Tăng hiệu lực pháp luật trong quản lý tài sản công và giữ gìn kỷ cương ngân sách quốc gia

Bộ Tài chính đang trình Chính phủ về việc ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 63/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; dữ trữ quốc gia; Kho bạc Nhà nước được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định số 102/2021/NĐ-CP của Chính phủ.

Hoàn thiện thể chế, đảm bảo hiệu lực quản lý

Trong bối cảnh nhiều đạo luật quan trọng đã và sắp có hiệu lực thi hành như Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi năm 2024), Luật Thanh tra, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công (sửa đổi), việc sửa đổi Nghị định 63 là điều tất yếu nhằm đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Sửa đổi, bổ sung Nghị định số 63/2019/NĐ‑CP giúp tăng hiệu lực pháp luật trong quản lý tài sản công và giữ gìn kỷ cương ngân sách quốc gia

Ngoài ra, yêu cầu từ thực tiễn cũng đặt ra áp lực sửa đổi. Các mô hình quản lý mới, việc tinh giản bộ máy và chuyển đổi chức năng nhiệm vụ trong các cơ quan hành chính nhà nước khiến nhiều nội dung trong Nghị định cũ trở nên không còn phù hợp.

Sửa đổi nghị định lần này còn nhằm cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng, nhất là các quy định về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực và hoàn thiện cơ chế xử lý vi phạm trong quản lý tài sản công. Đây là công cụ pháp lý cần thiết để đảm bảo kỷ cương, minh bạch, nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức, đặc biệt là người đứng đầu trong quản lý, sử dụng tài sản thuộc sở hữu toàn dân.

Những điểm đổi mới nổi bật trong dự thảo nghị định sửa đổi

Dự thảo Nghị định đã sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung quan trọng trong 3 lĩnh vực về quản lý, sử dụng tài sản công; Kho bạc Nhà nước và Dự trữ nhà nước.

Công chức Kho bạc Nhà nước thực hiện kiểm soát các thủ tục thanh toán vốn ngân sách.

Cụ thể, tại lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công, để tăng tính răn đe và minh bạch, dự thảo Nghị định đã bổ sung nhiều hành vi vi phạm mới, phản ánh sát thực tế phát sinh trong thời gian qua. Một số hành vi như chậm trễ trong giao nhận tài sản, khai thác tài sản công sai mục đích, không tuân thủ quy trình chuyển giao tài sản giữa các cơ quan… đã được đưa vào diện xử lý cụ thể.

Đáng chú ý, dự thảo Nghị định làm rõ nguyên tắc xác định giá trị tài sản để xử phạt, như sử dụng giá gốc, giá trị còn lại theo sổ sách hoặc định giá lại theo thị trường. Điều này giúp thống nhất cách hiểu, đồng thời tăng tính công bằng trong xử phạt.

Cũng theo dự thảo, các trường hợp thu lợi bất hợp pháp từ tài sản công sẽ phải nộp lại toàn bộ số lợi vào ngân sách nhà nước - một quy định vừa chặt chẽ vừa thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật.

Đối với Kho bạc Nhà nước, dự thảo điều chỉnh nhiều quy định nhằm cập nhật với Luật Ngân sách Nhà nước mới. Cách sử dụng ngôn từ được sửa đổi để phù hợp với quy trình thực tiễn, như thay “gửi hồ sơ, chứng từ” bằng “lập hồ sơ đề nghị chi ngân sách”.

Đặc biệt, dự thảo tập trung rà soát, hệ thống hóa các hành vi vi phạm vốn đang bị phân tán ở nhiều điều khoản khác nhau, gây khó khăn trong áp dụng. Ngoài ra, các hành vi như cho mượn, thuê tài khoản ngân hàng, sai sót trong đối chiếu số dư… cũng được đưa vào khung xử phạt phù hợp.

Với lĩnh vực dự trữ quốc gia, dự thảo Nghị định sửa đổi cập nhật thẩm quyền xử phạt theo Luật Thanh tra mới, đồng thời làm rõ vai trò và giới hạn xử phạt của các cấp chính quyền và cơ quan chuyên trách như Chủ tịch UBND xã, Thanh tra viên, Cục trưởng Cục Dự trữ Nhà nước. Mục tiêu là tránh chồng chéo, tăng hiệu quả xử lý và đảm bảo tính pháp lý vững chắc.

Dự thảo Nghị định lần này không chỉ sửa mà còn lược bỏ nhiều quy định đã lỗi thời hoặc trùng lắp, đồng thời thiết kế lại cấu trúc để ngắn gọn, dễ hiểu, dễ áp dụng. Các quy định về điều khoản chuyển tiếp cũng được đưa vào nhằm bảo đảm nguyên tắc pháp luật: áp dụng quy định mới có lợi cho đối tượng vi phạm nếu hành vi xảy ra trước thời điểm nghị định có hiệu lực.

Dự kiến, nghị định sẽ có hiệu lực ngay sau khi được ký ban hành, với yêu cầu thi hành nghiêm túc từ các bộ, ngành và UBND các cấp.