AI và mạng 5G mở ra kỷ nguyên mới cho nền kinh tế số Việt Nam

“Chúng ta không chỉ thiếu kỹ sư công nghệ hay chuyên gia quản trị, mà đang thiếu những con người thực sự hiểu cả hai thế giới và có khả năng kết nối chúng để tạo ra giá trị kinh tế mới. Trong lĩnh vực ra quyết định dựa trên dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI), nhiều lao động trẻ biết sử dụng công cụ nhưng còn thiếu tư duy phân tích và khả năng thiết kế các chiến lược dựa trên dữ liệu.

Điều chúng ta cần không chỉ là những người biết “dùng AI”, mà là những người biết “ứng dụng AI trong mô hình kinh doanh”, biết đặt câu hỏi đúng và hiểu tác động của AI lên chuỗi giá trị của doanh nghiệp” - TS. Đồng Mạnh Cường cho hay.

Khoảng trống nhân lực xuất hiện ở khu vực giao thoa giữa kinh doanh và công nghệ
TS. Đồng Mạnh Cường - Trưởng Khoa Kinh doanh, Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) chia sẻ tại hội thảo. Ảnh: Chí Cường.

Theo TS. Đồng Mạnh Cường, ở khía cạnh quản trị dữ liệu, tình trạng thiếu nhân lực có chuyên môn về kiến trúc dữ liệu, bảo mật, tuân thủ và phân tích nâng cao khiến nhiều doanh nghiệp vẫn loay hoay giữa việc có rất nhiều dữ liệu nhưng lại không thể biến nó thành lợi thế cạnh tranh. Khoảng trống lớn nằm ở những vị trí kết nối - những người có thể dịch ngôn ngữ kỹ thuật của đội IT sang ngôn ngữ chiến lược của đội kinh doanh để giúp doanh nghiệp ra quyết định nhanh hơn và chính xác hơn.

Việt Nam hiện cũng thiếu nghiêm trọng những nhà quản lý sản phẩm số và nhà lãnh đạo chuyển đổi số có khả năng dẫn dắt toàn bộ vòng đời của một sản phẩm từ ý tưởng đến phát triển, thử nghiệm, tối ưu và mở rộng.

Nhiều doanh nghiệp trong các lĩnh vực fintech, ngân hàng số, thương mại điện tử hay logistics vẫn buộc phải giao nhiệm vụ chuyển đổi số cho những nhà quản lý truyền thống, trong khi năng lực cần thiết lại nằm ở tư duy agile, khả năng đọc hiểu hành vi người dùng và năng lực kết hợp nhiều loại dữ liệu khác nhau.

Khi các nền tảng công nghệ mới như blockchain, 5G, IoT và các hệ thống thanh toán số phát triển nhanh, khoảng thiếu hụt nhân lực “lai” càng rõ rệt. Đây là những người vừa hiểu công nghệ, vừa hiểu mô hình kinh doanh, vừa nắm được yêu cầu pháp lý và tiêu chuẩn an toàn. Đây cũng là nhóm nhân lực có thể vận hành mô hình tài chính dựa trên blockchain, tối ưu chuỗi cung ứng dựa trên dữ liệu thời gian thực từ 5G và IoT, hay phát triển dịch vụ fintech mới phù hợp với khung pháp lý.

Để giải quyết bài toán này, các mô hình đào tạo phải xóa bỏ ranh giới giữa các khối ngành. Tại đây, công nghệ không được dạy như một môn học tách biệt mà được lồng ghép trực tiếp vào bối cảnh kinh doanh. Sinh viên được tiếp cận các tình huống thực tế, từ việc dùng AI để tối ưu hóa nhu cầu, đến việc phân tích tác động của 5G lên mô hình tài chính.

“Tại BUV, chúng tôi không chỉ đưa doanh nghiệp vào đại học, mà còn hướng tới mục tiêu đưa sinh viên vào thẳng hệ sinh thái công nghệ và đổi mới sáng tạo. Thông qua mạng lưới đối tác chiến lược với các tập đoàn công nghệ và trung tâm đổi mới sáng tạo, sinh viên được làm việc với dữ liệu thật, giải quyết các bài toán kinh doanh thực tế” - TS. Đồng Mạnh Cường chia sẻ.

Sự hội tụ giữa 5G và AI cũng đang tái định nghĩa cách thức giáo dục tại nhà trường. Cụ thể, các lớp học xuyên biên giới, mô phỏng kinh doanh thực tế ảo với độ trễ bằng 0, hệ thống AI cá nhân hóa lộ trình học tập đã được triển khai để tạo ra một thế hệ sinh viên sẵn sàng lãnh đạo trong kỷ nguyên số.

TS. Đồng Mạnh Cường cho biết, thách thức lớn nhất của Việt Nam hiện nay không phải là thiếu nhân lực nói chung, mà là thiếu đúng những con người nằm ở điểm giao thoa giữa kinh doanh và công nghệ, những người có khả năng biến công nghệ thành năng suất, hiệu quả và giá trị kinh tế thực cho doanh nghiệp và cho nền kinh tế số quốc gia.