Thực thi ESG tăng lợi thế cạnh tranh ở nhóm doanh nghiệp sản xuất

Thực thi ESG: Phân hoá giữa các khu vực

Chia sẻ tại Hội thảo “Thực hành ESG: Củng cố lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp sản xuất Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu” tổ chức mới đây, ông Bùi Thanh Minh, Phó Giám đốc Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), cho biết, chính sách ESG đang có sự phân hóa rõ rệt giữa nhiều quốc gia.

Ông Bùi Thanh Minh - Phó Giám đốc Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV)

Tại Mỹ, chính quyền liên bang đã bãi bỏ các chính sách ESG, rút khỏi Hiệp định Paris và thoả thuận hợp tác chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP). Lệnh hành pháp cũng đình chỉ khoản giải ngân cho Đạo luật Giảm lạm phát (IRA), ưu tiên chi phí năng lượng thấp và tăng trưởng kinh tế hơn là mục tiêu môi trường xã hội. Dù vậy, một số tiểu bang vẫn tiếp tục xu hướng ESG, ban hành quy định về phát thải và công bố rủi ro khí hậu.

Ở châu Âu, Liên minh EU điều chỉnh khung báo cáo, giãn lộ trình áp dụng CSRD và CSDDD, giúp các doanh nghiệp có thêm “thời gian vàng” chuẩn bị nội lực. Dù vậy, mục tiêu giảm phát thải 90% vào năm 2040 và trung hòa carbon toàn khối vào 2050 vẫn được giữ nguyên.

Trong khi các chuyên gia đối ngoại doanh nghiệp tại Châu Âu và Bắc Mỹ là những người ghi nhận rõ nhất sự gia tăng phản kháng đối với ESG, chuyên gia tại các khu vực khác ít ghi nhận xu hướng này hơn. Điển hình là Trung Quốc. Quốc gia này đang tiến tới yêu cầu bắt buộc công bố ESG với các ngành phát thải cao, đồng thời triển khai nhãn “dấu chân carbon”. Hiện 7 nhóm sản phẩm gồm pin lithium, PV, thép, dệt may, lốp, nhôm, phân đã được áp dụng trước với nhãn ghi rõ số lượng phát thải CO2e và mã QR để truy xuất nguồn gốc.

Tại Việt Nam, cam kết đưa phát thải ròng về 0 (Net Zero) đến 2050 đang được cụ thể hóa bằng hàng loạt chính sách. Theo ông Minh, để thực hiện cam kết Net Zero năm 2050, Việt Nam đã lên kế hoạch vận hành thị trường vào năm 2028, giảm phát thải 43,5% vào năm 2030 và cán mốc phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Đại diện Ban IV cũng nhấn mạnh việc chuyển đổi năng lượng là trụ cột trong lộ trình Net-zero trong mục tiêu giảm phát thải. Việt Nam cũng đang chuẩn bị thí điểm hệ thống ETS từ năm 2025, trước khi chính thức vận hành thị trường carbon toàn diện vào năm 2028 cùng lộ trình giảm phát thải 43,5% vào năm 2030 và đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Linh hoạt thực thi ESG

Hội thảo “Thực hành ESG: Củng cố lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp sản xuất Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu”

Cũng theo ông Minh, hiện nay, không lĩnh vực nào thể hiện rõ áp lực chính trị và kinh tế như ESG. Thực thi ESG trở thành chủ đề tranh luận nhưng sự phản kháng với ESG không diễn ra trên phạm vi toàn cầu. Điều này càng cho thấy doanh nghiệp cần những chiến lược ESG linh hoạt, có tính đặc thù theo từng thị trường và khu vực.

Cùng quan điểm, bà Chử Thị Lan Hương - Giám đốc ESG của Techcombank cho rằng việc đầu tư để thực thi ESG sẽ khác nhau giữa các ngành, thậm chí giữa các doanh nghiệp cùng ngành nhưng hướng đến các nhóm khách hàng mục tiêu khác nhau.

Do đó, doanh nghiệp cần tính toán về lợi ích cũng như tác động của việc thực thi biện pháp giảm phát thải, tập trung vào giải pháp hiệu quả nhất vừa đáp ứng được yêu cầu vừa có thể là mang lại hiệu quả về mặt kinh tế.

Dẫn ra ví dụ trong lĩnh vực dệt may, bà Hương cho biết doanh nghiệp phải đáp ứng khoảng 21 tiêu chí ESG để trở thành nhà cung ứng cho Nike, từ sử dụng năng lượng tái tạo, nguyên liệu tái chế cho tới giảm phát thải trong toàn bộ chuỗi giá trị. Cùng một vấn đề, có nhiều giải pháp cũng như hướng tiếp cận. Doanh nghiệp có thể đầu tư xây dựng nhà xưởng mới theo chuẩn xanh, hoặc theo hướng có thể cải tạo hạ tầng nhà xưởng hiện tại.

Bà Ngụy Thị Khanh - nhà sáng lập và giám đốc chiến lược Green IN cho rằng chi phí là mối lo ngại của doanh nghiệp khi thực thi ESG. Theo bà, khi nhìn trong ngắn hạn, ESG dễ bị coi là gánh nặng. Tuy nhiên, trong dài hạn, chi phí không hành động có thể còn lớn hơn rất nhiều, nhất là khi khách hàng toàn cầu yêu cầu công bố dữ liệu ESG. Doanh nghiệp không thể đáp ứng, đối diện nguy cơ mất đơn hàng, mất thị trường.

Từ kinh nghiệm thực tiễn của một doanh nghiệp sản xuất, ông Nguyễn Đức Minh - Tổng Giám đốc Nutricare, nhấn mạnh các doanh nghiệp cần đặc biệt cẩn trọng trong việc sử dụng nguồn lực, không thể dùng bừa bãi, đặc biệt không được nghĩ nguồn lực là vô hạn. Theo ông Minh, nguyên tắc của Nutricare là việc nào dễ làm, sẵn nguồn lực và tạo ra giá trị sớm sẽ ưu tiên làm trước. Mỗi quyết định đều phải cân nhắc thật kỹ.

Theo ông Minh, khách hàng và thị trường ba năm tới sẽ rất khác hiện nay. Doanh nghiệp do đó cần xây dựng tầm nhìn dài hạn và chuẩn bị từ sớm, hướng đến mục tiêu cuối cùng của ESG là phát triển bền vững.