Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đấu thầu đem lại rất nhiều thuận lợi cho qúa trình đầu tư với những cơ chế đặc biệt. Tuy nhiên, những cơ chế mới này mới đươc triển khai mạnh mẽ ở Trung ương, còn ở địa phương vẫn chưa dám áp dụng.

Đại biểu cũng đề nghị cần sớm điều chỉnh quy hoạch trước khi phân bổ vốn cho giai đoạn 2026, cũng như cho giai đoạn 2026 – 2030. Lý do là quy hoạch của từng tỉnh thành có thể không còn phù hợp sau khi sáp nhập. Nếu không làm nhanh, việc xây dựng quy hoạch trung hạn và phê duyệt có thể bị vướng.

Đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị Chính phủ nghiên cứu cho phép các địa phương được chuyển nguồn sang năm 2026 và để chủ động phân bổ, xử lý dứt điểm các dự án còn thiếu vốn và tập trung đầu tư để hoàn thành các chỉ tiêu đã được giao trong giai đoạn đặt ra.

Chiều 30/10, các đại biểu sẽ tiếp tục thảo luận tại hội trường về các nội dung này./.